Redakcja: WITOLD MODZELEWSKI WITOLD MODZELEWSKI, RENATA KABAS-KOMORNICZAK, KINGA BARAN, CEZARY PIE�KOSZ, MARIUSZ UNISK, PIOTR ROKSISZ, JACEK PYSSA WST�P DO NAUKI POLSKIEGO PRAWA PODATKOWEGO Wydanie pi�te rozszerzone i zaktualizowane Biblioteka WPiA UW Warszawa 2003 1091011399 Wydawca: INSTYTUT STUDI�W PODATKOWYCH MODZELEWSKI 1 WSP�LNICY Sp. z o.o. 04-085 Warszawa, ul. Korytnicka 28 tel. (0-22) 870-34-09, 517 30 99, 810-36-73, fax (0-22) 810-87-80 http://www.isp-modzelcwski.pl N1P 113-02-34-978 Rachunek bankowy: PEKAO SA X Oddz. Warszawa 05 1240 1095 1111 0000 0336 0569 Redakcja: RENATA KABAS-KOMORNICZAK Projekt ok�adki: RYSZARD BOJARSKI SZELKIE PRAWA ZASTRZE�ONE kopiowanie, przedruk i rozpowszechnianie (w ca�o�ci lub cz�ci) bez zgody wydawcy zabronione a J J ISBN 83-89496-25-9 Adres redakcji: INSTYTUT STUDI�W PODATKOWYCH MODZELEWSKI I WSP�LNICY Sp. z o.o. 04-085 Warszawa, ul. Korytnicka 28 Sk�ad: Druk: GRZEGORZ ONUFROWICZ PRZEDSI�BIORSTWO POLIGRAFICZNE NOPA GRAF 05-820 Piast�w, ul. Kol��taja 10 SPIS TRE�CI Wykaz wa�niejszych skr�t�w...............................................................9 Wprowadzenie..................................................................................... 11 1. Geneza pracy................................................................................. 11 2. Przeznaczenie pracy......................................................................13 3. Konstrukcja poszczeg�lnych rozdzia��w......................................13 4. Pi�te wydanie.................................................................................13 5. Drugi tom.......................................................................................14 Rozdzia� f Teoretyczno-prawne cechy podatk�w...............................................15 1. Podatki - tw�r prawa podatkowego..............................................15 2. Niezb�dne cechy podatku..............................................................15 Rozdzia� II �r�d�a podatk�w, przerzucalnosc podatk�w, podatki bezpo�rednie i po�rednie.......................................................20 1. �r�d�a podatk�w............................................................................ 20 2. Ci�ar podatku, przerzucalnosc podatk�w- istota problemu.......21 3. Podatki po�rednie i bezpo�rednie..................................................22 4. Relacje mi�dzy podatkiem po�rednim i bezpo�rednim.................23 Rozdzia� III Zadania (funkcje) podatk�w..............................................................24 1. Zasadnicze zadanie podatk�w - funkcja fiskalna.........................24 2. Pozafiskalne (uboczne) zadania podatk�w - mieszanina wierze�, przes�d�w i bezradno�ci...........................25 3. Psucie podatk�w............................................................................26 4. Patologie prawa podatkowego......................................................27 5. �wiadomo�� podatkowa................................................................27 Rozdzia� IV \ Zasady podatkowe...............................................................................30 1. Zasady podatkowe - istota problemu............................................30 2. Teoretyczne zasady podatkowe.....................................................30 3. Teoretyczne zasady tworzenia i stosowania prawa podatkowego... 32 Rozdzia� V Prawo podatkowe i jego interpretacje...............................................38 1. Prawo podatkowe jako cz�� prawa finansowego........................38 2. Struktura prawa podatkowego.......................................................39 3. Konstytucyjne problemy podatkowe.............................................39 4. Trzy nurty (doktryny) interpretacji prawa podatkowego..............40 5. Urz�dowa interpretacja prawa podatkowego Ministra Finans�w.........................................................................41 6. Urz�dowa interpretacja prawa przez organy podatkowe..............44 7. Rola judykatury podatkowej .........................................................45 8. Zasady interpretacji przepis�w prawa podatkowego....................46 9. Interpretacja contra legem w prawie podatkowym.......................46 10. Pozorne problemy prawa podatkowego - niedostrzegana przyczyna jego s�abo�ci.....................................49 11. Unikanie prawa podatkowego.......................................................51 Rozdzia� VI Kszta�towanie si� wsp�czesnego prawa podatkowego w Polsce - rys najnowszej historii. Perspektywy zmian..................................54 1. Zagadnienia wst�pne - niedoko�czony proces.............................54 2. Etapy reformy polskiego prawa podatkowego..............................55 3. Brakuj�ce elementy.......................................................................60 4. Rola prawodawstwa Unii Europejskiej.........................................62 Rozdzia� VII Niezb�dne elementy konstrukcji podatku.........................................64 1. Istota problemu..............................................................................64 2. Podmiotowo�� prawnopodatkowa.................................................64 3. Podatnik jako podmiot, na kt�rym ci��y obowi�zek podatkowy.... 65 4. Podatnik indywidualny a podatnik grupowy.................................66 5. Poj�cie p�atnika.............................................................................66 6. Przymusowy charakter instytucji p�atnika....................................67 7. P�atnik w prawie polskim..............................................................67 8. Poj�cie inkasenta...........................................................................68 9. Inkasent w prawie polskim............................................................68 10. Przedmiot podatku - istota problemu............................................69 11. Przedmiot opodatkowania - wst�pna klasyfikacja........................69 12. Podstawowe kategorie finansowoprawne b�d�ce przedmiotem opodatkowania............................................70 13. Podstawa opodatkowania - istota poj�cia.....................................74 14. Wielko�� podstawy opodatkowania..............................................74 15. Podstawa opodatkowania w prawie polskim................................75 16. Stawki podatkowe - istota problemu............................................76 17. Rodzaje stawek..............................................................................77 18. Stawki podatkowe wyprawie polskim............................................78 19. Szczeg�lny problem zwi�zany z konstrukcj� stawek podatkowych - stopa po�rednia........................................78 20. Terminy i zasady p�atno�ci............................................................78 Rozdzia� VIII Fakultatywne elementy konstrukcji prawnej podatku....................81 1. Istota problemu..............................................................................81 2. Okres podatkowy...........................................................................81 3. Rok podatkowy jako typowy okres podatkowy............................82 4. Okres podatkowy w prawie polskim.............................................82 5. Ewidencja podatkowa....................................................................83 6. Rodzaje ewidencji podatkowej......................................................83 7. Podmioty zobowi�zane do prowadzenia ewidencji podatkowej....................................................................84 8. Ulgi podatkowe - istota problemu................................................84 9. Rodzaje ulg podatkowych.............................................................85 10. Utrata prawa do ulgi......................................................................87 11. Zwolnienie przedmiotowe.............................................................87 12. Banderolowanie wyrob�w i inne szczeg�lne oznaczenie czynno�ci podlegaj�cych opodatkowaniu lub faktu zap�aty podatku (zaliczka).............................................88 13. Rodzaje oznacze� podatkowych...................................................88 14. Zwrot podatku...............................................................................88 Rozdzia� IX Rodzaje podatk�w...............................................................................90 1. Istota problemu - wielo�� mo�liwych klasyfikacji.......................90 2. Klasyfikacja przedmiotowa podatk�w..........................................91 3. Klasyfikacje podatk�w z perspektywy dochod�w poszczeg�lnych bud�et�w.............................................................93 4. Zawodno�� i zmienno�� pozosta�ych klasyfikacji podatk�w........93 Rozdzia� X Obowi�zek podatkowy........................................................................94 1. Istota problemu..............................................................................94 2. Ustawowy charakter obowi�zku podatkowego.............................94 3. Domniemanie powszechnej znajomo�ci obowi�zk�w podatkowych............................................................95 4. Skutki braku powstania obowi�zku podatkowego........................96 Rozdzia� Xl Zobowi�zanie podatkowe ...................................................................97 1. Istota problemu - indywidualny charakter....................................97 2. Powstanie zobowi�zania podatkowego.........................................98 3. Decyzje okre�laj�ce zobowi�zanie (zaleg�o�� podatkow�).........100...
CiziaMizia20