Tadeusz Komorowski Prawo w praktyce o�wiatowej Poradnik dla nauczycieli i kadry kierowniczej o�wiaty Spis tre�ci Wst�p 5 Wykaz skr�t�w 6 Rozdzia� 1. Og�lne wiadomo�ci o prawie 7 Rozdzia� 2. Podstawowe akty prawa o�wiatowego 16 2.1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej o o�wiacie i wychowaniu 16 2.2. Ustawa o systemie o�wiaty 18 2.3. Ustawa - Karta nauczyciela 25 2.4. Urz�d Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31 2.5. Ustawa- przepisy wprowadzaj�ce reform� ustroju szkolnego 34 Rozdzia� 3. Prawo pracy 36 3.1. Og�lny zarys prawa pracy 36 3.2. Nawi�zanie stosunku pracy 38 3.3. Ochrona pracy 40 3.4. Rozwi�zywanie um�w o prac� 47 3.5. Regulamin pracy 50 Rozdzia� 4. Status nauczycieli i wychowawc�w oraz niepedagogicznych pracownik�w szko�y 57 4.1. Nauczyciele i wychowawcy 57 4.2. Wynagrodzenie za prac� 64 4.3. Inne uprawnienia nauczyciela 70 4.4. Status nauczycieli szk� publicznych i niepublicznych prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne 74 4.5. Status niepedagogicznych pracownik�w szko�y 76 4.6. Jednostka samorz�du terytorialnego pracodawc� pracownik�w instytucji obs�uguj�cych szko�y i plac�wki 78 Rozdzia� 5. Obowi�zki nauczycieli i wychowawc�w 80 Rozdzia� 6. Status dyrektora szko�y i kadry kierowniczej szko�y 98 Rozdzia� 7. Kolegialne organy w systemie o�wiaty 118 7.1. Zasady funkcjonowania i kompetencje rady pedagogicznej 118 7.2. Spo�eczne organy w systemie o�wiaty 123 Rozdzia� 8. Zadania organ�w prowadz�cych szko�y 132 8.1. Kto mo�e zak�ada�, prowadzi� i utrzymywa� szko�y 132 8.2. Organy prowadz�ce szko�y publiczne i ich zadania 134 Rozdzia� 9. Organizacja pracy w szkole i plac�wce o�wiatowej 143 Rozdzia� 10. Ubezpieczenia spo�eczne 154 Rozdzia� 11. Gospodarowanie finansami i mieniem szko�y 162 11.1. Plan finansowy szko�y 162 11.2. �rodki specjalne 168 11.3. Procedura przekazywania szko�y 170 11.4. Zam�wienia publiczne 172 Rozdzia� 12. Post�powanie administracyjne dyrektora szko�y 176 12.1. Prawo administracyjne 176 12.2. Post�powanie administracyjne 177 12.3. Zasady post�powania administracyjnego 178 12.4. Decyzja i postanowienie 180 12.5. �rodki odwo�awcze w post�powaniu administracyjnym 181 12.6. S�dy a administracja 183 12.7. Post�powanie egzekucyjne 184 12.8. Obowi�zek szkolny 186 12.9. Skre�lenie ucznia 196 Bibliografia 200 Za��czniki 1. Ustawa o systemie o�wiaty i Karta nauczyciela w orzecznictwie s�dowym 201 2. Wykaz wybranych akt�w wykonawczych do ustawy o systemie o�wiaty ... 207 3. Wykaz wybranych akt�w wykonawczych do ustawy - Karta nauczyciela 211 Wst�p Mija siedem lat od ukazania si� pierwszego wydania "Prawa o�wiatowego w praktyce", czas wi�c na istotne zmiany w jego tre�ci i kszta�cie. Dyrektor szko�y stoi przed coraz bardziej skomplikowanymi sytuacjami prawnymi, kt�re dawno ju� przekroczy�y sfer� prawa o�wiatowego, st�d zmiana tytu�u poradnika na "Prawo w praktyce o�wiatowej". Umo�liwi to ukazanie r�nych aspekt�w funkcjonowania prawa, bo znajomo�� prawa o�wiatowego jest nadal wa�n�, ale nie jedyn� dziedzin� warunkuj�c� sukces organizacyjny dyrektora plac�wki o�wiatowej. Jakie zagadnienia prawne powinny by� znane nauczycielowi, dyrektorowi szko�y, kierownikowi o�wiaty� Chc�c odpowiedzie� na to pytanie, pr�bowa�em uciec si� do w�asnych d�ugoletnich do�wiadcze�. Podpowiedzia�y mi one tak� w�a�nie form� przekazu wiedzy o prawie. Stara�em si� zgromadzi� dokumenty warunkuj�ce sprawno�� organizacyjn� dyrektora w zakresie stosowania prawa, w tym o�wiatowego, ukazuj�ce jego uprawnienia i obowi�zki na tle tego prawa. Chcia�em w zwi�z�ej formie wskaza� te elementy, z kt�rymi pracownik o�wiaty ma do czynienia na co dzie�. Nie s� to rzeczy nowe, znajduj� si� one w wielu opracowaniach, prace najcenniejsze z tego zakresu zawiera skierowany do dyrektor�w i nauczycieli cykl publikacji wydanych przez Wydawnictwo eMPi2. Po co wi�c ta ksi��ka� Ot� z mojego punktu widzenia ka�dy przejaw dzia�alno�ci nauczyciela czy dyrektora ma sw�j odpowiednik w przepisach prawa. Gdyby pokusi� si� o ich pe�ne przedstawienie, powsta�oby dzie�o, kt�re dawa�oby mo�e pe�en obraz uwik�a� prawnych dyrektora i nauczyciela, ale by�oby dosy� trudne w odbiorze. Moim celem nie jest wyczerpanie tematu, bowiem cz�ste nowelizacje przepis�w prawa, r�wnie� o�wiatowego, czyni� ka�de wydawnictwo, kt�re wchodzi w szczeg�y, dosy� szybko nieaktualnym. Zwr�ci�em wi�c uwag� wy��cznie na zagadnienia og�lniejszej natury i do��czy�em do publikacji wykazy akt�w wykonawczych do omawianych ustaw. Za potrzebne uzna�em te� wprowadzenie w cz�ci pocz�tkowej og�lnych wiadomo�ci o prawie. Dyrektor szko�y to najcz�ciej nauczyciel okre�lonego przedmiotu i w tej dziedzinie jest on specjalist�, ale na og� ani w trakcie studi�w, ani w pracy zawodowej nie mia� kontaktu z prawem jako dziedzin� naukow�. Dyrektor szko�y jako kierownik zak�adu pracy jest prze�o�onym nie tylko nauczycieli, ale r�wnie� pracownik�w administracji i obs�ugi. W kontaktach z t� grup� pracownik�w znajomo�� kodeksu pracy jest szczeg�lnie po��dana, st�d rozdzia� po�wi�cony tej wa�nej ustawie. Dyrektor szko�y jest r�wnie� gospodarzem zarz�dzaj�cym cz�sto du�ym maj�tkiem, dysponuj�cym bud�etem i �rodkami specjalnymi. Musi to robi� zgodnie z prawem, ��cz�c mo�liwo�ci z potrzebami. Ten fakt sprawi�, �e w tym wydaniu pojawi� si� rozdzia� m�wi�cy o gospodarowaniu maj�tkiem i finansami szko�y. Autor liczy, �e pomo�e nowo powo�anym dyrektorom lub osobom przygotowuj�cym si� do obj�cia tego stanowiska pozna� podstawy tej nie�atwej dziedziny. Dyrektor - to r�wnie� organ administracji o�wiatowej, st�d za konieczne uzna�em wprowadzenie rozdzia�u po�wi�conego prawu administracyjnemu. Wydanie niniejszej publikacji zbiega si� z prze�omowymi wydarzeniami, kt�re w swojej istocie dotykaj� r�wnie� szko�y i systemu szkolnego. Reforma systemu o�wiatowego od 1 wrze�nia 1999 roku sta�a si� faktem. Wywar�o to wp�yw na kszta�t prawa o�wiatowego. Jeste�my po gruntownej nowelizacji ustawy o systemie o�wiaty i ustawy - Karta nauczyciela. Ponadto na naszych oczach zmienia si� kodeks pracy, system ubezpiecze� spo�ecznych, ubezpiecze� zdrowotnych. Zmieni� si� podzia� administracyjny kraju. Funkcjonuj� jednostki samorz�du terytorialnego na szczeblu gminy, powiatu i wojew�dztwa. Nie ma dziedziny �ycia spo�ecznego, w kt�rej nie pojawi�aby si� nowa jako�� wyra�ona w noweJizacji starych lub tworzeniu nowych ustaw. Zaistnia�a wi�c konieczno�� dostosowania tre�ci poradnika do potrzeb zreformowanej szko�y. Nie wierni, czy forma prezentowania problem�w zastosowana w publikacji zda egzamin. Stara�em si� unika�, gdy by�o to mo�liwe, dos�ownego cytowania przepis�w /prawnych. Podaj�c numery artyku��w omawianych ustaw, kieruj� czytelnika do dokumentu podstawowego, jakim jest ustawa wraz z aktami wykonawczymi. Licz�c na �yczliwe przyj�cie tej publikacji, dzi�kuj� tym, kt�rzy byli inspiratorami moich poczyna� zbieracza i komentatora prawa o�wiatowego, ich cenne uwagi wp�yn�y na jej kszta�t i charakter. Autor Wykaz skr�t�w DzU - Dziennik Ustaw TK MP - Monitor Polski SN DzUrz - Dziennik Urz�dowy NSA USO - Ustawa o systemie o�wiaty RM Kn. - Karta nauczyciela MEN kp. - kodeks pracy MENiS k.p.a. - kodeks post�powania administracyjnego MPiPS k.p.c. - kodeks post�powania cywilnego kk. - kodeks karny kw. - kodeks wykrocze� uzp - ustawa o zam�wieniach publicznych JST - Trybuna� Konstytucyjny - S�d Najwy�szy - Naczelny S�d Administracyjny - Rada Ministr�w - Minister Edukacji Narodowej - Minister Edukacji Narodowej i Sportu - Minister Pracy i Polityki Spo�ecznej(dawniej: Socjalnej, a obecnie Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Spo�ecznej) - jednostka samorz�du terytorialnego Rozdzia� pierwszy Og�lne wiadomo�ci o prawie Prawo jest poj�ciem wieloznacznym. Inaczej rozumie je fizyk, chemik czy biolog, a inaczej humanista. Dla nas wa�na b�dzie definicja, jak� pos�uguj� si� prawnicy, czyli przyjmujemy, �e prawo to zesp� norm wydanych lub usankcjonowanych przez pa�stwo i zagwarantowanych przymusem pa�stwowym^. Prawo jest nierozerwalnie zwi�zane z pa�stwem, pa�stwo bowiem ustala normy lub je sankcjonuje, a poprzez przymus zapewnia ich przestrzeganie. Przestrzeganie prawa zale�y nie tylko od dobrej woli obywatela, mo�na go bowiem fizycznie zmusi� do przestrzegania przyj�tych norm. �ycie pokazuje jednak, �e ludzie na co dzie� kieruj� si� nie tylko prawem. Czynnikami pozaprawnymi s� normy obyczajowe, towarzyskie, sportowe czy, szczeg�lnie wa�ne, normy moralne. U pod�o�a moralno�ci le�y wyobra�enie ludzi o tym, co dobre, a co z�e. R�ne oceny tego samego czynu mog� by� spowodowane stosunkami spo�ecznymi, politycznymi, warunkami �ycia itp. Moralno�� mo�na zdefiniowa� jako ukszta�towany w procesie d�ugotrwa�ego rozwoju spo�ecze�stwa zesp� norm post�powania, wed�ug kt�rych ocenia si� okre�lone zachowania jako dobre lub z�e . W ka�dym spo�ecze�stwie istnieje zesp� wsp�lnych norm moralnych. S� to tzw. elementarne normy moralne. Moralno�� uzupe�nia prawo w tych obszarach, gdzie nie istnieje norma prawna albo norma ta nie wyczerpuje okre�lonego problemu. Tak wi�c prawo i moralno�� reguluj� wiele stosunk�w spo�ecznych. Niekiedy mo�e jednak dochodzi� do kolizji, je�eli wyst�puje rozbie�no�� mi�dzy norm� prawn� a norm� moraln�. Normy prawne z punktu widzenia moralno�ci mog� by� moralnie pozytywne, moralnie negatywne, moralnie oboj�tne. Mi�dzy prawem a moralno�ci� istniej� istotne r�nice. Na stra�y prawa stoi aparat pa�stwowy, normy moralne za� s� przestrzegane pod presj� opinii publicznej, wychowania, nawyk�w, nakaz�w religii itp. Normy prawne maj� charakter dwustronny: z jednej strony wynika z nich obowi�zek, z drugiej - prawo. Normy moralne nak�adaj� tylko obowi�zki. 2 tego, i� moralno�� ingeruje w sfer� my�li i uczu�, wynika nieprecyzyjno�� i niezmierzalno�� tych norm. Cz�sto, nie tylko w ustach prawnik�w, pojawia si� poj�cie "�wiadomo�� prawna spo�ecze�stwa". Oznacza ono nie ty...
CiziaMizia20