J.SOBIESKI LISTY DO MARYSIEŃKI.pdf

JANIIISOBIESKI

LISTYDOMARYSIEŃKI

W Pielaskowicach , we wtorek [9 VI 1665].

ś oneczko moja naj ś liczniejsza,

najwi ę ksza duszy i serca mego pociecho!

Tak mi się twoja śliczność, moja złota panno, wbiła w głowę, Ŝe zawrzeć

oczu całej nie mogłem nocy. P. Bóg widzi, Ŝe sam nie wiem, jeśli tę

absence znieść będzie moŜna; bo aŜem sobie uprosił M. Koniecpolski , Ŝe

ze mną całą przegadał noc tę przeszłą. Dziś ani o jedzeniu, ani o spaniu i

pomyśleć niepodobna. Owo widzę, Ŝe mię twoje wdzięczne tak

oczarowały oczy, Ŝe bez nich i momentu wytrwać będzie niepodobna, i

tak tuszę, Ŝe notre amour ne changera jamais en amitie, ni en la plus

tendre qui fut jamais. To jest pewna, Ŝe juŜ od dawnego czasu zdało mi

się, Ŝem bardziej i więcej kochać nie mógł; ale teraz przyznawana, Ŝe

lubo

nie bardziej, bo niepodobna kochać bardziej, ale je vous admire coraz

więcej, widząc perfekcję a tak dobrą i w tak pięknym ciele duszę. Owo

zgoła, serca mego królewno, chciej tego być pewna, Ŝe wprzód wszystko

wspak się odmieni przyrodzenie, niŜeli najmniejszą odmianę śliczna

Astree w swym uzna Celadonie.

Z Warszawy Ŝaden mój dotąd nie powrócił posłaniec. Ja jutro stąd, da P.

Bóg, przede dniem w swoją wybiorę się drogę. - Z naszych piszą mi

krajów, Ŝe orda przyszła juŜ pewnie do p. wojewody ruskiego; p.

wojewoda teŜ krakowski juŜ się pewnie ruszył od Tarnopola w Ukrainę,

poszedł za nim i p. Sieniawski. Nie wiem tedy, kto pójdzie teraz do boku

Króla JMci, poniewaŜ co Ŝyczliwsi wszyscy w Ukrainie, a drudzy albo

przy tamtej stronie, albo w domu, na rzeczy patrząc, siedzieć będą.

Konserwację odoru zalecam i przypominam, na którym wszystka

Sylwandrowa zawisła szczęśliwość. Dla Boga, nie proszę, ale uniŜenie

suplikuję, aby tym odorem tak nie szafować, jako swoim! Orondate

według danego parolu do swojej pospieszy Kasandry, bo pewnie le dieu

meme qui fait qu'on aime swoich mu w tę drogę doda skrzydeł. Czekać

tedy z ochotą et sans aucune melancolie, tylko z tą impacjencją, z której

on pojedzie i w której będzie, póko nie ogląda to, co jest

najpiękniejszego

i najdoskonalszego nie tylko na ziemi, ale i parmi tous les astres. Proszę

nie wątpić w tym i wierzyć jako najŜyczliwszemu swemu.

Kompanii wszystkiej kłaniam. Dziś ekspediować, Ŝeby tu przede dniem

stanął posłaniec. Sprawy jako tam idą, oznajmić.

W ś ółkwi, 14VI 1665.

Naj ś liczniejsza i najukocha ń sza duszy i

serca pociecho!

Na dwa listy moje, z Pielaskowic pisane , ledwom się tu jednego w

śółkwi

doczekał responsu. O Sylwandrze i Astrei Ŝe takie juŜ i po klasztorach

mowy, Ŝal się BoŜe. Zawsze się tego spodziewała Beaulieu. Niech widzi

teraz Hamaleon, co są za skutki de ss importune activite . Widzę, Ŝe ci

ludzie, tj. Syl vandre i Astree, będą sceną i komedią wszystkich mów

ludzkich, bez czego wszystkiego mogło się było obejść; ale Ŝe niewinnie,

niech im P. Bóg płaci. La tante de Beaulieu, wierzę, Ŝe w głowę zaszła

albo ktoś mocny musiał perswadować, Ŝe takiej uwierzyła bajce. Widzę,

Ŝe na tym świecie nie masz nic tak słodkiego, do czego by się siła zaraz

nie miało przymieszać gorzkości. Orondate najŜałośniej, Ŝe nie

postrzegł,

Ŝe la Girouette się gwałtem nasadziła zedrzeć go z honoru i reputacji,

Ŝeby tym powolniejszy był i Ŝeby z nim czyniono, co chciano.

Jam tu w tych krajach nie zastał jmp. wojewody krakowskiego: i on jest

MiędzyboŜu. O wojsku bardzo głucho, a od jmp. wojewody ruskiego

cale

nic: znać, Ŝe pąsu wolnego nie ma. Wojsko aŜ koło Pawołoczy, mil stąd

pod sześćdziesiąt, niepodobna tedy z nim konferencja; jmp. wojewoda

teŜ

krakowski najmniej stąd mil czterdzieści. Pisałem, posłałem, gdziem

tylko rozumiał. Sam dziś do Lwowa jadę dla sporządzenia fortyfikacji

miasta, do której p. Delarego przysłać było potrzeba jako najprędzej.

Ludzi Ŝadnych nie masz we Lwowie inszych, tylko moich ośmdziesiąt

dragonów. Ci, co byli jmp. wojewody ruskiego, nie wiem gdzie się

stamtąd podzieli; trzeba tedy, Ŝeby tam jakich ludzi Król JMć ordynował.

Są sam suplementy, których panowie oberszterowie na prywatne swoje

zaŜywają posługi: ksiąŜę Wiśniowiecki swymi Zamość osadził, p.

wojewodzica sandomierskiego takŜe jedni w Tomaszowie, Zamościu i

róŜnie; trzeba tedy, Ŝeby Król JMć dał ordynans do księcia

Wiśniowieckiego, Ŝeby swoich pod Janowiec wyprawił, a ci p.

wojewodzica, z p. Delarym jako swym oberszterlejtnantem, do Lwowa

[niech idą]. O tym Związku powiadają, Ŝeby się pieniędzmi dał ująć.

Lepiej by tak, jeśli moŜna. Mówić Królowej JMci. Jam pisał do jmp.

wojewody krakowskiego, ruskiego i do kogom tylko rozumiał. Listy

pisać

potrzeba do księcia Dymitra i do p. wojewodzica, wokując ich do boku

Króla JMci. Ja te membrany do inszej zaŜyłem okazji.

Trafunkiem mijając Zamość, dowiedziałem się, Ŝe tę rajtarię

sprowadziwszy umyślnie z Ukrainy, abdankowali ich w Zamościu,

pokazawszy drogę do Łańcuta. Posyłałem ja tedy za nimi, napisawszy

list

do Króla JMci. Nie nagonił ich mój, aŜ juŜ za Sanem; co odpisują,

posyłam. A wyprawuję znowu do nich, aza da P. Bóg, Ŝe ich zwerbuję.

Ten mój posłaniec powiada, Ŝe Ŝadnych około Łańcuta nie masz ludzi:

było kilka chorągwi nad Sanem, ale powrócili, wyprawiwszy w róŜne

strony róŜnych posłańców. O samym powiadają, Ŝe poszedł ku Nowemu

Miastu, O jak dobra okazja pójść za nim, gdyby było z czym! JuŜ bym ja

przecię o tym pomyślił, gdyby nie ta moja tak gwałtowna do Warszawy

potrzeba; na którą kiedy wspomnę, Ŝe czas jak idzie, tak idzie, a w RóŜy

jak roście, tak roście, tedy mię zaraz wszystkie odpadają imprezy. A

gdyby były ordynanse te poszły zaraz, kiedym ja ich popisał w Ukrainę,

uprzedziłyby były wszystko złe i juŜ byśmy tu byli mieli ludzi. Piwo się

tu włóczy z chorągwią ode wsi do wsi; dla Boga, dać mu ordynans jaki,

Ŝeby szedł do obozu Króla JMci!

Tuteczni sam obywatele nic się tym wejściem p. Lubomirskiego nie

turbują, jakoby to nigdy nic. Na rzeczy się tylko patrzą, a dyskurują, jako

się te rzeczy skończą: jakoby to właśnie równy z równym wojował!

Powiadał teŜ to mój posłaniec, ten który jeździł do rajtarii, Ŝe tam pewnie

słychać, Ŝe w Łańcucie boratyńczyki robią i one na lenungi rozdają. Będę

dostatecznie o wszystkim wiedział o środzie, bom kilku rozesłał

posłańców.- Pisać do jmp. łowczego czasu nie mam, bo prędko

wyprawuję. Przeczytać mu to wszystko i jmci ks. kanclerzowi, przy

oddania uniŜonego mego jegomości pokłonu.

Co strony les desordres de mes gens, dziwna rzecz, Ŝe ten tam plotka,

powiadając to, samŜe się na się skarŜy. On dawał pieniądze szafarzowi,

toć go on i rachunków słuchać był powinien. Prawda, Ŝe ja nie co dzień

rachunków słuchać kaŜę, ale po stu złotych dawać szafarzowi, które

skoro

wyda, zaraz się z nich i wyrachować powinien. Wszak mu to

przypominał

jmp. Koniecpolski wiele razy; ale i przypominać nie potrzeba, bo to jest

kaŜdego cnotliwego podskarbiego powinność. Co na to powie, rad bym z

duszy wiedział. Co o maitre d'hótel ten u mnie nigdy pieniędzy w swej

nie miewa dyspozycji i jeśli ich kiedy miał, to chyba w niebytności

tamtego hultaja. Niechaj tedy nie tęskni: będzie czas temu, Ŝe się on mnie

i za się, i za szafarza rachować będzie. Jeśli on szafarza niedobrze

słuchał,

to ja go nauczę, jak miał słuchać. Niechby był swego dobrze pilnował,

nie

wdawając się w inne, co mu nie naleŜały! Nabrał na borg bez

wiadomości

mojej na kilkaset złotych wina, które wypił z takimiŜ hultajami jako sam.

Teraz kazałem z Pielaskowic jmp. Koniecpolskiemu pisać do niego, aby

dał sprawę rozchodu tego wina, bo piwniczni na niego wszystką kładą

winę. Na to jegomość nawet i nie odpisał, choć tam dwóch miał

posłańców. Więcej tymi błazeństwy nie turbując, proszę uniŜenie, aby to

cale trzymać o Orondate, co i o jego najpiękniejszej Kasandrze: et les

ennuis, et les

impatiences, et tout ce qu'on peut imaginer , wszystkiego tego sam po

dostatku. Pospieszyć tam, ou mon ame m'appelle, nie omieszkam ani

zabawię w drodze, asekuruję, byle się tu tylko co dobrego sprawić

mogło.

My tu w tych krajach groch i wiśnie juŜ dawno jadamy. Na próbę

posyłam, jeśli Wć macie tak wielki w Warszawie; jeŜeli nie, zjeść i ten z

dobrymi przyjaciółmi za zdrowie dobrych sług swoich. A MM. de

Beziers

et Millet mes tres humbles services . Nie piszę tą okazją, bo nie mam

jeszcze nic de particulier, a komplementa pisząc, boję się, Ŝeby się groch

i wiśnie nie popsowały. I do ślicznej Astrei kilka tylko miałem napisać

słów; aŜ rękc poszła za sercem.

Ekspediować posłańca zaraz, uniŜenie proszę, boć to jest wielka

impacjencja czekać na wiadomość o tym, co najmilszego i

najkochańszego na świecie.

W obozie pod Kockiem, [15] VII [1665].

Naj ś liczniejsza serca i duszy pociecho!

Nie czwarty dzień, ale czwarty rok juŜ i więcej, zda mi się, jakom się z

moim rozjechał sercem. A jeszcze najcięŜsza, Ŝe Ŝadnej po odjeździe

moim od duszy mojej nie odebrałem wiadomości, lubo juŜ kilka z

Warszawy przyszło okazy j; a to się dlatego dzieje, Ŝem ja wszystkie

poprzedził poczty i Ŝadnego tu dotąd, który by po mnie wyjechać miał,

nie widziałem. Jak cięŜko, jak tęskno z duszy kochającego Sylwandra

bez

swej Astrei! Snadno imaginować, co się z takim dzieje, kto bez duszy i

bez serca, bo to wszystko w Warszawie zostało.

Co się z nami sam dzieje, ichmość drudzy wypisują. Ja tylko to

namieniam, Ŝe gdyby mię byli słuchali, tedyby to teraz sześcią kroć, jako

obiecowali, sprawili byli tysięcy, czego potem kilką nie naprawią

milionów. Wołałem ustawicznie, swarzyłem się - nie pomogło nic, bo się

tylko ichmość drudzy na koncepta zdobywali i kontradykowali, choć nie

było czemu. Niech wspomni sobie Jutrzenka, jak dawno pisała do la

Poudre, Ŝe jest wszystko, Ŝe pieniądze są; a teraz ci narzekają, co im na

tym naleŜy, Ŝe ich Hamaleon niewcześnie przestrzegł. CóŜ tedy po tym

było mnie oszukiwać, a sobie źle czynić?

Jako się zamieszało wojsko jmp. wojewody krakowskiego, dowiesz się

Wć moje serce. Dosyć, Ŝe na słabym bardzo było włosku dostojeństwo

Pańskie i sama osoba jego. Czyniliśmy wczora, co tylko mogło być

sposobów. Na tym tedy stanęło, aby ci kupcy, co mieli dać dwakroć [sto

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: