Interpretacja danych przedstawionych w życiu
Analizowane podręczniki:
1. Matematyka z plusem 4, podręcznik dla klasy 4 szkoły podstawowej, Małgorzata Dobrowolska, Piotr Zarzycki, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 1999
2. Matematyka 2001, podręcznik dla klasy 4 szkoły podstawowej część II, Maria Cieńska, Agnieszka Nowakowska, Wojciech Jędrychowski, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996
3. Błękitna Matematyka, podręcznik dla klasy 4 szkoły podstawowej, Maciej Klakla, Stanisław Serafin, Kleks, Bielsko-Biała 1997
4. Matematyka wokół nas, podręcznik dla klasy 4 szkoły podstawowej, Helena Lewicka, Elżbieta Rosłon, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999
Matematyka wokół nas, zeszyt ćwiczeń dla 4 klasy szkoły podstawowej część II, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999
1. Matematyka z plusem 5, podręcznik dla klasy 5 szkoły podstawowej, Małgorzata Dobrowolska, Marcin Karpiński, Piotr Zarzycki, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2001
2. Matematyka 2001, podręcznik dla klasy 5 szkoły podstawowej, Wojciech Jędrychowski, Agnieszka Nowakowska, Maria Cieńska, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1997
3. Błękitna Matematyka, ćwiczenia, zadania, problemy, podręcznik dla 5 klasy szkoły podstawowej część I, Ewa Malicka, Tomasz Malicki, Kleks, Biesko-Biała 1997
I.II. Zagadnienie związane z interpretacją danych przedstawionych w życiu pojawia się już w klasie czwartej szkoły podstawowej i kontynuowane jest w kolejnych latach nauki. W większości podręczników nie jest ono oddzielnym zagadnieniem, któremu poświęcony jest jeden z działów. Pojawia się przy właściwie w każdym temacie i wymaga od uczniów dobrego opanowania następujących wiadomości i umiejętności:
· znajomości pojęcia diagramu, skali oraz mapy
· umiejętności odczytywania informacji z diagramu, mapy, tabeli, wykresu
· umiejętności selekcjonowania i analizowania informacji
· umiejętności obliczania odległości na mapie i w rzeczywistości posługując się pojęciem skali mapy
· znajomości pojęcia oprocentowania
· umiejętności wykonania obliczeń procentowych w różnych sytuacjach praktycznych
· znajomości różnych jednostek masy, długości, pola i objętości oraz czasu i umiejętności ich zamiany.
Jedynie w podręczniku dla klasy szóstej „Matematyka z plusem” znajduje się dział zatytułowany „Liczby na co dzień”, w którym zebrane są zagadnienia związane z gromadzeniem, analizowaniem i interpretowaniem wszelkiego rodzaju danych. Zawarte w nim tematy to:
1. Kalendarz i czas
2. Jednostki długości i jednostki masy
3. Skala na planach i mapach
4. Zaokrąglanie liczb
5. Kalkulator
6. Odczytywanie informacji.
III. Ewentualne problemy i trudności uczniów związane z tych zagadnieniem wynikają bezpośrednio z niedostatecznego opanowania przez uczniów głównych tematów, w których się ono zawiera, czyli takich które dotyczą skali i obliczeń z nią związanych, procentów i obliczeń procentowych. Uczniowie mogą mieć również kłopoty z wykonywaniem wykresów, tabel, diagramów oraz nieumiejętnością ich odczytywania, czyli właściwą interpretacją danych w nich przedstawionych. Ich trudności mogą być także spowodowane zaległościami w wiedzy z innych dziedzin, np. geografii, czyli brakiem umiejętności rozpoznawania kierunków geograficznych, co jest niezwykle ważne przy właściwym czytaniu mapy. Trudności mogą pojawić się także przy różnego rodzaju obliczeniach, w których uczniowie nie zawsze pamiętają o ujednolicaniu jednostek, czego skutkiem są błędne wyniki, który prowadzą do fałszywych interpretacji danych.
IV. Interpretowanie danych przedstawionych w życiu jest zagadnieniem niezwykle rozległym. Realizuje się je praktycznie podczas omawiania każdego z tematów zawartych w podręcznikach. A szczególnie tematów związanych ze skalą, procentami, statystyką, jak również z działaniami na liczbach wymiernych, głównie ujemnych, w konkretnych kontekstach sytuacyjnych, tj.: przyrost temperatury, różnicy poziomów, miejsc liczb ujemnych na osi liczbowej, czy ćwiczeń w mierzeniu (długości, pojemności, czasu itp.) oraz oceniania sensowności pomiarów w codziennych sytuacjach.
V. Występowanie i postać na egzaminach zewnętrznych – standardy egzaminacyjne
Zadania związane z odczytywaniem i interpretowaniem danych pojawią się co roku na sprawdzianie po szóstej klasie. Przyjmują one postać:
Sprawdzian 2002
Standard 5.1 Wykorzystanie wiedzy w praktyce Wykorzystanie wiedzy o kierunkach geograficznych do opisania zjawisk i sytuacji spotykanych w środowisku.
12. Od zachodu nadciąga nad Polskę gruba
warstwa chmur deszczowych. Najwcześniej
zachmurzy się w:
A. Zielonej Górze,
B. Krakowie,
C. Lublinie,
D. Gdańsku.
Standard: 1.4 Czytanie Uczeń odczytuje dane z mapy, wykresu oraz odpowiada na proste pytania z nimi związane.
17. Co ile godzin dokonywano pomiarów temperatury?
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
18. Jaka temperatura była o godzinie szóstej po południu?
A. 12°C B. 10°C C. 9°C D. 8°C
19. Które zdanie jest prawdziwe?
A. O 800 i 2000 była taka sama temperatura. B. O godzinie1000 było cieplej niż o 2000.
C. 12°C było o godzinie 1600. D. 16°C było o godzinie 1400.
20. Jaka jest różnica między najwyższą a najniższą temperaturą zanotowaną w tym
dniu?
A. 2°C B. 4°C C. 6°C D. 8°C
Standard: 3.4 Rozumowanie Uczeń opisuje sytuację przedstawioną w zadaniu za pomocą tabeli.
Sprawdzian 2003
Standard: 1.4 Czytanie Uczeń odczytuje dane z tabeli oraz odpowiada na proste pytania z nimi związane.
19. W którym dniu tygodnia Magda najkrócej oglądała telewizję?
A. We wtorek. B. W czwartek. C. W piątek. D. W sobotę.
Standard 5.3 Wykorzystanie wiedzy w praktyce Rozwiązywanie problemów praktycznych z wykorzystaniem obliczeń dotyczących czasu.
20. Ile czasu w całym tygodniu Magda spędziła na oglądaniu telewizji?
A. 6 godz. 5 min B. 6 godz. 25 min C. 5 godz. 35 min D. 5 godz. 45 min
Standard: 3.4 Pisanie Uczeń przedstawia w postaci graficznej dane zapisane w tabeli – wyraża dane w postaci diagramu słupkowego.
21. Na podstawie tabeli uzupełnij diagram słupkowy pokazujący, ile godzin dziennie
Magda oglądała telewizję.
Sprawdzian 2004
Standard: 1.4 Czytanie Uczeń odczytuje dane z tabeli oraz odpowiada na proste pytania z nimi związane
10. Chleb został kupiony 30. 09. 2003 r. Ile miesięcy najdłużej można go było
przechowywać zgodnie z zaleceniem na etykiecie?
A. 3 B. 4 C. 7 D. 8
11. Które wyrażenie prowadzi do obliczenia wartości energetycznej 1 kromki
kupionego chleba?
A. 154:100 B. 500:10 C. (154 . 5):10 D. (154 . 10):5
Standard 5.3 Wykorzystanie wiedzy w praktyce Rozwiązywanie problemów praktycznych z wykorzystaniem obliczeń dotyczących wagi substancji odżywczych.
12. Który diagram ilustruje zawartość substancji odżywczych w kupionym chlebie?
A. B. C. D.
Sprawdzian 2005
Standard: 1.4 Czytanie Uczeń odczytuje dane z planu oraz odpowiada na proste pytania z nimi związane.
Zadanie 16. Oceanarium znajduje się na planie w prostokącie oznaczonym
współrzędnymi
A. (C1) B. (C2) C. (D1) D. (D3)
Zadanie 17. Do oceanarium najbliżej jest z przystanku autobusowego znajdującego
się przy ulicy
A. Rybackiej. B. Morskiej. C. Portowej. D. Plażowej.
Standard 5.1 Wykorzystanie wiedzy w praktyce Wykorzystanie wiedzy o kierunkach geograficznych.
Zadanie 18. Aby dojść z oceanarium najkrótszą drogą do parkingu, należy pójść
w kierunku
A. północnym. B. wschodnim. C. południowym. D. zachodnim.
Standard 3.5 Rozumowanie Uczeń opisuje sytuację przedstawioną w zadaniu za pomocą wyrażenia arytmetycznego.
Zadanie 21. 26 uczniów pod opieką 2 nauczycieli zamierza zobaczyć ekspozycję
w oceanarium, uczestniczyć w wykładzie oraz zwiedzić statek. Oblicz, ile trzeba
zapłacić za wszystkie bilety dla całej grupy.
Sprawdzian 2006
Standard: 1.4 Czytanie Uczeń odczytuje dane z tabeli oraz odpowiada na proste pytania z...
btrybon