SŁOWNICZEK WYRAZÓW I ZWROTÓW ŁACIŃSKICH
ub antiquo — od dawnaab caricas Atticas — dla fig attyckichab extra — z zewnątrzab invicem — wzajemnie
abominationem naturalem — wrodzony wstrętabrennuntiat — odmawia
absolute — kategorycznie, stanowczo, na pewnoabsolutissime — najzupełniejabsolutum dominium — rządy absolutne
ab utrinque — przez obie strony; cokolwiek ab utrimgue praetensionum wy-nikać mogło — jakiekolwiek pretensje mogłyby wynikać z obu stron.ab utriuque — z obu stronaccelerare — przyśpieszyćaccesserunt — przystąpiliaccessit — przystąpił
accessit crudelitas — przyłączyło się okrucieństwoaccessus — wstępaccussat — obwiniaa consortio — od towarzystwaactiones — uczynki
activitas — dzielność (activitatem — 4 przypadek)actus meritorius — czyn chwalebny, zasługaaemulabantur — współzawodniczylia cunabulis — od kolebkiad altiora — do wyższych sprawadamantina corda — serca diamentowe
ad Carthaginem — do Kartagi
ad communem societatem — do wspólnej społeczności
ad complementum — dla uzupełnienia
ad concilia — do rad
ad conferenduin — na rozmowę
ad cras — do jutra
ad cras de mane — do jutra rana
ad cursum anno — do wydarzeń roku
ad debitam formam — do właściwego kształtu
ad decursum anni — do końca roku
ad dispositionem consiliorum — do kierownictwa rad
addo — dodaję
ad effectum — do skutku
adeo regum stipator inseparabilis amor est, cui stipendium clementia pendi-
tur — miłość jest nieodłącznym strażnikiem królów, której żołd wypłaca
łaskawość
ad essentiam — do treści
ad eum finem, per quem — do tego końca, przez który byad eventum — do wypadku
ad feliciora tempora — do szczęśliwszych czasówad Galii cantum —— przy śpiewie kogutaad gradum et perfectionem — do stopnia i doskonałościad gubernium — do kierowania
ad humilitatem et submissionem — do upokorzenia i poddaniaad hunc actum — na ten aktad instantiam — za wstawieniem sięad inmcem — nawzajem
ad iustum valorem — do słusznej wartości;adlaborabunt — będą dążyćad locum electionis — na miejsce elekcji
ad locum facti — na miejscu uczynku ad manus — do rąkad meridiem — na południead metam — do celuad minimum — najmniej
ad modernum statum — do obecnego stanuad munditiem — ku ochędóstwu
ad mutuum amplexum — dla wzajemnego powitaniaad oboedientiam — do posłuszeństwaad occidentem — na zachodziead oppugnationem — do oblężeniaad opus belli — na wojnę
ad personami perditio tua ex te — do osoby: zguba twoja z ciebie
ad pinguem glaebam — do tłustej roli
ad praefixum locum — do naznaczonego miejsca
ad praesens — obecnie
ad praesens elucescunt — teraz wyjaśniają się
ad primam requisitionem — na pierwsze żądanie
ad primum —- po pierwsze
ad propria — do swoich
ad rationem — na rachunek
ad recognoscentiam — do rozpoznania
ad regnandum — do panowania
ad regressum — do powrotu
ad rem — do rzeczy
ad secundam illationem — co do drugiego wniosku
ad septembrem — do września
ad societatem — do towarzystwa
ad societatem belli — do uczestnictwa w wojnie
ad statum anni liuius — do stanu tego roku
ad sufficientiam — w dostatecznej ilości
ad testimonium — do świadectwa
ad tot instantias — na tyle domagań
adulterium — cudzołóstwo
ad usum — do użytku
advena — przybysz
adversa — przeciwności
adversitas — przeciwność
adversitates — przeciwności
adversitates fortunae et iniurias caeli — przeciwności losu i srogość klimatu
adverso pectore — piersią naprzeciw
ad victum — do jedzenia, pożywienie
ad violentia media — do gwałtownych środków
ad vitae tempora proposueram — do końca życia zamierzałem
avocare et ad societatem — odwołać i do wspólnego
ad votum — do ślubu
ad votum in freąuentia — do ślubu w obecności
aegrotus, quam diu animam habet, spem habet — chory dopóki ma duszą,
ma nadzieją
affectus populi — uczucia luduafficiunt — dotycząafflictio — zmartwienieifflictio afflictionem — utrapienie utrapionemu
afflictio supra afflictiones — zmartwienie nad zmartwieniami
a fine — od końca
agere — czynić
agitur — zapowiada się
aleam — kostkę
Alexander! aut mores, aut nomen mulą — Aleksandrze, albo obyczaje, albo
imię odmieńalias — czyli, alboalias haeres — czyli dziedzicalias in forma — raczej z postacialliciebat dulcedo — nęciła słodycza loci ordinario — u miejscowego biskupaalterationes — zgryzoty, zmartwieniaalter rex — drugim królemalterum — po wtóre
alterum tantum, altero tanto — drugie tyleamplecti — ogarnąća natura crudeles — z natury okrutnia naturom locorum — w naturze miejscaanni — rokuanno — w rokuannihilat — niweczyannuebat — przystawałannuere — potakiwaćanteacta — przeszłośćantecedenti saeculi — dawnego wiekuante fores — przed drzwiami
antemurale Christianitatis — przedmurze chrześcijaństwaante omnia — przede wszystkimante saecula — przed wiekamiante sessionem —— przed posiedzeniemante triduum — przed trzema dniamiantichristus — antychryst
anticipative prophetia — poprzednio proroctwoantiąuitates — starożytności
antiguo usu practicatum — dawnym zwyczajem przyjęteantistes — biskup
a partibus nostris — po naszej stronieapostrophe — odezwa, zwrot do kogoś
a potentioribus oppressu desiderat iustitiam — uciśniony przez możnych pra-gnie sprawiedliwości
apparet — widać
apponemus curam — dołożymy statania
apprecando felicem eventum — życzenie szczęśliwego skutku
aequaliter — równo
Arcades — Arkadowie
archiepiscopatu Ripensi — arcybiskupstwem rypeńskim
a Republica — od Rzeczpospolitej
argenti — srebra
arma — broń, oręż
armis experiri — bronią doświadczyć
artis amandi magister — mistrz sztuki kochania
a sacrificio missae — od ofiary mszy
a septentrione — od północy
aspirare — wzdychać
aspirat — dąży
assistere — towarzyszyć, asystować
assueverunt — przywykli
assumpsit similitudinem animalis — przybrało podobieństwo zwierzęcia
astra — gwiazdy
asylum — schronienie
attendentiam — strzeżenie, czuwanie
attendere — uważać, pilnować
auctores — sprawcy
auctor lamentorum, profusionum sanguinis et universae in regno miseriae
sprawca płaczu, rozlewu krwi i powszechnej nędzy w królestwie16 Augusti — 16 sierpniaauri — złota
autor mali — sprawca złaaversionem — odwrócenie, coś przeciwnegoaversionem belli — odwrócenie wojnya vindici manii Dei — mściwą ręką Bogaaxioma — zdanie
barbarus — barbarzyńca
bellandi — wojowania
belli civilis — wojny domowej
belli vicissitudinem — niestateczność wojny
benae mentis — dobrej myśli
bene meritorum — dobrze zasłużonych
bene meritum — dobrze zasłużonego
blandientis fortunae ab ore populi — pochlebiającej fortuny z ust lud»
bonae spei — dobrej nadziei
bonae voluntatis — dobrej myśli, dobrej woli, radzi
bona licita — dobra dozwolone
bona regalia — dobra królewskie
bonarum partium — za dobrą stroną, dobrego sposobu myślenia
eff88