wykłady z fizyko-dd,izodd,inne.pdf

Wykład z dnia 4.10.2008r.

Czas trwania pojedynczego zabiegu elektrostymulacji mi ęś ni nie powinien przekracza ć 10

minut i powinien by ć weryfikowany w trakcie zabiegu na podstawie oceny jako ś ci skurczu.

Skurcz powinien by ć dostatecznie silny i dotyczy ć tylko tych mi ęś ni, które s ą obj ę te

zabiegiem.

O doborze metody elektrostymulacji i doborze prawidłowych parametrów zabiegowych

decyduje ocena elektrodiagnostyczna stanu czynno ś ciowego układu nerwowo-mi ęś niowego i

r-cji mi ęś ni na impulsy pr ą du.

Kiedy wyst ą pi wyra ź ne osłabienie wywołanych odruchów lub, kiedy wyst ą pi zjawisko

kurczenia si ę mi ęś ni działaj ą cych antagonistycznie w stosunku do pobudzanych, ś wiadczy to

o nieprawidłowym doborze parametrów i techniki wykonywania zabiegu. Nale Ŝ y dba ć o

wła ś ciwe uło Ŝ enie leczonej cz ęś ci ciała ze wzgl ę du na uzyskanie rozlu ź nienia eliminuj ą cego

opór dla pracy mi ęś nia.

… (Berez uci ą ł zdj ę cie) zastosowanie znajduj ą impulsowe pr ą dy małej cz ę stotliwo ś ci

w elektrostymulacji pora Ŝ e ń spastycznych mi ę sni w oparciu o metod ę HUFSCHMIDTA,

czyli tak zwanego podwójnego impulsu lub jej modyfikacj ę tzw. Tonoliz ę .

Metoda ta polega na dwukanałowej stymulacji mi ę sni pora Ŝ onych kurczowo i ich

antagonistów w celu normalizacji ich napi ę cia.

Obie grupy mi ęś niowe s ą pobudzane impulsami pr ą du z dwóch osobnych obwodów z

odpowiednimi opó ź nieniami wyst ą pienia jednego bod ź ca w stosunku do drugiego. Pobudzone

mi ęś nie pora Ŝ one spastycznie uzyskuj ą krótkotrwałe rozlu ź nienie, a w tym czasie impulsy w

drugim obwodzie pobudzaj ą antagonistyczne mi ęś nie osłabione i rozci ą gni ę te.

Parametry pr ą dów impulsowych stosowanych w metodzie HUFSCHMIDTA to:

· Impuls o przebiegu prostok ą tnym

· Czas trwania waha si ę w zakresie 0.2-0.5 ms

· Czas trwania opó ź nia si ę w drugim obwodzie w stosunku do obwodu pierwszego

wynosi 100-300ms

Przerwa pomi ę dzy pobudzeniami w granicach 1-1.5 s

· Nat ęŜ enie o warto ś ci wywołuj ą cej intensywny skurcz mi ęś ni.

Zabiegi wykonuje si ę zwykle, co 2 dzie ń a czas ka Ŝ dego z nich nie powinien

przekracza ć 20min. Do stymulacji u Ŝ ywa si ę małych, płaskich elektrod, które umieszcza si ę w

bezpo ś rednich punktach ruchowych stymulowanych mi ęś ni.

Modyfikacja metody HUFSCHMIDTA okre ś lana jako TONOLIZA polega na;

· Stymulowaniu mi ęś nia pora Ŝ onego spastycznie krótkim impulsem prostok ą tnym lub

trójk ą tnym.

Pobudzaniu antagonistów seri ą impulsów o obwiedni trapezoidalnej, trójk ą tnej lub

sinusoidalnej w trakcie rozlu ź nienia mi ęś ni pora Ŝ onych kurczowo.

Metoda polegaj ą ca na stymulacji mi ęś ni, które wykazuj ą upo ś ledzenie lub brak

o ś rodkowej kontroli czynno ś ci napi ę cia w przypadku uszkodzenia górnego neuronu

ruchowego nosi nazw ę , elektrostymulacji czynno ś ciowej FES/ od angielskiego skrótu

funcional electrical stimulation/.

Wyró Ŝ nia si ę :

· Stymulacje czynno ś ciowa od ś rodkowa w celu bezpo ś redniej kontroli skurczu

mi ęś ni pora Ŝ onych i ruchu wywołanego skurczu.

Stymulacj ę czynno ś ciowa do ś rodkow ą w celu po ś redniego wpływu na stan

czynno ś ciowy jednostek motorycznych lub mi ę sni/torowanie lub hamowanie/.

Created by M. Góra & M. Wielis

Stosowanie metod elektrostymulacji czynno ś ciowej opiera si ę na zachowanej zdolno ś ci do

skurczu mi ę sni szkieletowych oraz zachowanej pobudliwo ś ci nerwów ruchowych w

wyniku pobudzania pr ą dem impulsowym w przypadkach uszkodzenia górnego neuronu

ruchowego.

Przestrzeganie wymienionych zasad i metod jest niezb ę dne do wykonywania

prawidłowych zabiegów w zakresie elektrostymulacji mi ę sni i nerwów.

Istnieje kilka odmian elektrostymulacji czynno ś ciowej, w której wyró Ŝ niamy:

· Jednokanałowa stymulacj ę kontralatern ą , w której impulsy elektryczne

pobudzaj ą ce czynno ść pora Ŝ onej ko ń czyny wyzwala ko ń czyna zdrowa w

odpowiedniej fazie chodu.

· Stymulacj ę dwukanałow ą , dzi ę ki której mo Ŝ liwe jest stymulowanie 2 nerwów

unerwiaj ą cych mi ę snie antagonistyczne lub synergiczne

Stymulacj ę wielokanałowa, polegaj ą c ą na odpowiednio zsynchronizowanym

czasie, sekwencyjnym stymulowaniu nerwów, mi ę sni lub grup mi ęś niowych w

celu odtworzenia...

Przeciwwskazania do stosowania elektrostymulacji czynno ś ciowej (FES):

Zmiany w ko ś ciach i stawach

· Przykurcze

· Zniekształcenia

Stopa płaskoko ś lawa

Znaczna niewydolno ść stawu biodrowego, kolanowego i skokowego

· Zmiany w mi ęś niach ograniczaj ą ce ich zdolno ść do skurczu

· Zmiany w nerwie strzałkowym zmniejszaj ą ce jego pobudliwo ść na pr ą d

elektryczny

Konieczno ść u Ŝ ycia bardzo mocnych impulsów np. u osób otyłych

Zaawansowane zmiany psychiczne

W zakresie pr ą dów impulsowych małej cz ę stotliwo ś ci stosowanych w terapii TENS

zalicza si ę :

1. Impulsowe pr ą dy prostok ą tne:

· TENS symetryczny, konwencjonalny ƒ 100Hz

TENS asymetryczny, BURST ƒ 10-20Hz

TENS wg Melzacka ƒ=10-100Hz

· Pr ą d Träberta ƒ=142Hz

2. Impulsowe pr ą dy trójk ą tne:

· Pr ą d impulsowy pikokształtny o ƒ=0,8-8Hz grupowany w salwy ƒ=80Hz

· HV paczka zło Ŝ ona z dwóch impulsów pr ą du o kształcie trójk ą ta równoramiennego

ƒ=80-100Hz

3. Impulsowe pr ą dy sinusoidalne małej cz ę stotliwo ś ci wg Bernarda z modyfikacja

izodynami ƒ=50Hz, 100Hz

W terapii TENS pr ą d prostok ą tny uznany jest za super bod ź cowy, bo zgodnie z prawem

Du Bois Reymonda wła ś nie szybko ść narastania amplitudy impulsów wpływa na poziom

pobudzania tkanki nerwowej i mi ęś niowej. Proponowane s ą nast ę puj ą ce sposoby i

techniki wykonywania zabiegów TENS w oparciu o umiejscowienie elektrod:

· W miejscach wywołuj ą cych ból (trigger points)

· Wzdłu Ŝ przebiegu nerwu czuciowego zaopatruj ą cego bolesna okolic ę

· W punkcie akupuntkurowym

Przykr ę gosłupowo- w odpowiednich segmentach rogów tylnich i gał ą zek

nerwowych

Created by M. Góra & M. Wielis

W miejscach heterotropowych (poza obszarem bólu)

Preferowane cz ę stotliwo ś ci stosowane w terapii TENS zawieraj ą si ę w pa ś mie 10-150 Hz,

czasu trwania impulsów 20-100ms (impulsy o czasie trwania 200ms ju Ŝ wywołuj ą skurcze

mi ę sni i zwi ę kszaj ą przykre odczucia okre ś lane przez pacjentów jako pieczenie lub palenie).

Pr ą dy impulsowe mog ą by ć aplikowane dwukanałowo, czas zabiegu mo Ŝ e wynosi ć 20minut.

Wskazania do zabiegów TENS:

Nerwobóle (np. po przebytym półpa ś cu, po przebytych uszkodzeniach nerwów

obwodowych).

· Bole fantomowe, bóle kikutów

· Zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii

Przeciwwskazania do elektroterapii przeciwbólowej:

Choroby skóry

Przerwanie ci ą gło ś ci skóry

· Obecno ść ciał obcych w tkankach

· Zaburzenia czucia powierzchownego

Stany gor ą czkowe

Zaburzenia mikrokr ą zenia

Liczba zabiegów przypadaj ą cych na jedn ą seri ę zwykle wynosi 6-10, wykonywanych

codziennie lub, co drugi dzie ń . W razie braku zadowalaj ą cych wyników leczenia albo w celu

utrwalenia uzyskanej poprawy wykonuje si ę po 5-10 dniowej przerwie nast ę pn ą seri ę

zabiegów. Pełny cykl leczenia sprowadza si ę zwykle do 2 lub 3 serii zabiegów.

Dotychczasowe obserwacje kliniczne wskazuj ą na du Ŝą skuteczno ść przez skórnej stymulacji

przeciwbólowej. Rozszerzenie zakresu stosowania TENS wymaga dalszych badan

klinicznych.

R YSUNKI

Pr ą dy diadynamiczne to dwa rytmiczne pr ą dy impulsowe pierwotnie generowane z

sinusoidalnego pr ą du sieciowego o cz ę sto ś ci 50 Hz oraz kilka ich kombinacji. Działanie

lecznicze i zastosowanie tych napi ęć opisał P.D. Bernard.

Dwa podstawowe rytmy to MF i DF. Obydwa operuj ą impulsami o temp=10ms. W

pierwszym cz ę sto ść impulsów wynosi 50Hz. Impulsy SA przedzielane przerwami trwaj ą cymi

równie Ŝ 10ms. W rytmie DF cz ę sto ść wynosi 100Hz, a wi ę c nie ma miejsca na przerwy.

Impulsy budowane z pr ą du sinusoidalnego maj ą na wykresie kształt zaokr ą glony, a zatem

narastanie napi ę cia jest opó ź niane. Aby wywoła ć nimi skurcze mm. Zdrowych, nale Ŝ y

zastosowa ć do ść du Ŝ e napi ę cia, cz ę sto wi ę ksze ni Ŝ próg bólu.

Pr ą d DF (diphase fixe). Pr ą d ten powstaje w wyniku nało Ŝ enia na jednopołówkowo

wyprostowany pr ą d sinusoidalnie zmienny o cz ę stotliwo ś ci 50Hz drugiego takiego samego

pr ą du przesuni ę tego w fazie o 180°. W rezultacie tego uzyskuje si ę pr ą d impulsowy o

cz ę stotliwo ś ci 100 Hz, w którym czas trwania impulsu wynosi ok. 10ms.

Pr ą d MF (monophase fixe). Jest to jednopołówkowo wyprostowany pr ą d sinusoidalnie

zmienny o cz ę stotliwo ś ci 50Hz oraz czasie trwania impulsów i przerw mi ę dzy impulsami

ok.10ms.

Pr ą d CP (courant module en courtes periodcs). Pr ą d ten powstaje w wyniku okresowej

zmiany pr ą dów DF I MF, które płyn ą na przemian w czasie 1s.

Pr ą d LP (courant module en longues periodes). Pr ą d ten uzyskuje si ę przez nało Ŝ enie

na pr ą d MF analogicznego pr ą du ondulowanego w amplitudzie I przesuni ę tego w fazie o

180°. Czas trwania całego okresy modulacji wraz z przerw ą wynosi ok. 10s, a czas przerwy

6s.

Created by M. Góra & M. Wielis

Pr ą d RS (rhythme syncope). Jest to przerywany pr ą d MF. Czasy przepływu pr ą du i

przerwy s ą sobie równe i ka Ŝ dy z nich trwa 1s.

Pr ą d MM (monophase module). Jest to pr ą d MF modulowany w amplitudzie.

Obwiednia modulacji odpowiada połówce sinusoidy, czas modulacji oraz czas trwania

przerwy mi ę dzy modulacjami wynosi ok.1s.

RYSUNKI

Według Bernarda wszystkim przebiegom impulsowym powinien towarzyszy ć pr ą d

stały o nat ęŜ eniu od 1 do 3 mA. Wielko ść nat ęŜ enia impulsowego autor nazywał dawk ą

(dosis), a wielko ść nat ęŜ enia pr ą du stałego podstaw ą (basis). Tak, wi ę c nat ęŜ enie mo Ŝ na

zmienia ć albo przez regulacj ę podstawy albo dawki. Bernard nazwał stref ę pomi ę dzy progiem

pobudliwo ś ci a progiem bólu „zakresem czynno ś ciowym”, w którym powinny odbywa ć si ę

zabiegi.

Zakres czynno ś ciowy w trakcie zabiegów mo Ŝ e si ę rozszerza ć przez podwy Ŝ szanie

progu bólu. Podwy Ŝ szanie progu bólu w czasie zabiegu (cz ę sto ju Ŝ po 30s, trwaj ą ce od

kilkunastu minut do kilku godzin) bernard nazwał inhibicj ą pierwotn ą . Traktujemy j ą dzisiaj

jako najwa Ŝ niejszy skutek przeciwbólowy. Ponadto zaobserwował podwy Ŝ szenie progu bólu

trwaj ą ce czasem klika lub kilkana ś cie dni, wyst ę puj ą ce po kilku zabiegach, i nazwał je

inhibicj ą wtórn ą . S ą dził, Ŝ e czasem mo Ŝ e ona by ć szkodliwa. Obecnie uwa Ŝ a si ę j ą za równie

wa Ŝ n ą jak inhibicja pierwotna. Bernard zauwa Ŝ ył, Ŝ e zmiany rytmu impulsów w czasie

zabiegu bardziej podwy Ŝ szaj ą próg bólu ni Ŝ utrzymywanie jednakowego rytmu.

Do ś wiadczenia nad przyzwyczajaniem si ę do bod ź ców, czyli nad habituacja, potwierdzaj ą to

spostrze Ŝ enie.

Ponadto Bernard wprowadził poj ę cie, dynamogenii, które miało oznacza ć pobudzenie

tkanek i przywracanie im fizjologicznej sprawno ś ci. Oparł si ę na obserwacji pobudzania

mi ęś ni do skurczu. W odniesieniu do mi ęś ni miał racj ę . Nie dotyczy to jednak w równie

jednoznaczny sposób innych tkanek. Bernard rozró Ŝ niał zabiegi lokalne na miejsce

patologicznie zmienione oraz działanie poprzez układ nerwowy na: punkty spustowe

(bólowe), okolice przykr ę gosłupowe (działanie segmentarne), zwoje wegetatywne, wzdłu Ŝ

pni nerwowych, wzdłu Ŝ przebiegu du Ŝ ych naczy ń .

Technika zabiegów diadynamicznych

Pr ą du diadynamiczne SA zmienne, lecz jednokierunkowe, tzn., Ŝ e na elektrodach wyst ę puj ą

bieguny dodatni lub ujemny. Ma to t ę zalet ę , Ŝ e wraz z pr ą dem diadynamicznym mo Ŝ na

podawa ć jonoforez ę , wzbogacaj ą c zabieg. Jednak na skórze pod elektrodami wyst ę puj ą

podra Ŝ nienia elektrolityczne. Mo Ŝ na je zmniejszy ć , zamieniaj ą c bieguny w połowie zabiegu.

Stosuje si ę nast ę puj ą ce zalecenia Bernarda:

Û Nale Ŝ y zmienia ć rytmy MF i DF, układaj ą c je w sekwencje, w tym stosowa ć gotowe

sekwencje LP i CP.

Û Jedna sekwencja powinna trwa ć od 0.5 do 3min, cały zabieg od 2 do 10min.

Û Jako pierwszy nale Ŝ y u Ŝ y ć w sekwencji rytm DF, poniewa Ŝ jest odczuwany najłagodniej i

daje najsilniejsza inhibicj ę .

Û Nale Ŝ y zmienia ć polaryzacj ę w połowie zabiegu, oprócz zabiegów na pnie nerwowe, w

których katod ę umieszcza si ę obwodowo.

Û Po 3 lub 4 zabiegach powinien wyst ę powa ć pozytywny skutek, który jest wskazaniem do

ich kontynuacji (do 8 lub 10). W przypadku braku efektu nale Ŝ y przerwa ć zabiegi na kilka

dni i ponowi ć je w zmienionym układzie a Ŝ do uzyskania oczekiwanych rezultatów.

Dobór odpowiednich rodzajów pr ą dów diadynamicznych oraz kolejno ść ich

stosowania s ą uwarunkowane rodzajem schorzenia. Istniej ą ogólne zasady, zgodnie, z którymi

dobiera si ę wła ś ciwy rodzaj pr ą du diadynamicznego s ą one nast ę puj ą ce:

Created by M. Góra & M. Wielis

Û W celu uzyskania działania przeciwbólowego wykorzystuje si ę pr ą dy DF, CP, LP

Û W celu wzmo Ŝ enia aktywno ś ci naczynioruchowej stosuje si ę pr ą dy MF i CP,

pami ę taj ą c jednak, Ŝ e w zaburzeniach ukrwienia obwodowego, przebiegaj ą cych ze

stanem skurczowym naczy ń stosuje si ę pr ą d DF,

Û Zmniejszenie napi ę cia mi ęś niowego uzyskuje si ę dzi ę ki stosowaniu pr ą dów CP i

LP.

Rytmów RS i MM u Ŝ ywa si ę do elektrostymulacji mi ęś ni w zanikach prostych.

Û Do elektrostymulacji mi ęś ni pozostaj ą cych w stanie zaniku z niedoczynno ś ci, np. po

długotrwałym opatrunku unieruchamiaj ą cym, najbardziej odpowiednie SA pr ą dy zło Ŝ one

z serii impulsów, a mianowicie RS i MM;

Û W niektórych przypadkach, głównie w leczeniu zespołów bólowych, stosuje si ę kolejno

pr ą d DF w czasie 2 min, nast ę pnie MF w czasie 30s do 1min i wreszcie CP lub LP przez

pozostały czas zabiegu.

WSKAZANIA:

Û Wszystkie zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowo-wytwórczej stawów

kr ę gosłupa.

Û Zespoły bólowe w przebiegu konfliktu dyskowo-korzeniowego.

Û Zespoły bólowe zwi ą zane z zapaleniami okołostawowymi.

Û Ś wie Ŝ e urazy- wszystkie ostre stany

Û Stany pourazowe-wylew

Û Nerwobóle (postrzałowe)

PR Ą DY IZO-DD:

Poszczególne postacie pr ą dów IZO-DD nie ró Ŝ ni ą si ę od pr ą dów DD. Ró Ŝ nica polega na

zmianie amplitudy MF i DF w czasie przepływu pr ą dów CP i LP, które mo Ŝ na stosowa ć w 3

zakresach czynno ś ciowych:

Û MF > DF stosuje si ę w działaniu przeciwbólowym, a tak Ŝ e w stanach pourazowych z

obrz ę kiem.

Û MF = DF wpływaj ą na podwy Ŝ szenie progu czucia. S ą stosowane w leczeniu ró Ŝ nego

rodzaju zespołów bólowych, nerwobóli, przewlekłych stanach zapalnych i

zwyrodnieniach stawów.

Û MF < DF stosujemy do leczenia stanów chorobowych przebiegaj ą cych ze zwi ę kszonym

napi ę ciem mm gładkich a tak Ŝ e ma działanie przeciwbólowe.

TECHNIKA UKŁADANIA ELEKTROD.

Û Stosujemy 2 obwody. Uło Ŝ enie elektrod jest krzy Ŝ owe.

Û Czasy nie uległy zmianie. Efekt ten uzyskuje si ę dzi ę ki płynnej regulacji amplitudy pr ą du

DF w granicach 0-30%. Umo Ŝ liwia to w zale Ŝ no ś ci od potrzeb wzmaga ć działanie pr ą du

MF lub DF.

ZESTAWY TERAPEUTYCZNE PR Ą DÓW DD I IZO-DD:

Û Urazy ze zwiotczeniem, rozerwaniem torebki stawowej lub wi ę zadeł, nawykowe

zwichni ę cia stawów:

o DF-2min, w celu pokonania oporu skóry i zapocz ą tkowanie efektu

przeciwbólowego.

o CP-3min, ma działanie przekrwienie

o LP-3min, działanie przeciwbólowe, gimnastyka tkanek.

o MF-3min, działa obkurczaj ą c zwi ę ksza napi ę cie.

Created by M. Góra & M. Wielis

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: