Elem_ustr_konstr_uklad.pdf

@mw

Budownictwo

str. 1

Elementy i ustroje konstrukcyjne oraz układy budynków 1

Obiekty budowlane składaj Ģ si ħ z wielu elementów spełniaj Ģ cych okre Ļ lone funkcje

konstrukcyjne, u Ň ytkowe i estetyczne. Mo Ň na klasyfikowa ę je np. w zale Ň no Ļ ci od spełnianych

przez nie zada ı (elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne), wielko Ļ ci lub proporcji wymiarów.

Elementy budowlane

Klasyfikacja ze wzgl ħ du na proporcje wymiarów

Elementy pr ħ towe (np. belki,

słupy) – maj Ģ jeden wymiar

wielokrotnie wi ħ kszy ni Ň dwa

pozostałe

Elementy powierzchniowe

(np. płyty) – maj Ģ dwa

wymiary znacznie wi ħ ksze

ni Ň trzeci

Elementy masywne (np.

bloki) – maj Ģ wszystkie

wymiary tego samego rz ħ du

W schemacie wyst ħ puj Ģ nast ħ puj Ģ ce okre Ļ lenia: belki 2 , słupy 3 , płyty 4 - wyja Ļ nienia ni Ň ej.

Obci ĢŇ enia obiektu budowlanego s Ģ to wszystkie oddziałuj Ģ ce na niego siły fizyczne,

które wynikaj Ģ z ci ħŇ aru własnego tego obiektu oraz jego przeznaczenia i sposobu u Ň ytkowania, a

tak Ň e z wpływów Ļ rodowiskowych. Obowi Ģ zkiem projektantów i wykonawców jest

zagwarantowanie, aby siły działaj Ģ ce na dobrze zaprojektowany, prawidłowo wykonany i

u Ň ytkowany obiekt budowlany nie mogły doprowadzi ę do zniszczenia materiałów, z których go

wykonano, zbyt du Ň ych odkształce ı lub przemieszcze ı (wskutek naruszenia równowagi konstrukcji

lub podło Ň a gruntowego). Konieczna jest do tego odpowiednia wytrzymało Ļę i stateczno Ļę

zarówno całego obiektu, jak i wszystkich jego elementów.

Elementy konstrukcyjne s Ģ to cz ħĻ ci obiektu budowlanego, których głównym zadaniem

jest przenoszenie obci ĢŇ e ı .

Do głównych elementów konstrukcyjnych budynku nale ŇĢ (rys. 1.):

fundament – podziemna cz ħĻę obiektu budowlanego przekazuj Ģ ca na podło Ň e gruntowe ci ħŇ ar

własny całego obiektu budowlanego oraz wszystkie inne obci ĢŇ enia działaj Ģ ce na ten obiekt,

Ļ ciany konstrukcyjne (zwane te Ň Ļ cianami no Ļ nymi) – przegrody pionowe (zewn ħ trzne i

wewn ħ trzne) przenosz Ģ ce na fundament lub inne elementy konstrukcyjne ci ħŇ ar własny i

obci ĢŇ enia od innych wy Ň ej poło Ň onych elementów i ustrojów budynku (np. dachów, stropów,

balkonów), jego wyposa Ň enia i u Ň ytkowników, a tak Ň e od parcia wiatru lub gruntu,

nadpro Ň a – elementy konstrukcyjne (poziome lub łukowe) o stosunkowo małej szeroko Ļ ci,

które przekrywaj Ģ od góry otwory okienne oraz drzwiowe i s Ģ zdolne do przenoszenia obci ĢŇ e ı

ze Ļ ciany powy Ň ej nich,

1 Wg „Zarys budownictwa ogólnego” seria „technologia” - Konrad Podawca – WSiP W-wa 2003 r.

2 Belka – poziomy lub uko Ļ ny element konstrukcyjny przenosz Ģ cy obci ĢŇ enia na podpory.

3 Słup – pionowy element konstrukcyjny przenosz Ģ cy obci ĢŇ enia w kierunku zbli Ň onym do swojej osi podłu Ň nej.

4 Płyta – element konstrukcyjny o grubo Ļ ci wielokrotnie mniejszej od pozostałych wymiarów, zdolny do przenoszenia

obci ĢŇ e ı działaj Ģ cych na jego wi ħ ksze powierzchnie.

Str. 2

Elementy, ustroje konstrukcyjne i systemy budowlane

stropy – przekrycia kondygnacji, czyli przegrody poziome dziel Ģ ce budynek na kondygnacje i

usztywniaj Ģ ce go, które przenosz Ģ ci ħŇ ar własny oraz obci ĢŇ enia (np. od Ļ cian działowych danej

kondygnacji, mebli, ludzi) na konstrukcj ħ no Ļ n Ģ ni Ň szych kondygnacji,

dach – górne przekrycie budynku, zazwyczaj składaj Ģ ce si ħ z konstrukcji no Ļ nej i uło Ň onego na

niej wodoszczelnego pokrycia, chroni Ģ ce przed wpływami atmosferycznymi i przenosz Ģ ce

obci ĢŇ enia (ci ħŇ ar własny, obci ĢŇ enie Ļ niegiem i wiatrem) na ni Ň ej poło Ň one ustroje

konstrukcyjne,

stropodach – płaski dach stanowi Ģ cy konstrukcyjn Ģ cało Ļę z najwy Ň ej poło Ň onym stropem,

wie ı ce – elementy konstrukcji (zazwyczaj Ň elbetowe) usytuowane w Ļ cianach konstrukcyjnych

budynku na całym obwodzie stropów oraz stropodachów, wi ĢŇĢ ce te przekrycia ze Ļ cianami i

zapewniaj Ģ ce ich współprac ħ w przekazywaniu obci ĢŇ e ı , a ponadto przeciwdziałaj Ģ cej

zarysowaniom Ļ cian w razie ich nierównomiernego osiadania,

schody – umo Ň liwiaj Ģ komunikacj ħ mi ħ dzy poszczególnymi kondygnacjami, a zarazem

przenosz Ģ ci ħŇ ar własny oraz obci ĢŇ enia zmienne na inne ustroje konstrukcyjne (np. na Ļ ciany

klatki schodowej – rys 1.)

Rys. 1. Struktura (konstrukcyjna) niewielkiego budynku mieszkalnego

Data utworzenia 2006-10-21 20:59

Data ostatniego wydruku 2006-12-01 23:23

@mw

Budownictwo

str. 3

Zespół elementów konstrukcji poł Ģ czonych ze sob Ģ w sposób umo Ň liwiaj Ģ cy ich współprac ħ

w przenoszeniu obci ĢŇ e ı bywa czasem nazywany ustrojem konstrukcyjnym (np. rama 5 ,

kratownica 6 , fundament, szkielet konstrukcji, Ļ ciana, strop, dach).

Zespół ustrojów konstrukcyjnych, które współpracuj Ģ w przenoszeniu obci ĢŇ e ı działaj Ģ cych

na dany obiekt budowlany, składa si ħ na jego konstrukcj ħ no Ļ n Ģ .

Konstrukcja no Ļ na

szkieletowa ,

czyli zło Ň ona z

przestrzennego układu słupów

i płyt (szkielet słupowo-

płytowy) lub słupów i belek

(szkielet słupowo-belkowy)

Ļ cianowa ,

czyli zło Ň ona ze Ļ cian

i stropów

mieszana ,

czyli Ļ cianowo-szkieletowa

(zło Ň ona ze Ļ cian i szkieletu

słupowo-płytowego)

Układem konstrukcyjnym obiektu budowlanego nazywamy schemat jego konstrukcji

okre Ļ laj Ģ cy sposób usytuowania elementów i ustrojów oraz ich wzajemne powi Ģ zanie i funkcje.

Układy konstrukcyjne budynków klasyfikuje si ħ ze wzgl ħ du na kierunek usytuowania Ļ cian,

słupów lub ram stanowi Ģ cych podpory stropów.

W budynkach Ļ cianowych o układzie podłu Ň nym (rys. 2a) Ļ ciany konstrukcyjne s Ģ

równoległe do dłu Ň szego boku budynku. W budynkach o takim układzie wi ħ kszo Ļę otworów

okiennych i drzwiowych musi by ę wykonana w Ļ cianach konstrukcyjnych, co jest przyczyn Ģ ich

osłabienia i zmusza do stosowania mocnych nadpro Ň y (przejmuj Ģ cych i przekazuj Ģ cych cz ħĻę

obci ĢŇ enia od stropów). W takim układzie stropy pracuj Ģ jednokierunkowo, a kierunek ich

rozpi ħ cia jest poprzeczny do dłu Ň szego boku budynku.

Rys. 2. Układy konstrukcyjne budynków Ļ cianowych:

a) podłu Ň ny

b) poprzeczny

5 Rama – ustrój konstrukcyjny składaj Ģ cy si ħ z pr ħ tów prostych (np. z kształtowników stalowych, z Ň elbetu lub

drewna), które nie le ŇĢ na jednej linii i s Ģ poł Ģ czone w sposób sztywny, tj. bez mo Ň liwo Ļ ci obrotu wzgl ħ dem siebie.

6 Kratownica – ustrój konstrukcyjny składaj Ģ cy si ħ z pr ħ tów prostych (np. z kształtowników i blach stalowych, z

Ň elbetu, z drewna) poł Ģ czonych w sposób traktowany w obliczeniach jako przegubowy, lecz tworz Ģ cych układ

geometrycznie niezmienny. Najcz ħĻ ciej stosuje si ħ kratownice, których budowa opiera si ħ na siatce trójk Ģ tnej (tzn.

pr ħ ty ł Ģ cz Ģ si ħ ze sob Ģ w trójk Ģ ty). Poł Ģ czenia pr ħ tów tworz Ģ cych kratownic ħ nazywa si ħ w ħ złami. W ka Ň dym w ħŅ le

prawidłowo wykonanej kratownicy osie wszystkich pr ħ tów maj Ģ jeden punkt przeci ħ cia

Str. 4

Elementy, ustroje konstrukcyjne i systemy budowlane

c) dwukierunkowy mieszany

d) dwukierunkowy krzy Ň owy

Ļ ciany no Ļ ne

Ļ ciany usztywniaj Ģ ce

Ļ ciany działowe mi ħ dzymieszkaniowe

Ļ ciany działowe

Ļ ciany osłonowe

kierunek (zbrojenia) płyt stropowych

W budynkach Ļ cianowych o układzie poprzecznym (rys. 2b) Ļ ciany konstrukcyjne s Ģ

prostopadłe do dłu Ň szego boku budynku. Stropy pracuj Ģ jednokierunkowo, a kierunek ich rozpi ħ cia

jest równoległy do dłu Ň szego boku budynku.

W budynkach Ļ cianowych o układzie dwukierunkowym Ļ ciany konstrukcyjne s Ģ wzajemnie

prostopadłe. Mo Ň na rozró Ň ni ę układy dwukierunkowe:

mieszany (rys 2c), w którym mo Ň liwe jest dowolne zestawienie układów: podłu Ň nego,

poprzecznego i dwukierunkowego krzy Ň owego,

krzy Ň owy (rys. 2d), w którym Ļ ciany konstrukcyjne s Ģ usytuowane prostopadle i równolegle

do osi podłu Ň nej budynku, a stropy pracuj Ģ dwukierunkowo (np. stropy Ň elbetowe krzy Ň owo

zbrojone), tzn. opieraj Ģ si ħ na całym obwodzie.

Sztywno Ļę przestrzenna budynków Ļ cianowych o du Ň ych rozpi ħ to Ļ ciach Ļ cian

konstrukcyjnych zapewnia stosowanie wzajemnie prostopadłych Ļ cian konstrukcyjnych i

usztywniaj Ģ cych 7 oraz stropów.

Oprócz elementów i ustrojów konstrukcyjnych w obiektach budowlanych stosuje si ħ

elementy niekonstruckcyjne . Ich przykłady to:

· Ļ ciany ( Ļ cianki) działowe – Ļ ciany wewn ħ trzne wydzielaj Ģ ce pomieszczenia, lecz

nieprzenosz Ģ ce obci ĢŇ e ı z wy Ň szych kondygnacji,

· Ļ ciany osłonowe – zewn ħ trzne Ļ ciany, które nie uczestnicz Ģ w przenoszeniu obci ĢŇ e ı od

elementów konstrukcyjnych, zamocowane do elementów konstrukcyjnych,

pokrycie dachu (np. pokrycie z dachówki, papowe, gontowe, z blachy),

7 ĺ ciany usztywniaj Ģ ce – wydzielaj Ģ pomieszczenia, a jednocze Ļ nie chroni Ģ obiekty budowlane przed niestabilno Ļ ci Ģ ,

dzi ħ ki przenoszeniu sił poziomych (takich jak obci ĢŇ enie wiatrem lub siły wynikaj Ģ ce z mimo Ļ rodowego działania

obci ĢŇ e ı pionowych) na ni Ň ej poło Ň one elementy konstrukcyjne.

Data utworzenia 2006-10-21 20:59

Data ostatniego wydruku 2006-12-01 23:23

@mw

Budownictwo

str. 5

elementy wyko ı czeniowe – m.in. przewody instalacji, posadzki, okładziny, drzwi,

elementy wyposa Ň enia instalacyjnego – m.in. umywalki, wanny, grzejniki,

elementy wyposa Ň enia budowlanego – m.in. szafy w Ļ cianie (tzw. wn ħ kowe) lub pawlacze.

Elementy wyko ı czeniowe i elementy wyposa Ň enia budynku

Budynek w stanie surowym nie chroni przed czynnikami atmosferycznymi, dlatego nale Ň y

w otwory wstawi ę drzwi zewn ħ trzne i okna oraz wykona ę pokrycie dachu . Taki stan nie spełnia

jeszcze wymogów u Ň ytkowych. Nale Ň y surowym powierzchniom nada ę estetyczny wygl Ģ d i

dostosowa ę je do pełnionych funkcji. Budynek wyko ı cza si ħ , wykonuj Ģ c:

wszystkie niezb ħ dne instalacje (wodoci Ģ gow Ģ , kanalizacyjn Ģ , gazow Ģ ,

grzewcz Ģ , wentylacyjn Ģ , elektryczn Ģ , telefoniczn Ģ i inne),

tynki , czyli powłoki zewn ħ trzne (z zapraw cementowo-wapiennych lub

cementowych, albo innych materiałów) i wewn ħ trzne (z zapraw cementowo-

wapiennych, cementowych, wapiennych lub gipsowych, albo innych

materiałów), które nanosi si ħ (okłada) na powierzchnie Ļ cian i sufitów

warstw Ģ grubo Ļ ci od kilku milimetrów do około 5 cm, aby nada ę im

estetyczny wygl Ģ d i ochroni ę je przed wpływami zewn ħ trznymi (wilgoci Ģ ,

opadami, pyłami itp., a tak Ň e ogniem oraz wysok Ģ temperatur Ģ w czasie

po Ň aru),

okładziny , powłoki malarskie lub tapety ,

podłogi , czyli jedno- lub wielowarstwowe (zło Ň one z podkładu podłogowego

i posadzki) pokrycie górnej powierzchni stropu, specyficzne dla danego

rodzaju pomieszczenia,

monta Ň elementów wyposa Ň enia budowlanego (np. szaf wn ħ kowych) i

instalacyjnego (umywalki, wanny, armatura, grzejniki itp.).

Technologie, metody i systemy budownictwa

Przez technologi ħ budowania rozmie ę nale Ň y wiedz ħ obejmuj Ģ c Ģ rozwi Ģ zania i sposoby

wznoszenia konstrukcji budowlanych wraz z przygotowaniem elementów i materiałów

budowlanych. W zale Ň no Ļ ci od rozwi Ģ zania konstrukcji budowlanych mo Ň emy wyró Ň ni ę wiele

technologii budowania, m.in.:

z cegieł lub bloczków, albo pustaków,

konstrukcje monolityczne,

z prefabrykowanych elementów betonowych i Ň elbetowych,

z drewna i materiałów drewnopochodnych,

z elementów stalowych (metalowych).

Technologie budowania mo Ň na podzieli ę tak Ň e bardziej ogólnie – na tradycyjn Ģ i uprzemysłowion Ģ .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: