PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA STADIUM INDYWIDUALNEGO PRZYPADKU 1. Dane o osobie badanej. Iza Mirkowska lat 13, uczennica Szko�y Podstawowej w �osicach woj. Mazowieckie. Wychowywana przez Cioci�. Rodzice bez praw rodzicielskich (alkoholicy). Sytuacja prawna unormowana. Ciocia zajmuje si� dziewczynk� od sze�ciu lat. Iza jest osob� zadban�, prawid�owo rozwini�t� fizycznie. Mieszka z Cioci� w dwupokojowym mieszkaniu, nie posiada w�asnego pokoju. 2. Dane �rodowiskowe. a) szko�a. Iza jest dzieckiem ma�o zdolnym, ma bardzo du�e trudno�ci w nauce, spowodowane pocz�tkowo buntem przeciwko Cioci a nast�pnie niekorzystnym wp�ywem �rodowiska. Dziecko do�� wra�liwe, ale bierne i podporz�dkowane. Bardzo du�y wp�yw na zachowanie Izy maj� r�wie�nicy. Nie przejawia zainteresowania nauk�, ale wynika to g��wnie z ograniczonych zdolno�ci dziecka. Mimo brak�w post�pu w nauce dziewczynka otrzyma�a promocje z klasy do klasy. W klasie czwartej zda�a warunkowo z jedn� ocen� niedostateczn� z matematyki. Natomiast w klasie pi�tej ocen niedostatecznych by�o, a� sze��. Wynika�o to z wyra�nej niech�ci do szko�y. Mimo licznych interwencji wychowawcy w domu rodzinnym dziewczynki, Ciocia nie anga�owa�a si� w proces poprawy stosunku dziewczynki do nauki. W tym samym czasie zwi�kszy�y si� wagary dziewczynki na lekcjach, z uczniami ze starszych klas. Iza zacz�a pali� papierosy (by� mo�e pali�a wcze�niej, ale nie zosta�a na tym przy�apana). Wyst�puje r�wnie� coraz wi�ksza niech�� do nauczycieli. Na wszelkie pytania dotycz�ce nauki Iza reagowa�a �miechem i wzrusza�a ramionami. Mimo kilkakrotnie dawanej jej szansy, nie zdo�a�a si� poprawi� z �adnego z przedmiot�w – zaleg�o�ci by�o zbyt du�o. W tej chwili dziewczynka powtarza sz�st� klas� i dzi�ki pracy pedagoga szkolnego ucz�szcza na zaj�cia szkolne. Wida� r�wnie� popraw� w zachowaniu dziecka szczeg�lnie na zaj�ciach szkolnych. Nast�pi�a r�wnie� „pedagogizacja” Cioci, kt�ra w wi�kszym stopniu interesuje si� osi�gni�ciami szkolnymi Izy. b) rodzina. Jak ju� wcze�niej wspomnia�am rodzice Izy zostali pozbawieni praw rodzicielskich ze wzgl�du na alkoholizm. Ciocia zajmuje si� ni�, jest osob� spokojn�, ale nie wykszta�con�, sko�czy�a zaledwie Szko�� Podstawow�. Nigdy nie wysz�a za m��, pracuje jako pomoc kuchenna w szpitalu. Stosunek Izy do Cioci jest cz�sto agresywny, jest niepos�uszna i pr�buje kwestionowa� jej polecenia czy pro�by. Iza ma m�odszego brata – Micha�a (lat 6), z kt�rym cz�sto si� bije, po czym oboje chodz� podrapani, ich cia�a s� pe�ne siniak�w. Iza czasami buntuje si� przeciwko wychowywaniu jej przez Ciotk�, ale jednocze�nie zdaje sobie spraw�, �e tylko ona jest najbli�sza z rodziny i mo�e zapewni� jej normalna egzystencj�. Ciocia bowiem dba o ubi�r dziecka i Iza przynosi do szko�y zawsze drugie �niadanie. 3. Formy pomocy dydaktyczno-wychowawczej. Gdyby nikt nie zaj�� si� sytuacj� rodzinn� Izy, na pewno by�a by wychowywana w Domu Dziecka. Zar�wno w szkole nauczyciele i pedagog szko�y wykazali si� du�ym zainteresowaniem uczennicy mog�oby doj�� do sytuacji, w kt�rej grupa r�wie�nik�w mia�aby decyduj�cy i druzgocz�cy wp�yw na dobre losy dziewczynki. Mimo trudnej sytuacji rodzinnej dziewczynki, wida� sporo pozytywnych efekt�w pracy nad nimi. Du�� rol� odegra� tutaj pedagog szkolny, kt�ry od wielu miesi�cy wnikliwie bada sytuacje rodzinn� dziewczynki, oraz pr�buje jej stworzy� jak najlepsze warunki do pracy szkolnej, Poniewa� Cioci nie jest w stanie przerabia� z Iz� wszystkich lekcji, a przede wszystkim pomoc jej w nich, dziewczynka bardzo cz�sto chodzi do pedagoga szkolnego i tam z jego pomoc� odrabia lekcje. Warto r�wnie� wspomnie�, �e Iza ma obni�one wymagania szkolne, a wi�c wymaga si� od niej opanowania tylko minimum programowego. W chwili obecnej sytuacja uczennicy wydaje si� by� ustabilizowana. Podj�to wiele pracy, aby pom�c tej uczennicy i wydaje si�, �e bardzo du�o zale�y od niej samej, czy nale�ycie wykorzysta pomoc, kt�ra zosta�a jej udzielona. Prowadzone s� r�wnie� zaj�cia przez pedagoga, kt�re maj� na celu wzmocnienie jej woli i charakteru. Efekty tej pracy zaczynaj� by� widoczne, ale potrzebne jest jeszcze wiele czasu i wiele pracy, aby mo�na by�o m�wi� o sukcesie pedagogicznym. 4. Rozmowa indywidualna. Po wype�nieniu kwestionariusza przez Iz�, rozmawia�am z ni� o dalszych planach. Jest zdecydowana p�j�� do Szko�y Zawodowej, prawdopodobnie o specjalizacji krawieckiej. Chcia�aby nauczy� si� szy�, bo wtedy, jak m�wi: „mog�aby uszy� co� sobie oraz Cioci, kt�ra uratowa�a j� z „bagna”, bo tak w�a�nie nazywa Dom Dziecka, chocia� nigdy tam nie by�a. M�wi, �e: „zawdzi�cza Cioci bardzo du�o”, jednak gdy Ciocia wchodzi do pokoju z fili�ank� herbaty, od razu przerywa rozmow� ze mn� i pyta g�o�no „nie umiesz puka�?” Ciocia zmieszana, bo oczywi�ci jak ma puka� z tac� w r�ku i przeprasza - powstaje dziwna atmosfera. Po wyj�ciu Cioci z pokoju kontynuujemy rozmow�, „na czym sko�czyli�my” – pytam, „na tym, �e Ciocia zrobi�a wiele w moim �yciu”. Po kr�tkim namy�le dodaje – „oczywi�cie dobrego”. „Musz� Pani powiedzie�, �e ja nie umiem jej okazywa� wdzi�czno�ci, budz� si� rano i my�l�, b�d� dzisiaj dla niej bardzo mi�a. Ale nic z tego nie wychodzi, ja chyba jestem z marginesu spo�ecznego”. My�l�, �e stosunek dziewczynki do Cioci zmieni si� po naszej rozmowie. Nast�pny temat jaki poruszy�y�my – to �ycie towarzyskie. Iza jest prawid�owo rozwini�ta, ma �adn� buzi�, d�ugie w�osy – jednym s�owem jest �adn� dziewczyn�. Nic wi�c dziwnego, �e budzi zainteresowanie u p�ci przeciwnej. Ch�opca nie ma, bo nie ma si� z nim gdzie spotyka�, nie b�dzie go przyprowadza�a do pokoju w kt�rym zawsze urz�duje m�odszy brat. W pokoju Izy i brata jest bardzo czysto. Znajduje si� tam bardzo du�o ksi��ek, przykre jest jednak to, �e Iza przez p� roku nie przeczyta�a ani jednej ksi��ki. To co lubi czyta� Iza to pisma m�odzie�owe takie jak: „Dziewczyna” oraz „POPCORN”. O rodzicach nie rozmawia ch�tnie, gdy� nie zrobili dla niej wiele, a s� przyczyn� kpin i �miech�w koleg�w i kole�anek. Gdy m�wi o rodzicach, jest roz�alona i smutna, brakuje jej prawdziwej wsp�lnej rodziny, takiej jak� maj� jej znajomi. Nie ma z kim porozmawia� o swoich problemach, a Ciocia i tak jej nie zrozumie, bo dzieli je zbyt du�a r�nica wieku. 5. Skala Les�awa Pytki. a) nieprzystosowanie rodzinne. Iza wychowuje si� bez rodzic�w. Cioci� i brata traktuje jako rodzin�, ale nie s� to osoby, kt�re mia�y by wszystko wiedzie�, o tym co robi i gdzie idzie. Nie zbytnio przejmuje si� obowi�zkami domowymi, tak wi�c nic dziwnego, �e cz�sto nie ma jej w domu. Miedzy domownikami dochodzi do cz�stych sprzeczek, nawet b�jek z bratem. b) nieprzystosowanie r�wie�nicze. Przez swoje problemy Iza nie cieszy si� zbytnio akceptacj� ze strony koleg�w, chocia� zmienili oni stosunek do niej po rozmowach z pani� pedagog. Tak jak ka�de dziecko miewa okresy wyra�nej niech�ci do wsp�pracy, jest osob�, kt�ra utrzymuje bliskie kontakty z jedn�, dwiema osobami. Je�eli chodzi o te osoby, zawsze dotrzymuje obietnicy. c) nieprzystosowanie szkolne. Iza ostatnio systematycznie ucz�szcza do szko�y, mimo wszystko powtarza�a klas�. Wzrasta u niej zainteresowanie szko�� i przedmiotami. Konflikty z nauczycielami mo�na zaliczy� do przesz�o�ci. Tak jak ka�dy ucze� przebywa w szkole tyle co powinna, ani minuty d�u�ej. d) nasilenie zachowa� antyspo�ecznych. Iza czasami oszukuje dla w�asnej korzy�ci, ostatnio nie ucz�szcza na wagary. Nigdy nie ucieka�a z domu, nie krad�a, by� czas, �e pali�a papierosy – prawdopodobnie sko�czy�a ju� z tym. e) kumulacja niekorzystnych czynnik�w biopsychicznych. U badanej wyst�puje nadpobudliwo��, uderza do�� cz�sto palcami jednym o drugi. Nie ma problemu z dysleksj� i dysgrafi�, ma do�� ubogi zas�b s�ownictwa ale m�wi wyra�nie i czysto. WNIOSKI Iza trzynastoletnia dziewczynka jest dzieckiem ma�o zdolnym, ale wra�liwym. Zwr�ci�a na siebie uwag�, gdy jej oceny by�y coraz gorsze, przesta�a chodzi� do szko�y, zacz�a pali� papierosy. Wed�ug niej nie doceniana w szkole szuka�a towarzystwa w�r�d starszych koleg�w. W tej grupie czu�a si� doceniona i zauwa�ona, nie musia�a si� uczy�, nikt jej nie przepytywa� i nie czu�a si� gorsza od innych. Grupa ta dawa�a jaj bezpiecze�stwo i w�a�nie w niej czu�a si� dowarto�ciowana i zauwa�ona. Jeszcze jednym powodem dla kt�rego Iza zacz�a zaniedbywa� nauk�, by�a sytuacja domowa. Rodzice nie zajmuj�cy si� dzieckiem, a Ciocia, kt�ra wychowuje dziewczynk� nie mia�a zbyt du�ego wp�ywu na jej wychowanie, gdy� ta buntowa�a si� i nie stosowa�a si� do zalece� Cioci. To dobrze, �e nauczyciele i pedagodzy zwr�cili uwag� na Iz�. Nale�a�o si� ni� zaj��, gdy� pozostawienie jej samej sobie doprowadzi�o by do tragicznych rezultat�w. Mo�na przypuszcza�, �e nie sko�czy�a by szko�y, a w najgorszym przypadku zwi�za�a by si� ze �wiatem przest�pczym. Tak wi�c nasza bohaterka ma wiele do zawdzi�czenia osobom ze �rodowiska szkolnego jak i rodzinnego, za to, �e w czas uda�o im si� wyci�gn�� j� na prost� drog�. �ycz� Izie wytrwania w postanowieniu.
wojomak