Bezpieczne grzybobranie.pdf

Bezpieczne grzybobranie

Gatunki trujące

Muchomor zielonawy

( Amanita phalloides ) – muchomor

sromotnikowy. Od lipca do październi-

ka w lasach liściastych i mieszanych,

pojedynczo lub w grupach. Kapelusz

wypukły, potem płaski, zielonkawy

(niekiedy biały), lśniący. Trzon z zygza-

kowatym wzorem, ze zwisającym

pierścieniem, cylindryczny z bulwiasto

zgrubiałą nasadą i białą, workowatą,

porozrywaną pochwą. Zapach mdły,

słodkawy. Śmiertelnie trujący! Mylony

z gąską zielonką, gołąbkiem zielona-

wym i pieczarką.

Muchomor jadowity

( Amanita virosa ). Od lipca do paździer-

nika, głównie na glebach ubogich,

wilgotnych i kwaśnych, w lasach

iglastych, rzadziej w liściastych, pod

świerkami, sosnami, brzozami, dęba-

mi i bukami. Kapelusz dzwonkowaty,

potem bardziej płaski, białawy z prąż-

kowanym brzegiem. Trzon cylindrycz-

ny, łuskowato-włóknisty z bulwia-

sto zgrubiałą nasadą i błoniastą po-

chwą; pierścień szczątkowy lub brak.

Zapach rzodkwi. Śmiertelnie trujący!

Młode owocniki mylone z pieczar-

kami.

Muchomor plamisty

( Amanita pantherina ). Od lipca do

października w lasach iglastych i liś-

ciastych, na glebach suchych i piasz-

czystych, pod sosnami, świerkami,

dębami i bukami. Kapelusz półkuli-

sty, potem wypukły, a na koniec roz-

postarty, z prążkowanym brzegiem,

brązowawy z białymi plamkami,

które może zmywać deszcz. Trzon

cylindryczny, wysmukły, gładki,

ze zwisającym gładkim pierścieniem

i pochwą w postaci wałeczków, na

bulwiastej nasadzie. Zapach rzod-

kiewki. Silnie trujący! Bywa mylony

z czubajką kanią.

Gołąbek wymiotny

( Russula emetica ) – serojeszka mierz-

liwa, gorzkówka. Od czerwca do

listopada w dość wilgotnych lasach

sosnowych, świerkowych, na torfo-

wiskach. Kapelusz wypukły, potem

płaski i w końcu zapadnięty, czerwo-

nawy, podczas deszczu lepki. Trzon

cylindryczny, gładki i kruchy, prze-

ważnie czysto biały. Zapach owoco-

wy. Mylony z gołąbkiem wybornym

(jadalnym). W przeciwieństwie do

niego gołąbek wymiotny ma smak

ostry i piekący.

Piestrzenica kasztanowata

( Gyromitra esculenta ). Od marca do

maja w drzewostanach sosnowych

i świerkowych na glebach suchych

i piaszczystych, na zrębach, zwykle

bezpośrednio na nagiej glebie. Głów-

ka nieregularnie kulista i pofałdowa-

na, w środku pusta, kasztanowata

lub ciemnobrązowa. Trzon krótki,

cylindryczny, białawy. Miąższ kru-

chy i woskowaty. Zapach przyjemny.

Śmiertelnie trująca! Mylona ze smar-

dzem.

Maślanka wiązkowa

( Hypholoma fasciculare ) – łysiczka

trująca, maślanka trująca, opieńka

trująca, opieńka fałszywa. Od maja

do grudnia, pospolicie kępkami na

pniakach drzew iglastych i liściastych.

Kapelusz półkulisty, potem wypukły,

a na koniec płaski z garbkiem, żółty

lub rdzawobrązowy, z ciemniejszym

środkiem, gładki i błyszczący. Trzon

cylindryczny, wysmukły, powyginany

i pusty, pokryty włóknami. Miąższ

o nieprzyjemnym zapachu. Cała wiąz-

ka zrośnięta u nasady. Trująca! Mylona

z opieńkami.

Krowiak podwinięty

( Paxillus involutus ) – olszówka. Od

lipca do października pospolicie

w wilgotnych lasach iglastych i liścia-

stych, parkach, często pod brzozami

i olszami, a także sosnami, świerkami

i dębami. Kapelusz wypukły, potem

płaski i lejkowaty o podwiniętym

brzegu, aksamitny, brązowy. Trzon

krótki, cylindryczny, krępy, zwężony

u nasady. Dawniej uważany za jadal-

ny. Trujący! Bywa mylony z rydzem

– w przeciwieństwie do niego nie

wydziela mleczka.

Lisówka pomarańczowa

( Hygrophoropsis aurantiaca ) – fałszy-

wa kurka, jadowita kurka, pieprznik

pomarańczowy. Od września do

listopada w borach iglastych i mie-

szanych. Kapelusz wypukły, potem

lejkowaty o podwiniętych brzegach,

pomarańczowy lub brązowawy, ma-

towy, elastyczny. Blaszki intensywnie

pomarańczowe. Trzon cienki, wy-

smukły, rozszerzony ku górze, gładki.

Niejadalna! Mylona z pieprznikiem

jadalnym, czyli kurką.

Mleczaj wełnianka

( Lactarius torminosus ) – bawełnian-

ka, wełniak, rydz koński, kosmaty.

Od sierpnia do października w lasach

iglastych i mieszanych, wyłącznie

pod brzozami. Kapelusz wypukły,

potem płaski i lejkowaty z podwi-

niętym brzegiem, pomarańczowy

do jasnobrązowego z ciemnymi kon-

centrycznymi kręgami, owłosiony.

Trzon cylindryczny, krótki i masywny,

gładki. Wydziela obicie białe, pieką-

ce w smaku mleczko. Trujący! Mylony

z rydzem.

Tęgoskór cytrynowy

( Scleroderma citrinum ) – bycze jaja,

bździuchy, fałszywa trula, trufel.

Od czerwca do listopada gromadnie

w lasach iglastych i liściastych. Prefe-

ruje miejsca nasłonecznione. Owoc-

nik kulisty lub podłużny, przypomina

ziemniaka, żółtawy lub brązowy, bez

trzonu, pokryty odstającymi łuskami.

Wnętrze owocnika białe i twarde, po-

tem czarne, przypominające utarty

mak. Zapach silny, korzenny. Trujący.

Może być mylony z purchawką chro-

powatą.

Jak zbierać grzyby

 Zbieramy tylko te grzyby, co do których jesteśmy absolutnie pewni, że są jadalne.

 Nie wolno rozpoznawać trujących gatunków grzybów na podstawie ich gorzkiego smaku – gatunki

śmiertelnie trujące mają przeważnie smak przyjemny, słodkawy.

 Nie należy zbierać grzybów zbyt młodych, ponieważ nie wszystkie cechy potrzebne do identyikacji

mogą być u nich wykształcone.

 Najwięcej gatunków trujących występuje wśród grzybów blaszkowych. Uważajmy na nie.

 Grzyby należy wykręcać z podłoża, a miejsca po nich przykrywać mchem lub ściółką leśną, dzięki czemu

zapobiegniemy wysychaniu grzybni.

 Grzyby wkładajmy najlepiej do koszyków wiklinowych, nigdy zaś do toreb foliowych, gdzie na pewno

się pokruszą i być może nabiorą (niektóre gatunki) szkodliwych dla naszego zdrowia właściwości.

 Nie zbierajmy grzybów znajdujących się pod ochroną prawną i nie niszczmy grzybów niejadalnych

i trujących.

Gatunki jadalne

Gołąbek zielonawy

( Russula virescens ) – surowiatka, su-

rojadka zielonawa, siwek. Od czerw-

ca do października, najczęściej pod

dębami, bukami i brzozami w lasach

liściastych i mieszanych. Kapelusz

półkulisty, potem rozpostarty z wgłę-

bieniem pośrodku, szarozielony, zie-

lononiebieski lub oliwkowy. Począt-

kowo gładki, szybko charakterystycz-

nie kostkowato spękany. Mylony ze

śmiertelnie trującym muchomorem

zielonawym (sromotnikowym).

Czubajka kania

( Macrolepiota procera ) – kania, sowa.

Od lipca do listopada w lasach liścia-

stych i mieszanych, przy drogach, na

polanach i zrębach, w miejscach tra-

wiastych. Rośnie grupowo. Kapelusz

jajowaty, potem parasolowaty z ma-

łym garbem na szczycie, suchy, spę-

kany, pokryty odstającymi łuskami,

w różnych odcieniach brązu. Trzon

długi, wysmukły, u podstawy bul-

wiasty, w górnej części z podwójnym,

ruchomym pierścieniem, wewnątrz

pusty. Łatwo się odłamuje od kapelu-

sza. Jadalny tylko kapelusz. Bywa my-

lona z muchomorem plamistym.

Pieczarka łąkowa

( Agaricus campestris ) – pieczarka pol-

na, polowa, ogrodowa, piekarka. Od

maja do listopada na łąkach, pastwi-

skach, polach, miedzach, w ogrodach

i rowach – miejscach bogatych

w związki azotowe. Kapelusz kulisty,

potem wypukły i na koniec rozpostar-

ty, białawy. Trzon krótki, gruby i pełny

z pierścieniem u góry. Mylona z trują-

cymi, białymi muchomorami, np. z ja-

dowitym. W odróżnieniu od nich nie

ma bulwy i pochwy u nasady trzonu

oraz białawych blaszek, które u pie-

czarek są różowe, czerwono-brązowe

aż do brązowoczarnych.

Pieprznik jadalny

( Cantharellus cibarius ) – kurka, lisi-

ca, liszka. Od czerwca do listopada

w lasach iglastych (sosna, świerk)

i liściastych (dąb, buk), gromad-

nie w mchu lub opadłych liściach.

Owocnik wypukły, potem lejkowaty

z nieregularnym brzegiem, żółty.

Trzon tej samej barwy, u góry roz-

szerzony, pełny. Listwowate blaszki

zbiegają na trzon. Smak surowego

owocnika ostrawy, pieprzny. Mylony

z niejadalną lisówką pomarańczową,

tzw. fałszywą kurką.

Mleczaj rydz

( Lactarius deliciosus ) – rycek, rydzyk,

ryżyk. Od sierpnia do listopada poje-

dynczo lub gromadnie pod sosnami.

Kapelusz wypukły, potem lejkowaty,

ceglastopomarańczowy z domieszką

zielonego, z koncentrycznymi kręga-

mi. Blaszki pomarańczowe, po zgnie-

ceniu zielenieją. Trzon cylindryczny

z ciemnymi plamkami. W miąższu

pomarańczowe mleczko. Grzyb coraz

rzadszy. Bywa mylony z trującymi:

mleczajem wełnianką i krowiakiem

podwiniętym.

Opieńka ciemna

( Armillaria ostoyae ) – podpieńka,

pniokówka. Od września do listopada

gromadnie w kępkach na drzewach

iglastych i liściastych oraz pniakach.

Kapelusz półkulisty, potem rozpo-

starty, a nawet zapadnięty, beżowy

lub brązowy z drobnymi, ciemnymi

łuskami. Trzon cylindryczny i wygięty

o zgrubiałej podstawie, żółtawobrą-

zowy, łykowato-włóknisty z wyraź-

nym pierścieniem. Wytwarza czarne

sznury grzybniowe. Jadalne tylko

kapelusze. Niedogotowana może być

szkodliwa. Mylona z maślanką wiąz-

kową (łysiczką trującą).

Smardz jadalny

( Morchella esculenta ) – smardz zwy-

czajny, smorz. Od kwietnia do maja,

po wiosennych deszczach, w prze-

świetlonych lasach liściastych, par-

kach, głównie pod jesionami, wiąza-

mi, klonami i bukami. Składa się

z kulistej lub jajowatej, pustej w środ-

ku główki i przysadzistego, rozszerzo-

nego u podstawy trzonu. Na kapelu-

szu, barwy od szarej do brązowożół-

tej, charakterystyczne fałdki i jamki

otoczone żeberkami – jak plaster

miodu. Objęty ochroną gatunkową.

Nie wolno go zbierać. Mylony z trują-

cą piestrzenicą kasztanowatą.

Gołąbek wyborny

( Russula vesca ) – gołąbek jadalny,

surojadka. Od czerwca do listo-

pada w lasach liściastych, mieszanych

i iglastych, zwłaszcza pod dębami,

bukami, sosnami i świerkami. Kape-

lusz półkulisty, potem wypukły lub

płaski z wgłębieniem pośrodku, czer-

wonawy, cielistoróżowy, miejscami

odbarwiony na kolor ochrowy. Skórka

w czasie deszczu lepka, często nie

dochodzi do brzegu kapelusza. Trzon

cylindryczny, pełny, białawy. Jeden

z najsmaczniejszych gołąbków. Bywa

mylony z trującym gołąbkiem wy-

miotnym, który ma piekący smak.

Purchawka chropowata

( Lycoperdon perlatum ) – purchawka

szorstka, purchadka, kurzawka. Od

czerwca do listopada pospolicie w la-

sach iglastych i liściastych, na łąkach

i pastwiskach. Przypomina odwróco-

ną pękatą butelkę lub gruszkę. Biały

owocnik pokryty kolcami. W środku

też biały i zbity, później ciemnieje

i nabiera stęchłego zapachu. Jadal-

na dopóki jej wnętrze jest białe

i elastyczne. Bywa mylona z trującym

tęgoskórem cytrynowym.

Gąska niekształtna

( Tricholoma portentosum ) – gąska

siwa, siwka, siwuszka. Od września

do grudnia gromadnie w lasach igla-

stych na glebach piaszczystych. W po-

dobnych miejscach i czasie jak gąska

zielonka. Kapelusz płaski z garbkiem

pośrodku, szarawy o ioletowobrą-

zowym odcieniu, gładki, z czarnymi,

promienistymi włóknami. Trzon bia-

ławy, cylindryczny, pełny, na starość,

podobnie jak blaszki, z żółtozielonym

połyskiem. Mylona z trującymi mu-

chomorami, np. porirowym.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: