Kappacyzm i gammacyzm to wady polegające na nieprawidłowej realizacji głosek tylnojęzykowych zwartych: k, k’, g, g’.
KAPPACYZM jest wadą artykulacyjną, w której zaburzona jest wymowa głoski k, k’.
Deformacja polega na zamianie zwarcia językowo- podniebiennego zwarciem wiązadeł głosowych, co powoduje powstanie brzmienia tylko przypominającego spółgłoskę k. Wyraża się również zamianą głoski k na t lub jej opuszczeniem.
Podobnie jest w przypadku GAMMACYZMU.
Kappacyzm właściwy ( gammacyzm właściwy) - deformacja jest wynikiem zwarcia krtaniowego w rezultacie którego powstają brzmienia zbliżone do k, g, k’, g’.
Parakappacyzm ( paragammacyzm) - zamiana zwartych welarnych k, g, k’, g’ na zwarte zębowe: t, d, t’, d’ lub h. Zjawisko to występuje jako etap przejściowy w procesie kształtowania i rozwoju mowy dziecka , lecz w przypadku przedłużania się do 5 - 6 roku życia uznawane jest za patologię.
Mogikappacyzm ( mogigammacyzm) - opuszczanie głosek tylnojęzykowych zwartych; realizacja w postaci tzw. zera fonetycznego. (Kania)
1. Niska sprawność ruchowa języka (nieharmonijny rozwój sfery słuchowej i ruchowej).
2. Zła praca języka, zwłaszcza jego tylnej części, wynikająca z ograniczonych możliwości fizjologicznych. Szczególnie, gdy po k, g występuje któraś z samogłosek szeregu przedniego, np. e, i, miejsce zwarcia przesuwa się do przodu jamy ustnej.
TERAPIA KAPPACYZMU I GAMMACYZMU
I. ĆWICZENIA WSTĘPNE
1) Ćwiczenia unoszenia języka i tworzeniu jego zwarcia z podniebieniem twardym
2) Opuszczanie języka na dno jamy ustnej tak, aby doszło do wysklepienia grzbietu
języka w tylnej części jamy ustnej i wytworzeniu się w tym miejscu zwarcia, co
dostarcza wrażeń kinestetycznych.
II. ETAP WYWOŁYWANIA GŁOSEK
1) Prosimy dziecko, aby umieściło język na dnie jamy ustnej, a jego czubek przy dolnych zębach, następnie szeroko otworzyło buzię (aby uniemożliwić kontakt grzbietu języka z podniebieniem) i w tym układzie próbowało powiedzieć głoskę t.
Logopeda może pomóc dziecku przytrzymując grzbiet języka szpatułką.
2) Wymawianie sylab: to, ta i do, da, z jednoczesnym przytrzymaniem przodu języka palcem lub szpatułką. Powoduje to wysklepienie się i zwarcie tylnej części języka z podniebieniem, niezbędne do uzyskania głosek k, g.
attimo