Kazimierz Sośnicki w podanym fragmencie mówi nt światopoglądu. Analizuje co to jest światopogląd wg Hessena, który rozróżnia go na składniki światopoglądu i jego cechy.
Hessen wspomina o trzech składnikach światopoglądu:
O pojęciowym obrazie świata, wartościowaniu tego obrazu oraz nakazie woli.
Pojęciowy obraz świata wg Hessena składa się z pojęć abstrakcyjnych, zdań i idei, które opisują świat i go wyjaśniają. Wszystkie te czynniki powinny tworzyć całość, muszą się ze sobą łączyć aby, powstał światopogląd. Pojęciowy obraz świata w tym wypadku powiążemy z życiem intelektualnym.
Kolejny składnik to wartościowanie, które wiąże się z życiem emocjonalnym
Trzeci i ostatni składnik to nakaz woli, który oznacza, że powinniśmy postępować według naszego światopoglądu, ponieważ jest dla nas wartościowy.
Hessen podaje cechy światopoglądu, które dzieli na dwie grupy – światopogląd ze względu na sposób powstawania, który zależy od człowieka – od indywidualizmu i jest to światopogląd subiektywny, oraz taki, który wiąże się z epoką historyczną, w której powstaje.
Druga grupa to światopogląd związany z zakresem – jednostronny, który obejmuje tylko fragment rzeczywistości – to co jest poza tym fragmentem zostaje albo przekształcone tak, aby było zgodne z nim, bądź to odrzuca – jest on zamknięty. Światopogląd wielostronny jest przeciwieństwem tego pierwszego – obejmuje całość rzeczywistości i może się ciągle powiększać, zmieniać i jest to światopogląd otwarty.
Cechą, którą posiada każdy światopogląd jest negowanie innych światopoglądów. Dwóch ludzi może posiadać światopogląd na ten sam temat, jednakże jeden z nich może być całkiem inny od tego drugiego. Hessen uważa, że tylko własny światopogląd może być uznany za prawdziwy a światopogląd drugiej osoby jest fałszywy co prowadzi do wrogiego stosunku względem siebie. Różnice między światopoglądami wyrażają się w wartościowaniu tych samych treści, z którymi wiążą się odmienne uczucia.
Światopogląd w życiu potocznym związany jest z wybranymi dziedzinami życia a nie tak jak pisał Hessen z całą rzeczywistością, która nas otacza. Obejmuje on praktyczne sfery życia takie jak: sfera moralna, religijna, społeczna, polityczna i inne. A nie przywiązuje większej uwagi do sfery przyrody, sfery nauk ścisłych. Sośnicki w swoim tekście próbuje także pokazać nam czym światopogląd różni się od systemu filozoficznego. Uważa on, że światopogląd jest otwarty – nie obejmuje całości rzeczywistości, nie wszystko zostało jeszcze poznane. Zaś system filozoficzny zajmuje się całą rzeczywistością przez co nie posiada żadnej problematyki – wszystko jest wyjaśnione i jest już w jakiś sposób zamknięte.
W światopoglądzie pojmowanym w sposób potoczny najważniejsze jest wartościowanie obrazu świata a nie sam obraz świata. Gdy ocena świata jest negatywna, wówczas światopogląd staje się ideałem, wg którego będziemy chcieli przekształcić rzeczywistość. Gdy ocena jednak jest pozytywna, wtedy staramy się utrwalić obraz świata, taki jaki jest.
Jeżeli mówimy o światopoglądzie jako celu kształcenia ogólnego, wówczas mamy na myśli wartościowanie świata, dzięki któremu będziemy zmieniać rzeczywistość na lepszą, doskonalszą, bądź utrzymywać ją na takim poziomie na jakim jest.
Światopogląd powinien odnosić się do życia moralnego i społecznego a nie przyrodniczego, gdyż tego drugiego nie da się zmienić przez wolę człowieka. Wg Sośnickiego w ostatnich czasach wykształcenie ogólne stało się wykształceniem w służbie pewnej ideologii politycznej a wykształcenie kulturalno-społeczne zostało zaniedbane, a wręcz porzucone. Następstwem tego jest zmiana procesu kształcenia, inne pojmowanie zadań, urządzanie szkół a także zmiana programów i metod.
klejarka