W buddyzmie tybetańskim kolorystyka.doc

W buddyzmie tybetańskim kolorystyka odgrywa szczególną rolę. Różne kolory symbolizują różne emocje, które po przekształceniu mogą zostać przeobrażone w oświecone właściwości umysłu, tzw. mądrości. Są to:

1.       mądrość podobna do zwierciadła, rozpoznaje złudną naturę zjawisk;

2.       mądrość równości, rozpoznaje, że zjawiska są wzajemnie powiązane w zintegrowanej tkaninie bytu;

3.       mądrość rozróżniająca, rozpoznaje nieograniczoną różnorodność zjawisk;

4.       mądrość wszechspełniająca, rozpoznaje jak w najbardziej skuteczny sposób zamanifestować aktywność dla dobra świata;

5.       mądrość wszechprzenikająca, dotyczy ostatecznej natury rzeczywistości.

Podstawowe kolory odnoszą się także do poszczególnych żywiołów, kierunków świata, form oraz rodzin buddów.

Obrazuje to mniej więcej poniższa tabela:
 

(wg różnych przekazów symbolika ta może różnić się kilkoma szczegółami)

Z kolei japońskie zen nie jest aż tak jaskrawe jak tybetańska Diamentowa Droga. Kolorystyka w tej szkole jest stonowana i dość jednolita, co pomaga w uspokojeniu umysłu. Dominuje tutaj czerń, biel, sepia.

O ile mi wiadomo, to w Polsce nie ukazała się żadna monograficzna praca na temat sztuki wizualnej w buddyzmie. Jedną z popularniejszych na Zachodzie pozycji jest "Art of Tibet" Roberta E. Fishera (Thames and Hudson Ltd, London, 1997). W Polsce wydana została praca Joanny Tokarskiej-Bakir pt. "Wyzwolenie przez zmysły. Tybetańskie koncepcje soteriologiczne" (Fundacja Na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław, 1997), w której sztuka buddyzmu tybetańskiego została opisane bardziej w kontekście religioznawczym niż artystycznym.