1

Kl. II gimnazjum

TEMAT: NAPOLEON BONAPARTE – WYZWOLICIEL CZY ZDOBYWCA?

Renata Sitarska-Smal, Dariusz Smal (Trzebiatów)

Uczniowie na poprzednich lekcjach zapoznali się z okresem wojen napoleońskich                oraz  utworzeniem Księstwa Warszawskiego (jako zadanie domowe mieli przypomnieć sobie te wiadomości)

Czas: 45 minut

Cele: po zakończonych zajęciach uczeń:

·         utrwala wiadomości z okresu Europy napoleońskiej

·         formułuje argumenty oparte na źródłach historycznych i tekstach pomocniczych

·         poprawnie posługuje się pojęciami historycznymi: burżuazja, dyktator, konstytucja

·         wyjaśnia rolę wielkich indywidualności w historii (Napoleon Bonaparte) i ich wpływ          na dzieje ludzkości

Komentarz

Konspekt lekcji jest wynikiem realizacji na lekcjach historii programu KREATOR, którego byliśmy uczestnikami. Zadaniem tego programu jest m.in. rozwijanie u uczniów umiejętności kluczowych. Uczniowie na lekcji byli bardzo zaangażowani i twórczy. Zostali oni podzieleni losowo przez nauczyciela na zespoły o zróżnicowanej liczbie osób. Uczniowie często pracują w grupach i wiedzą, że przed przystąpieniem do pracy należy wybrać:

·         lidera / przewodniczącego, który kieruje pracą grupy

·         sekretarza, który notuje wyniki pracy grupy

·         strażnika czasu, który pilnuje, aby wykonać pracę w wyznaczonym czasie

·         sprawozdawcę (w zależności od potrzeb i instrukcji do danej lekcji), który przedstawi wyniki pracy grupy

Uczniowie pracowali w 8 zespołach ( I – obrońcy, II – oskarżyciele, III – świadkowie z Księstwa Warszawskiego, IV – świadkowie z Francji, V – świadkowie reprezentujący Austrię i Prusy, VI – świadkowie z Anglii, VII – świadkowie z Rosji, VIII – zespół sędziowski)

MATERIAŁY POMOCNICZE

Instrukcje:

Zespół I

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Napiszcie na podstawie załączonych materiałów                   i zdobytej wiedzy  mowę obrończą Napoleona Bonapartego, którą jedna z osób wygłosi przed sądem.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespół II

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Napiszcie na podstawie załączonych materiałów                   i zdobytej wiedzy  mowę oskarżycielską Napoleona Bonapartego, którą jedna z osób wygłosi przed sądem.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespół III

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Na podstawie załączonych materiałów  i zdobytej wiedzy  przygotujcie tekst wystąpienia przed sądem Polaka, który przedstawi dobre i złe dokonania Napoleona Bonapartego na ziemiach polskich.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespól IV

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Na podstawie załączonych materiałów i zdobytej wiedzy  przygotujcie tekst wystąpienia przed sądem Francuza, który przedstawi dobre i złe dokonania Napoleona Bonapartego dla Francji.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespól V

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Na podstawie załączonych materiałów i zdobytej wiedzy  przygotujcie tekst wystąpienia przed sądem Niemca, który przedstawi dobre i złe dokonania Napoleona Bonapartego względem Austrii i Prus.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespół VI

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Na podstawie załączonych materiałów i zdobytej wiedzy  przygotujcie tekst wystąpienia przed sądem Anglika, który przedstawi dobre i złe dokonania Napoleona Bonapartego dla Wielkiej Brytanii.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespół VII

1.      Uważnie przeczytajcie zadanie: Na podstawie załączonych materiałów i zdobytej wiedzy  przygotujcie tekst wystąpienia przed sądem Rosjanina, który przedstawi dobre i złe dokonania Napoleona Bonapartego dla Rosji.

2.      Dokonajcie podziału ról w grupie.

Zespół VIII (sędziowski – sędzia i 2 ławników)

1.      Uważnie przeczytajcie instrukcję: Waszym zadaniem jest przeprowadzenie rozprawy sądowej nad Napoleonem „Napoleon Bonaparte – wyzwoliciel czy zdobywca?”

2.      Zapoznajcie się z materiałem dowodowym ( materiały pomocnicze dla gryp).

3.      Zapoznajcie się z listą osób, które należałoby wysłuchać przed wydaniem wyroku:

-                      świadek z Księstwa Warszawskiego

-                      świadek z Francji

-                      świadek reprezentujący Austrię i Prusy

-                      świadek z Anglii

-                      świadek z Rosji

-                      oskarżyciel

-                      obrońca

4.      Przeprowadźcie rozprawę sądową ( udzielajcie głosu poszczególnym osobom, pilnujcie czasu wystąpień).

5.      Po zakończeniu rozprawy wydajcie wyrok, który powinien być odzwierciedleniem argumentów przytoczonych przez poszczególne osoby. Umotywujcie go.

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE (WYBÓR TEKSTÓW)

Trudności wewnętrzne Księstwa Warszawskiego. 1807 r.

Polska w latach 1795-1864, Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, Warszawa 1986, s. 57.

              Dnia 5 października 1807 roku nastąpiło rozwiązanie Komisji Rządzącej: wykonał je komisarz króla saskiego i księcia warszawskiego hrabia de Schonfeldt i zarazem objął kraj nasz w posiadanie w imieniu swego monarchy.

              Nie takiego rezultatu spodziewali się nasi ojcowie. Z tym wszystkim nadrabiano miną, dziękowano za dobrodziejstwa, a tym rozgłosem wdzięczności chciano wywołać dalsze skutki w miarę wypadków, jakie w przyszłości zdarzyć się mogą. Byli tacy, którzy ślepo wierzyli w Napoleona i można zrozumieć ich obłęd, porównując ówczesny rząd Księstwa Warszawskiego z zupełnym rozpostarciem się niemczyzny za czasów pruskich. Zimniejsi milczeli i narzekali po cichu. Opowiadano, że jakiś cudzoziemiec przyjechawszy za Wartę i Prosnę zapytał się:

-                      Cóż to za kraj?

-                      Księstwo Warszawskie – odpowiedziano.

-                      Któż tu panuje?

-                      Król saski.

-                      Jakież tu wojsko?

-                      Polskie.

-                      Jakież prawa?

-                      Francuskie.

-                      A jakież pieniądze?

-                      Pruskie.

-                      To jakaś wieża babilońska – odpowiedział podróżny.

Potępienie ustawodawstwa Księstwa Warszawskiego

Polska w latach 1795-1864, Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, Warszawa 1986, s.59.

Wprowadzenie w Księstwie Warszawskim prawodawstwa wzorowanego na francuskim Kodeksie Napoleońskim spotykało się z potępieniem grup wywodzących się z kół staroszlacheckich. Konserwatywna satyra polityczna, najczęściej anonimowa i bardzo wybredna w formie i treści, atakowała Księstwo za biurokrację, wpływy masonerii, wiarę w Napoleona. Oto przykład tego typu krytyki.

              Co to jest Księstwo Warszawskie?

              Jest to dziecko nieprawego łoża, w kolebce drogo kosztującej, a Bóg wie, czy się uchowa, bo jak lekarze mówią, iż umrze na odrę.[...]

              Jakie trzeba mieć zasługi, aby dostać urzędu?

              Naprzód trzeba być członkiem loży masońskiej, potem być znanym któremu z panów przez dawną swą podłość lub jego być służalcem, nareszcie trzeba umieć oszukiwać – kraść skarb i zdzierać z ludzi. [...]

              Czy urzędnik powinien być sumienny?

              Owszem, sumienie i religia największą są do urzędu przeszkodą i gdy się znajdzie na urzędzie religiant sumienny, jest on w gronie urzędników jako bonifrater między wariatami, którzy wszystko do góry nogami przewracają. [...]

              Co to jest miłość ojczyzny?

              Jest to egoizm libertyński, duszący łatwowiernych Polaków, których masoneria pod nazwiskiem patriotów ukryta garnie do swojej „matni”.

Napoleon Bonaparte (1769 – 1821)

Elżbieta Centkowska Jerzy Centkowski, Historia dla klasy 7 „Jeszcze Polska...” wiek XIX, Warszawa 1996, s.7.

              Mówił o sobie, że jest Francuzem z wyboru. Urodził się w wielodzietnej rodzinie na wyspie Korsyce, którą Francja w połowie XVIII w. zakupiła od Genui. Napoleon Bonaparte należał do najwybitniejszych wodzów i polityków. Cesarzem Francuzów został dzięki nieprzeciętnym umiejętnościom i sukcesom wojennym. Zmieniał granice, władców i ustroje państw. Narzucał nowe konstytucje i prawa. W czasie swojego panowania rozszerzył granice Francji daleko poza te naturalne na Renie, w Alpach i w Pirenejach. Był ulubieńcem żołnierzy. Z uwagi na jego niski wzrost mówili o nim  z sympatią „mały kapral”. W trakcie swych licznych kampanii wojennych dzielił ze swoją armią wszystkie niewygody. Jadł, spał i nosił się jak jego żołnierze. Za strój służył mu szary żołnierski płaszcz i typowy w ówczesnej armii kapelusz bez żadnych oznak swego stanowiska. W miarę osiąganych sukcesów, zafascynowany swą wielkością, cesarz Francuzów stawał się coraz bardziej apodyktyczny i kapryśny, a krąg jego przyjaciół się kurczył. Coraz rzadziej też korzystał z ich rad. Za to coraz częściej wymagał od wszystkich ślepego posłuszeństwa. Pokonany ostateczni, został decyzją kongresu wiedeńskiego uznany za więźnia Europy i wywieziony na wyspę Świętej Heleny, gdzie zmarł w wieku 52 lat. 

Opinie na temat Napoleona

...