I. Konstytucja Islandii.
1. Islandia uzyskała uznanie swej państwowości 01.12.1918 roku i pozostawała w unii personalnej z Danią. Pierwsza konstytucja uchwalona została w 1919 roku i utrwaliła odrębność Althingu jako parlamentu Islandii oraz rządu islandzkiego.
2. 17.06.1943 roku odbyło się ogólno islandzkie referendum podczas którego opowiedziano się za nie przedłużaniem unii z Danią i formą państwa jako Republiki. W 1944 roku Islandia wprowadziła w życie nową konstytucję, z prezydentem jako głową państwa, dwuczęściowym parlamentem i rządem odpowiedzialnym parlamentarnie.
3. W 1992 roku przeprowadzona reforma doprowadziła do ujednolicenia składu Alghtingu. Władzę wykonawczą konstytucja podzieliła między prezydenta republiki oraz rząd pod przewodnictwem premiera, odpowiedzialnego przed parlamentem, natomiast władza sądowa należy do apolitycznych i niezawisłych sądów.
II. Rząd Islandii.
1. Składa się z premiera jako szefa Rady państwa, oraz wyznaczonych przez niego ministrów resortowych (departamentów).
2. Rząd funkcjonuje w dwóch postaciach:
a/ jako zgromadzenie członków gabinetu pod przewodnictwem głowy państwa (Rada Państwa),
b/ jako rząd sensu stricto, bez udziału głowy państwa.
3. Formowanie rządu.
a/ rząd formuje partia lub koalicja partii dysponująca większością mandatów w parlamencie,
b/ przy braku większości parlamentarnej formowane są gabinety mniejszościowe przez koalicję par-tyjną, która w danej kadencji parlamentu dysponuje w nim największą reprezentacją,
c/ gabinety mniejszościowe (zwyczajowo) funkcjonują na ogół do momentu, w którym powstanie większość parlamentarna zdolna przejąć odpowiedzialność za rządzenie państwem a w szczegól-ności zdolna do utworzenia rządu większościowego.
4. Minister jest politycznym szefem ministerstwa (departamentu). Taki sam charakter posiada stano-wisko sekretarza stanu (wice ministra). Pozostałe natomiast funkcje w ministerstwie mają charakter niepolityczny (z wyjątkiem doradców ministra).
5. W gestii ministerstw (departamentów) podlega w znaczna pula spraw resortowych, co pośrednio rzutuje na umniejszenie potrzeb w zakresie powoływania centralnych urzędów lub rozszerzanie ich gestii decyzyjnej.
III. Parlament Islandii.
1. Wybory do parlamentu.
a/ czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom Islandii, zamieszkującym na jej terytorium co najmniej 5 lat, którzy ukończyli 18 lat i korzystają z pełni praw publicznych,
b/ bierne prawo wyborcze przysługuje wyborcom po ukończeniu 21 roku życia.
2. Parlament Islandii wybierany jest w wyborach powszechnych, bezpośrednich, równych, proporcjo-nalnych oraz tajnych.
3. Skład Alghtingu wynosi 63 deputowanych wybieranych na 4-lo letnią kadencję,
4. Funkcja kontrolna nad rządem.
a/ wykonywana jest na plenarnych posiedzeniach parlamentu,
b/ w pewnym zakresie – poprzez działania komisji stałych i powoływanych ad hoc (nadzwyczajnych),
c/ z inicjatywy indywidualnej lub grupowej deputowanych
IV. Prezydent Islandii.
1. Jest głową państwa, wybieraną w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych.
2. Kadencja wynosi 4 lata z nieograniczoną możliwością reelekcji i rozpoczyna się 01 sierpnia a upływa 31 lipca.
3. Czynne prawo wyborcze posiadają wszyscy obywatele Islandii, którzy mają prawo wyborcze do parlamentu, na-tomiast bierne prawo wyborcze przysługuje osobom mającym prawo wybieralności w wyborach parlamentarnych, którzy ukończyli 35 lat.
4. Na czas okresowej nieobecności prezydenta lub niemożliwości pełnienia przez niego funkcji, powoływane jest specyficzne kolegium złożone z premiera, przewodniczącego Alghtingu oraz prezesa Sądu Najwyższego.
5. Uprawnienia prezydenta.
a/ powoływanie rządu (musi on uzyskać w parlamencie wotum zaufania),
b/ określanie liczny i zakresu kompetencji ministrów,
c/ prawo do obsadzania określonych ustawowo urzędów, oraz prawo do ich odwołania,
d/ prawo łaski (lub złagodzenia kary) oraz prawo do amnestii,
e/ prawo do zawierania umów z innymi państwami (bez zgody Alghtingu nie może zawierać umów które dotyczą suwerenności Islandii lub też wymaga zmian w konstytucji),
f/ prawo do mianowania (na wniosek rządu) ambasadorów i konsulów w państwach obcych,
g/ prawo do reprezentowania państwa wobec głów państw obcych i na forum najważniejszych orga-nizacji międzynarodowych,
h/ prawo zwoływania parlamentu na pierwszą sesję i zwoływania corocznych sesji parlamentu,
i/ prawo do rozwiązania parlamentu,
j/ sprawowanie wspólnie z Alghtingiem władzy ustawodawczej,
k/ prawo do wydawania tymczasowych aktów prawnych z mocą ustawy w okresie między sesjami Alghtingu,
V. System wyborczy.
1. Czynne prawo wyborcze do parlamentu przysługuje obywatelom Republiki Islandzkiej zamieszku-jącym na jej terytorium co najmniej od 5 lat, którzy ukończyli 18 lat i korzystają z pełni praw publicznych.
2. Bierne prawo wyborcze przysługuje wyborcom po ukończeniu 21 roku życia.
3. W Islandii obecnie funkcjonuje 63 okręgów wyborczych (w tym pięć 5-cio mandatowych, dwa 6-cio mandatowe i jeden stołeczny 12-sto mandatowy.
4. Jedenaście mandatów stanowi ogólnopaństwową pulę mandatów wyrównawczych a mandaty te przydzielane są partiom stosownie do ilości oddanych na nie głosów w skali ogólno krajowej dla przybliżenia rozmiarów reprezen-tacji tych partii do skali poparcia wyborczego w państwie.
VI. Prawa obywatelskie.
1. Problematyka wolności oraz praw obywatelskich zawiera się w postanowieniach rozdziału VII Konsty-tucji.
2. Pierwszy segment poświęcony został wolnościom osobistym (wolność osobista, nie naruszalność mieszkania oraz tajemnica korespondencji).
3. Drugi segment odnosi się do ochrony własności i innych praw majątkowych (prawo własności prywatnej – indywidualnej jako prawo nienaruszalne, a pozbawienie takiej własności tylko na cele publiczne może nastąpić jedynie w trybie określonym przez ustawę i za pełną rekompensatą).
4. Trzeci segment (wolność podejmowania pracy zgodnie z preferencjami zainteresowanych, prawo do uzyskania po-mocy w oparciu o fundusze publiczne).
5. Czwarty segment obejmuje gwarancje dla tzw. wolności publicznych (wolność druku, wolność zrzeszania się, wolność odbywania pokojowych zgromadzeń)
KapitanNavi