Wzmacniacz 2000W mostek.pdf

(153 KB) Pobierz
7967548 UNPDF
Elektor w EdW
Gigant 2000
Dwa wzmacniacze
w układzie
mostkowym
Część 5
Co było obiecane, musi
być dotrzymane.
W pierwszej części arty−
kułu zapowiedziany zo−
stał wzmacniacz o ma−
ksymalnej mocy wyjścio−
wej 2kW, tak więc
w ostatniej części tej ca−
łej serii artykułów nad−
szedł najwyższy czas, że−
by wreszcie pokazać,
w jaki sposób, przy po−
mocy dwóch wzmacnia−
czy monofonicznych
(monobloków), można
osiągnąć tę gigantyczną
moc.
którzy miłośnicy audio strasznie
się krzywią, gdy usłyszą
o wzmacniaczu w układzie most−
kowym, tak jakby układ mostko−
wy był czymś niepełnowarto−
ściowym i pod względem jako−
ściowym znacznie gorszym od
“normalnego” wzmacniacza. Po−
glądy takie bazują oczywiście na
przestarzałych i absolutnie zde−
zaktualizowanych opiniach.
Wcześniej w konfiguracji most−
kowej umieszczano wzmacniacz
ze zwykłym, najprostszym prze−
suwnikiem (inwerterem) fazy
i z tego powodu naturalnie ulega−
ła znacznemu pogorszeniu ja−
kość dźwięku z układu mostko−
wego w porównaniu z pojedyn−
czymi stopniami mocy. Jeżeli
jednak dokonuje się inwersji sy−
gnału w sposób “rozsądny”, to
wówczas właściwości takiego
mostka wcale nie wypadają go−
rzej niż właściwości poszczegól−
nych oddzielnych wzmacniaczy.
Dowodzi tego również porówna−
nie danych technicznych. Pomi−
mo tego, że współczynnik tłu−
mienia jest (z konieczności) niż−
szy, ale i tak osiąga on bardzo
dobrą wartość. Oprócz rzekome−
go pogorszenia jakości dźwięku
dalszym punktem krytycznym
jest objętość konstrukcji wzmac−
niacza w układzie mostkowym.
Często okazuje się bardziej sen−
sownie, oszczędniej pod wzglę−
dem finansowym, jak i jeśli cho−
dzi o objętość, żeby wyższą moc
mostka osiągać poprzez odpo−
wiednio silniejsze pojedyncze
stopnie mocy. Bez żadnych wąt−
pliwości jest to decydujący argu−
ment. Jednak w przypadkach,
gdy do dyspozycji jest tylko jed−
no określone napięcie zasilające
(przykładowo przy zasilaniu
z akumulatora) – wówczas
wzmacniacze mostkowe zaczy−
nają wygrywać dzięki swej nie−
zwykle istotnej właściwości.
Mogą one mianowicie osiągać
bardzo wysokie moce bez ko−
nieczności stosowania przy tym
bardzo wysokich napięć pracy.
Wzmacniacz osiągający moc
wyjściową 2kW bez układu mo−
stkowego wymagałby syme−
trycznego napięcia zasilającego
±130V, a więc w sumie 260V!
Proszę spróbować zaprojekto−
wać a potem jeszcze zbudować
zasilacz, albo kupić pasujące, od−
powiednie tranzystory wysokiej
jakości dla stopnia sterującego
lub mocy. Z pewnością już lep−
szym będzie rozwiązanie towa−
rzyszące w układzie mostko−
wym, które powstaje poprzez
wzajemne połączenie w syme−
tryczne wejście. Ma to zarówno
swoje wady, jak i zalety. W przy−
padku profesjonalnych wzmac−
niaczy mocy oraz elektroniki stu−
dyjnej z reguły pracuje się
z urządzeniami o symetrycznych
wejściach, aby wytłumić za−
kłócenia spowodowane napięcia−
mi wspólnymi. W zastosowa−
niach domowych (komercyj−
nych) najpopularniejsze są wej−
ścia asymetryczne. W takich
przypadkach konieczny będzie
układ symetryzujący – przykła−
dowo może to być symetryzator
do zastosowań audio (opisany
w Elektorze 3/98 z płytką EPS
980026−1). Układ ten załatwia
problem symetryzacji, wykorzy−
stując specjalny, wysokiej jako−
ści układ scalony, który sprawuje
się o wiele lepiej niż prosty jed−
notranzystorowy przesuwnik fa−
zy, jakie to rozwiązanie było na
porządku dziennym w latach 70.
Ostatnia część tej serii artyku−
łów zwrócona jest ku tym Czy−
telnikom, którzy cierpią na “nie−
dostatek mocy”, jak również mo−
że być interesująca dla techni−
ków wykonujących duże zesta−
wy wzmacniające. Poprzez wza−
jemne połączenie dwóch mono−
bloków uzyskuje się naprawdę
imponującą moc wyjściową wy−
noszącą 1,6kW (w sinusie) lub
ewentualnie dokładnie 2kW
(moc muzyczna) na 4
.
Dwa razem!
Wystarczy już tego przydługie−
go wstępu! W jaki sposób dają
się połączyć w mostek dwa Gi−
ganty 2000? W tym celu należy
najpierw zbudować dwa nieza−
leżne monobloki z oddzielny−
mi zasilaczami. Zaciski masy
z obydwu płytek muszą zostać
ze sobą połączone, a obydwa
wejścia sygnałowe powinny
być wykorzystywane syme−
trycznie. Głośnik włączany jest
pomiędzy obydwa zaciski +LS.
Połączenie
mostkowe
Na wstępie należy kilka słów po−
święcić fenomenowi układu mo−
stkowego. Nawet obecnie nie−
Elektronika dla Wszystkich
21
7967548.008.png 7967548.009.png
Elektor w EdW
To byłoby w zasadzie wszyst−
ko, ale ponieważ wzajemne po−
łączenie jest nieco krytyczne,
więc opłaca się zaprezentować
bardziej szczegółowy opis tych
czynności. W celu zapewnienia
stabilnej pracy jest nieodzow−
ne, aby obydwa wzmacniacze
zainstalowane były możliwie
najbliżej siebie (maksymalna
odległość to co najwyżej 5cm)
i to we wspólnej (!) obudowie.
Rysunek 1 pokazuje, jakie po−
łączenia i w jaki sposób powin−
ny zostać poprowadzone. Za−
nim jednak przystąpi się do
pracy z lutownicą, należy za−
troszczyć się najpierw o to, że−
by odłączone zostało napięcie
zasilające, a kondensatory
przyzwoicie się rozładowały.
Najpierw należy dopasować
przewód o przekroju przynaj−
mniej 4mm w celu połączenia
mas z obydwu zasilaczy.
Dokładnie w połowie długości
tego przewodu należy odizolo−
wać mały odcinek i do niego
doprowadzona zostanie później
centralna masa z nowego wejś−
cia. Do tego punktu doprowa−
dza się najkrótszą drogą masę
sygnału przewodem o przekro−
ju przynajmniej 1,5mm. Gnia−
zda bananowe dla podłączenia
głośnika łączy się w pokazany
nie łączyć
Rys 1. W taki sposób należy połączyć ze sobą dwa wzmacniacze w układzie mostkowym. Płyty wzmacniaczy powinny
być zamontowane możliwie jak najbliżej siebie. Wejście wymaga podania sygnału symetrycznego. Jeżeli do dyspozy−
cji jest jedynie sygnał asymetryczny, to konieczne jest zastosowanie symetryzatora.
22
Elektronika dla Wszystkich
7967548.010.png 7967548.011.png 7967548.001.png
Elektor w EdW
sposób z zaciskami LS+ na
obydwu płytach. Także i w tym
przypadku należy zastosować
przewód o przekroju przynaj−
mniej 4mm. Końcówki sy−
gnałowe w symetrycznym
gnieździe wejściowym XLR
(pin 2 i pin 3) są podłączone
przy pomocy ekranowanego
przewodu audio do zacisków
wejściowych sygnału. Ekran
przewodu należy przylutować
z jednej strony do pinu 1 na
gnieździe XLR, a z drugiej
strony do centralnego punktu
masy. Na zakończenie z płyt
obydwu wzmacniaczy należy
usunąć zwory JP2. Dzięki temu
nastąpi rozłączenie połączenia
pomiędzy masami sygnału
i głośnika, a tym samym udare−
mnione zostaną wszelkie szan−
se na powstanie szkodliwych
sprzężeń.
miaru pozostawiać tego układu
w stanie całkowitego niewyko−
rzystania, ten może przy jego po−
mocy regulować wzmocnienie
wzmacniacza w układzie most−
kowym. W przypadku pracy ste−
reofonicznej dwóch układów
mostkowych możliwość ta daje
szansę dodatkowej precyzyjnej
regulacji, istotnej w krytycznych
lub wymagających sytuacjach.
Porównanie tych danych
z protokołem pomiarów trzeciej
części artykułu dowodzi, że spe−
cyfikacje wzmacniacza w ukła−
dzie mostkowym wcale nie ustę−
pują odpowiednim wynikom dla
pojedynczego wzmacniacza, a
wartości dla zniekształceń inter−
modulacyjnych wypadają nawet
lepiej. Z powodu takiego wyra−
źnego podobieństwa nie zostały
tutaj wydrukowane wszystkie
charakterystyki i jedynie wykres
mocy w zależności od częstotli−
wości przy 1% THD został tutaj
umieszczony. Widać, że krzywa
ta przy obciążeniu 8Ω lub odpo−
wiednio 4Ω ma przebieg prawie
idealnie liniowy na stałym pozio−
mie mocy 1kW, albo 1,6kW.
Wartość mocy równa 2kW jest
osiągana wówczas, gdy na wej−
ście podany zostanie sygnał “mu−
zyczny”. W tym celu konieczne
jest podanie sygnału, w którym
stosunek impulsu do przerwy
wynosi 1:1000 albo 1:100 (i wte−
dy uzyskuje się “dobre wyniki”),
lub ewentualnie 1:20 (lecz wtedy
Regulacja?
W pierwszej części wspomnieli−
śmy o małym, regulowanym
układzie (R9/P1), włączanym
przy pomocy zwory JP1, który
miał za zadanie umożliwić opty−
malne tłumienie zakłóceń spo−
wodowanych napięciami równo−
ległymi. W międzyczasie okaza−
ło się, że układ ten jest zbędny,
gdyż nawet w przypadku kry−
tycznych pomiarów nie miało to
żadnego znaczenia, w jakim po−
łożeniu znajdował się potencjo−
metr P1. Kto jednak nie ma za−
DANE TECHNICZNE
KONFIGURACJA MOSTKOWA
przy napięciu roboczym ± 70V
(± 72V dla obciążenia zerowego)
i prądzie spoczynkowym od 0,2A do 0,4A
Czułość wejściowa
2,1V sk
Impedancja wejściowa
87k
Współczynnik tłumienia (przy 8
)
przy 1kHz
> 350
przy 20kHz
> 150
Parametry dla open−loop
Współczynnik wzmocnienia
8600
Szerokość pasma
53kHz
Impedancja wyjściowa
3,2
Stosunek sygnału do szumu dla 1W/8
A – ważony
97dB
B = 22kHz liniowy
93dB
Moc w sinusie przy 0,1% THD
950W
1,5kW
Moc w sinusie przy 1% THD
1kW
1,6kW
Moc muzyczna przy (burst 1:20)
1,1kW
2kW
Szerokość pasma mocy
1,5Hz ... 220kHz
Szybkość narast. nap. wyjściowego
170V/µs (czas narastania 1,5µs)
Zniekształcenia harmoniczne (THD)
przy szerokości pasma 80kHz
przy 1kHz
0,003% (1W)
0,0047% (1W)
0,002% (700W)
0,006% (1200W)
przy 20kHz
0,015% (700W)
0,038 % (1200W)
Zniekształcenia z intermodulacji (IMD) przy 50Hz : 7kHz = 4 : 1
0,0025% (1W)
0,004% (1W)
0,0095% (500W)
0,017% (800W)
IM−zniekształcenia dynamiczne dla fali prostokątnej 3,15kHz z sinusem 15kHz
0,0038% (1W)
0,005% (1W)
0,0043% (700W)
0,0076%(1200W)
Elektronika dla Wszystkich
23
8
4
7967548.002.png 7967548.003.png 7967548.004.png
Elektor w EdW
uzyskuje się wyniki
realistyczne). Przy
stosunku wynoszą−
cym dokładnie 1:20
uzyskana została
moc wyjściowa wy−
nosząca dokładnie
2kW na obciążeniu
4Ω . Nawiasem
mówiąc, różnica
pomiędzy 2kW
a przykładowo
1,6kW odpowiada
prawie niemożliwej
do odróżnienia róż−
nicy ciśnienia fali
akustycznej na gło−
śniku o 1dB.
Niestety (a może na szczę−
ście) nie udało się ocenić wra−
żeń, jakie daje pełna moc
wzmacniacza połączonego
w układzie mostkowym (dla peł−
nej głośności). Referencyjne gło−
śniki, które znajdowały się w la−
boratorium, w szczycie osiągały
moc jedynie 200W. Przy niż−
szych wysterowaniach nie moż−
na było stwierdzić żadnej różni−
cy w stosunku do pojedynczego
wzmacniacza. Dane pomiarowe
nie pozwalają jednak na wysnu−
cie wniosków, iż wzmacniacz,
przy wyższej albo nawet przy
pełnej głośności, zachowywałby
się całkowicie odmiennie.
Rys 2. “Zmostkowany” Gigant podczas wszystkich testów i we wszy−
stkich warunkach zachowywał się wzorowo!
Editorial items appearing on pages 21 − 24 are the copyright property of
© Segment B. V. Beek, The Netherlands, 1998, which reserves all rights.
24
Elektronika dla Wszystkich
7967548.005.png 7967548.006.png 7967548.007.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin