Problem nadużywania alkoholu przez młodzież

w opinii gimnazjalistów

SPIS TREŚCI

WSTĘP

Od zarania dziejów alkohol towarzyszył społeczeństwom. Był on spożywany w różnych celach – leczniczych, towarzyskich i odżywczych. W ostatnim czasie możemy zaobserwować niepokojące rozmiary wzrostu spożycia alkoholu, a z drugiej strony – wzrost zainteresowania tym problemem.

W ostatnim czasie stwierdzono, że młodzież coraz częściej nadużywa alkoholu. Powodem mojego zachowania może być niezdolność radzenia sobie w szkole, problemy w domu, podlegają dużemu wpływowi kolegów i grup rówieśniczych. Piją dlatego, że nie chcą być gorsi od kolegów. Picie jest dla nich elementem dorosłości i dobrej zabawy. Piją na wycieczkach, imprezach, wagarach, a czynią to m.in. dlatego, że alkohol piją także rodzice i inne osoby dorosłe. Dzieci te nie wierzą, że coś ulegnie zmianie, nie ufają ludziom, tracą sens życia. Czują się odrzuceni albo zagrożenie przez swoje otoczenie. Przestają dopiero wtedy nadużywać alkoholu, kiedy umieją nawiązać w inny sposób niż przez kieliszek pozytywne i interesujące relacje z innymi bądź zmieniają zupełnie otoczenie.

Powyższe zmotywowało mnie do wybrania takiego tematu pracy. Składa się ona z pięciu rozdziałów.

W pierwszym opisuję alkohol jako używkę, objawy wskazujące na powstanie problemu alkoholowego i kolejne fazy alkoholizmu.

Drugi rozdział poświęciłam przyczynom powstawania choroby alkoholowej oraz zaburzeniom somatycznym i psychicznym powodowanym przez nadużywanie alkoholi.

W rozdziale III omawiam elementy profilaktyki alkoholizmu ze szczególnym uwzględnieniem zadań szkoły.

Rozdział IV zawiera metodologię badań własnych, omówienie narzędzi i metod stosowanych przy ich przeprowadzaniu.

W rozdziale V przedstawiam i analizuję wyniki badań własnych.

ROZDZIAŁ I

ALKOHOLIZM JAKO CHOROBA

1.1. Alkohol jako używka

              Alkoholizm jest jednym z największych problemów współczesnego świata. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą ze starożytności. W Starym Testamencie znaleźć można doniesienia o skutkach alkoholizmu.

Słowo alkohol pochodzi najprawdopodobniej od któregoś z dwóch słów arabskich: al-kuhl (antymon, delikatny, drobny proszek) lub al-ghoul (zły duch). W oparciu o badania antropologiczne można stwierdzić, że alkohol towarzyszy człowiekowi praktycznie od zarania jego dziejów, pełniąc różne funkcje. Początkowo służył jako środek wspomagający funkcje fizjologiczne organizmu (np. redukcja bólu, zmęczenia), psychologiczne (np. redukcja lęku, odprężenie, odhamowanie) i społeczne (np. ułatwienie kontaktów, integracja, element obrzędów i praktyk religijnych), a z czasem zaczął pełnić również funkcje ekonomiczne i polityczne. [1]

Pierwsze napoje alkoholowe powstały, w sposób niezamierzony i przypadkowy, w wyniku fermentacji winogron (wino) i ziarna jęczmiennego (piwo). Nie sposób jest dzisiaj ustalić co było pierwsze. Znalezione w piaskach Pustyni Sumeryjskiej tabliczki piktograficzne wspominają o konsumpcji “chmielowego soku”, który był, obok chleba, podstawowym artykułem spożywczym na terenie Mezopotamii. Uprawę winorośli (a zatem również tłoczenie wina) zapoczątkowano prawdopodobnie w Azji Środkowej około 6000 lat p.n.e. Nieco później pojawiła się ona w Mezopotamii, Fenicji i w Egipcie. O winie i piwie wspominają, zarówno znalezione w Mezopotamii, a pochodzące z ok. 5000 r. p.n.e., teksty pisma klinowego, jak i egipskie papirusy pochodzące z ok. 3500 r. p.n.e. Warzenie piwa było dość powszechne w starożytnym Egipcie i zyskało rangę podstawowego napitku mieszkańców tego kraju. Wiadomo też, że wino było popularne na Krecie, a mniej więcej 2400 lat p.n.e. król Krety wprowadził podatek od produkcji tego trunku. W Chinach piwo wytwarzano z ryżu ok. 4000 lat p.n.e. [2]

Z innych przekazów historycznych wiadomo, że 1000 lat p.n.e. winorośl uprawiano już w południowej Grecji i Italii, a ok. IV wieku n.e. trafiła ona o Europy zachodniej i środkowo-wschodniej. d W Polsce winnice pojawiły się prawdopodobnie w XII wieku, ale przez jeszcze wiele lat (mniej więcej do końca XVI wieku) - ze względu na cenę (najczęściej importowano) - podstawowym napojem było piwo. Słowo piwo znaczyło pierwotnie “napój, to co się pije”. Piwo znane było już w czasach piastowskich, a pierwsze browary powstały przy klasztorach. Bolesław Chrobry, zgodnie z opisem niemieckiego kronikarza Thiethmara, zwany był przez Niemców „Tragbier”, czyli piwosz. Piwo było też podobno, ulubionym napojem Leszka Białego, a potem Władysława Jagiełły. W owych czasach piwo traktowane było jako zwykły napój i piło się go podobnie jak dzisiaj herbatę. Stąd nie mają żadnego uzasadnienia opinie mówiące o tym, że pijaństwo w Polsce datuje się jeszcze od czasów piastowskich.

Proces destylacji, umożliwiający uzyskiwanie napojów alkoholowych znacznie mocniejszych od piwa i wina, został odkryty później. Trudno jest jednoznacznie ustalić, kto i kiedy otrzymał po raz pierwszy czysty alkohol (destylat). Proces destylacji odkrył prawdopodobnie arabski lekarz Phazes – było to przed naszą erą. Jest bardzo prawdopodobne, że znali go już kapłani w starożytnym Egipcie, którzy podczas religijnych obrzędów zmoczone wodą okrycia głowy polewali alkoholem i podpalali je. Płonący alkohol otaczał głowę ognistą aureolą a widok ten skłaniał ludzi do oddawania kapłanom czci boskiej. Z przekazów pisemnych wiadomo też, że Arystoteles znał prawdopodobnie czysty alkohol, uzyskując go poprzez gotowanie wysokoprocentowego wina (“wino palone").

W Europie czysty alkohol pojawił się w VIII w. n.e. W drugiej połowie XIII wieku francuski profesor Arnold de Villanowa zastosował, po raz pierwszy w medycynie, alkohol jako środek przeciwrobaczy, przeciwbólowy oraz zapobiegający nudnościom i wymiotom podczas kołysania statku na morzu.

              W Polsce alkoholizm jako choroba opisany został po raz pierwszy w 1882 roku. A. Rothe zwrócił wówczas uwagę, iż alkoholicy powinni być poddawani leczeniu w szpitalach psychiatrycznych.[3]

              Obecnie na świecie funkcjonuje kilkadziesiąt definicji alkoholizmu. Kraft-Ebing przewlekły alkoholizm określił jako”...całokształt zaburzeń czynności psychicznych i fizycznych wywołany nałogowym spożywaniem alkoholu...”[4].

              Z kolei według Ochmańskiego alkoholizmem jest „...nadmierne, częste, w znacznych ilościach i od dłuższego czasu spożywanie napojów alkoholowych, prowadzące do uszkodzenia stanu zdrowia danej jednostki, obniżenia jej zdolności do pracy, obowiązkowości i degradacji w społeczeństwie.”[5]

              Według Amerykańskiego Towarzystwa medycznego: „Alkoholizm jest chroniczną, postępującą chorobą, która charakteryzuje się tolerancją, uzależnieniem oraz zmianami patologicznymi w narządach wewnętrznych.”[6]

              Alkohol był w tradycji ludzkości „od zawsze”. Już w czasach starożytnych był jedną z głównych atrakcji wszelkich przyjęć i uroczystości. W starożytnym Rzymie i Grecji miał nawet swoich bogów – Dionizosa i Bachusa.

W polskiej tradycji alkohol zakorzeniony jest bardzo głęboko. J.I. Kraszewski w „Starej baśni” opisuje, jak na ucztach miody lały się strumieniami. Wśród staropolskiej szlachty modne były uczty suto zakrapiane alkoholem (stąd powiedzenie „zastaw się, a postaw się”).

Ponieważ w naszej strefie klimatycznej trudno wyhodować szlachetne odmiany winorośli, a importowane wina były bardzo drogie i tylko nielicznych było na nie stać, najpopularniejszy stał się trunek najtańszy i najprostszy w produkcji – okowita, czyli dzisiejsza wódka. Z biegiem czasu staliśmy się liderem w produkcji tego napoju na świecie.

Jeszcze nie tak dawno wódka była podstawowym trunkiem spożywanym przez Polaków. Pito ją przy każdej okazji, śluby, chrzciny, imieniny i urodziny, spotkania towarzyskie, wypłata czy po prostu dlatego, że się miało ochotę. W związku ze swoją powszechnością pijaństwo było tolerowane społecznie, a nawet stawało się usprawiedliwieniem dla sprawcy np. awantury. Przed laty Wiesław Gołas śpiewał song „W Polskę idziemy”, w którym nazywał pijaków świętymi krowami.

W chwili obecnej świadomość społeczna jest już...