Bronisław Malinowski  - „Kultura i jej przemiany”

(str. 90 – 183)

VIII. CO TO JEST NATURA LUDZKA? (Biologiczne podstawy kultury)

Teoria kultury opiera się na stwierdzeniu – LUDZIE NALEŻĄ DO GATUNKU ZWIERZĘCEGO!

Warunkiem przetrwania kultury jest CIAGŁOŚĆ.

NATURA LUDZKA – determinizm biologiczny, który nakazuje każdej jednostce i cywilizacji spełnianie cielesnych funkcji (oddychanie, odpoczynek, reprodukcję, etc)

POTRZEBY PODSTAWOWE – środowiskowe i biologiczne warunki, które są niezbędne do przetrwania jednostki i grupy.

SEKWENCJE ŻYCIOWE  WYSTĘPUJĄCE WE WSZYSTKICH KULTURACH

(związek między popędem, jego fizjologiczny spełnieniem, a stanem organicznego spełnienia)

Natura ludzka (determinizm biologiczny) narzuca im pewne niezmienne sekwencje zachowań (zdeterminowane biologicznie), które występują zarówno w kulturach złożonych, jak i najprostszych. Wszystkie trzy fazy (bodziec, działanie, zaspokojenie) zachodzą w każdej kulturze i są niezbędne do przetrwania organizmu.

IX. POCHODZENIE POTRZEB
KULTUROWYCH

q       Ad. A. BODZIEC - Modelowany przez tradycję (pojawia się jako popęd, ale już ukształtowany przez tradycję)

q       Ad. B. DZIAŁANIE (czynności) – Działanie wywołane bodźcem jest również zdeterminowane kulturowo (np. różne sposoby spożywania posiłku)

q       Ad. C. STAN ZASPOKOJENIA – stan zaspokojenia potrzeby znacznie określony jest przez kulturę (np. odczucie sytości po zjedzeniu przez pomyłkę wieprzowiny przez Żyda będzie inny niż u przeciętnego człowieka)

WNIOSEK – Życiowych sekwencji nie należy rozważać tylko pod kontem procesów fizjologicznym. Każda z nich jest silnie kształtowana przez kulturę, tradycję, wartości, wierzenia w której jednostka i grupa żyje.

X. POTRZEBY PODSTAWOWE I
REAKCJE KULTUROWE

Każda potrzeba podstawowa łączy się z bezpośrednim odzewem ze strony kultury. Właściwe rozumienie potrzeby zakłada jej bezpośredni związek z kulturą.

Każda potrzeba podstawowa spotyka się z reakcja ze strony kultury, w której jednostka, (grupa) funkcjonuje.

Zachowanie więc to nie tylko zwykły determinizm biologiczny. Każdy impuls ulega przemodelowaniu przez wpływy kulturowe.

Np. Potrzeba przemiany materii nie jest zaspokajana tylko na poziomie biologicznym. Ludzie w celu spożycia posiłku spotykają się, a produkcja i dystrybucja jedzenia są zorganizowanymi systemami ukształtowanymi przez tradycję, kulturę etc.

à Potrzeby biologiczne to minimum determinizmu fizjologicznego, które należy wcielić do każdej kultury.

W każdej kulturze muszą być zaspokajane podstawowe potrzeby co oznacza, że ludzie muszą być chronieni przed takimi fizycznymi wpływami, które mogłyby trwale uszkodzić ich ciało, znacznie wyczerpać siły itp. Muszą mieć stworzone do tego odpowiednie warunki. Problemy te ludzie rozwiązują poprzez zorganizowanie się we współpracujące grupy (np. instytucje)

Malinowski uważa, że kulturę należy analizować za pomocą instytucjonalizmu i funkcjonalizmu.

Analiza instytucjonalna

INSTYTUCJA:

ü       Element ludzkiej organizacji;

ü       Instytucja zakłada zgodę co do tradycyjnych wartości, dla których ludzie skupiają się we wspólnocie;

ü       Ludzie pozostają w określonych relacjach wobec siebie nawzajem, w myśl statutu określającego ich zamierzenia;

ü       W kulturze zaspokajanie potrzeb (nawet podstawowych) realizowane jest za pomocą łańcuchowo połączonych instytucji.

ü       Ludzie działają wspólnie i w ten sposób zaspokajają swoje potrzeby i jednocześnie wywierają wpływ na środowisko.

Analiza funkcjonalna

FUNKCJA

–         zaspokajanie potrzeb przez działanie, w którym ludzie współpracują i konsumują dobra.

–         Funkcja zjawiska kulturowego polega na  ukazywaniu, w jaki sposób ono działa

Analiza funkcjonalna została wyprowadzona z pojęcia sekwencji życiowych (dwie tabelki wyżej J)

Niezbędna jest przy tym ORGANIZACJA:

à      ludzie muszą się organizować dla zrealizowania każdego zamiaru, osiągnięcia celu. Organizacja wprowadza ściśle określony schemat, a jej główne czynniki są  uniwersalne tzn. można je zastosować dla wszystkich zorganizowanych grup.

à      Forma organizacji przy zaspokajaniu potrzeb podstawowych jest niezbędna nawet w najmniej złożonych kulturach.

DEFINICJA KULTURY WYŁONIONA NA PODSTAWIE ANALIZY FUNKCJONALNEJ I INSTYTUCJONALNEJ:

Kultura jest całością złożoną z instytucji, częściowo autonomicznych, częściowo współdziałających ze sobą. Jest ona zintegrowana na podstawie kilku zasad, takich jak: wspólnota krwi poprzez prokreację, kontakt przestrzenny związany we współdziałaniem, specjalizacją w wykonywaniu czynności. Każda kultura zawdzięcza woja pełnię i niezależność faktowi, że zaspokaja całą gamę podstawowych, instrumentalnych i zintegrowanych potrzeb.

XI. CHARAKTER POTRZEB
POCHODNYCH

Potrzeby pochodne:

ü       nakazy kulturowe, które narzucają człowiekowi jego własną dążność do  rozszerzenia swojego bezpieczeństwa i wygody, do podejmowania wygodny, do podejmowania ryzyka przez wymiary poruszania się, zwiększania prędkości, do przygotowywania zarówno machiny zniszczenia, jak i budowania, do uzbrajania się w ogromne urządzenia obronne i do konstruowania środków ataku;

ü       Potrzeby pochodne łączą się z podstawowymi;

ü       Są pośrednio związane z ludzką potrzebą przetrwania;

ü       Podobnie jak potrzeby podstawowe instrumentalnie połączone są z wymaganiami organizmu (np. wytwarzanie narzędzi).

ü        

XII. INTEGRATYWNE NAKAZY

KULTURY LUDZKIEJ

Pojęcie statutu jest kluczowe dla analizy instytucjonalnej – ponieważ reguluje cały kodeks zasad.

SYMBOLIZM

ü       W zachowaniu ludzkim równie istotny jest symbolizm.

ü       Pozwala on przekształcić pierwotny popęd fizjologiczny w wartość kulturową.

...