JKalita_raport_dot_osob_niepelnosprawnych_na_rynku_pracy.pdf

Justyna Kalita

Sytuacja osób niepełnosprawnych

na rynku pracy oraz rola organizacji

pozarządowych świadczących usługi

dla tej grupy beneficjentów

0ROGRAM

0OLSKO!MERYKAÎSKIEJ

&UNDACJI7OLNOyCI

WWWPAFWPL

2EALIZATORPROGRAMU

&UNDACJA)NICJATYW

3POECZNO%KONOMICZNYCH

WWWFISEORGPL

Justyna Kalita

Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku

pracy oraz rola organizacji pozarządowych

świadczących usługi dla tej grupy

beneficjentów

Warszawa 2006

a Spis treści

Wprowadzenie

1. Diagnoza problemów specyficznych dla osób niepełnosprawnych

związanych z poszukiwaniem pracy

2. Mapa instytucji, które mają lub powinny mieć znaczenie w poszukiwaniu pracy

przez osoby niepełnosprawne; rola organizacji pozarządowych na powyższej mapie

– kluczowe inicjatywy, wzory działań, określenie kompetencji organizacji pozarządowych 9

3. Rekomendacje

a Wprowadzenie

NarodowySpisPowszechnyprzeprowadzonyw2002

rokuszacujeliczbęosóbniepełnosprawnychwPolsce

na5456,7,costanowi14,3%mieszkańców.Według

badańGUS2,5mln.niepełnosprawnychjestwwieku

produkcyjnymipowinnopracować.Ponad80%osób

niepełnosprawnychwPolscefunkcjonujepozarynkiem

pracy,podczasgdywkrajachUEwskaźnikzatrudnienia

wtejgrupiewynosiśrednio40%-50%.Nadalmamy

jedenznajniższychwskaźnikówzatrudnieniaosóbnie-

pełnosprawnychwEuropie,mimożenazatrudnienie

tejgrupyPolskaprzeznaczadośćwysokiekwoty(wroku

2004ześrodkówPFRONnadofinansowaniedowyna-

grodzeńirefundacjękosztówzatrudnieniaosóbniepeł-

nosprawnych,dofinansowaniezakładówaktywności

zawodowej,dofinansowanieoprocentowaniapożyczek

dlazakładówzatrudniającychniepełnosprawnychpra-

cownikóworazprogramysłużącerehabilitacjispołecz-

no-zawodowejosóbniepełnosprawnychprzeznaczono

1181716zł 1 ;dokońcalipca2005rokuwramachre-

alizacjiSektorowegoProgramuOperacyjnego Rozwój

zasobów ludzkich . Zintegrowany program operacyjny

rozwoju regionalnego ,naprojektydotyczącedziałania

1.4,czyliintegracjęzawodowąispołecznąosóbniepeł-

nosprawnychzakontraktowanokwotę15221863zł 2 ,

przyczymtodziałaniejestwspółfinansowanew28%

ześrodkówPFRON,aw72%ześrodkówEuropejskie-

goFunduszuSpołecznego).Jednocześnie,gdywydatki

teporównamydokwotywydawanejwPolscenaświad-

czeniarentowewydająsięoneciąglezbytniskiewsto-

sunkudopotrzebiśrodkówprzeznaczanychwEuropie

naintegracjęzawodowąorazspołecznągrupszczegól-

negoryzyka,wtymniepełnosprawnych.

wychinicjatyw,wzorówdziałańikompetencjiorganiza-

cjipozarządowychaktywnychnarynkupracywPolsce,

wraporciejestokreślonarolaorganizacjipozarządo-

wych(napowyższejmapie),jakoprywatnychagencji

zatrudnieniawspółpracującychiuzupełniającychdzia-

łaniapublicznychsłużbzatrudnienia.

Nakoniec,wkontekścieNarodowejStrategiiPolityki

SpołecznejdlaPolski,sąprzedstawionerekomendacje

ipostulatyzmianocharakterzeregulacyjnymisystemo-

wym,któremogłybysprzyjaćlepszemuwykorzystaniu

kompetencjiorganizacjipozarządowychdziałających

wPolscenapolurehabilitacjispołeczno-zawodowej

osóbniepełnosprawnych,aprzeztowiększemuuak-

tywnieniusamychniepełnosprawnychnaotwartymryn-

kupracy.

Niniejszyraportjestpróbąodpowiedzinapytanieoinne,

niżtylkofinansowe,przyczynytakniskiego,natleroz-

winiętychkrajóweuropejskich,udziałuosóbniepeł-

nosprawnychwrynkupracy,przedstawiającdiagnozę

problemówspecyficznychdlaosóbniepełnosprawnych

wkontekściebezrobociaiposzukiwaniapracy.Raport

ilustrujerównieżmapęorganizacjiorazinstytucji,które

mająipowinnymiećznaczeniewposzukiwaniupracy

przezosobyniepełnosprawne.Poprzezopisaniekluczo-

DanezesprawozdaniazwykonaniabudżetuPaństwazaokresod1stycznia

do31grudnia2004r.przedłożonegoSejmowiRPprzezpremierarząduRP

MarkaBelkę,przyjętegoprzezRadęMinistrów.

DanezesprawozdaniazrealizacjiNarodowegoPlanuRozwojuPodstaw

WsparciaWspólnotyopracowanegoprzezMinisterstwoGospodarkiiPracy,

DepartamentKoordynacjiPolitykiStrukturalnej,InstytucjęZarządzającą

PodstawamiWsparciaWspólnoty(sprawozdaniezaIIkwartał2005r.wraz

zaktualizacjąopartąoinformacjemiesięcznezprogramówwedługstanuz31

lipca2005r.).

a 1. Diagnoza problemów specyficznych dla osób niepełnosprawnych

Podstawowym źródłem problemów osób niepełno-

sprawnychnarynkupracywPolscewydająsiębyć

barieryedukacyjneiniskipoziomwykształcenia.Nie-

pełnosprawninadalmajągorszydostępdoedukacji,

szczególnieedukacjiwyższej,wporównaniudoludzi

sprawnychiwefekciesłabszydostępdorynkupracy.

Prawie50%osóbniepełnosprawnychposiadanajwyżej

wykształceniepodstawowealiczbaniepełnosprawnych

kończącychstudiawyższenieprzekraczakilkuprocent.

Istniejesystemwsparcianiepełnosprawnychnapolskich

uczelniachwyższych,aleniejestujednoliconyiprzej-

rzysty(inaczejniż,np.wIrlandii 3 ).Napoziomieszkól

podstawowych,gimnazjóworazszkółśrednichplaców-

kioświatowewniedostatecznymstopniuodpowiadają

naspecyficznepotrzebyedukacyjnemłodzieżyniepeł-

nosprawnej.Mimomożliwościtechnicznychifinanso-

wychzwiązanychzułatwieniamiwkształceniuosóbnie-

pełnosprawnych,istniejeproblemzzastosowaniemtych

możliwościwpraktyce.Zbytczęsto,bezzastanowienia

sięnadkonsekwencjamiorzekasięnauczanieindywi-

dualne,któreoznaczaodsunięcieniepełnosprawnego

odrówieśnikówilukiwjegowiedzy.Skutkujetopotem

trudnościamiwdostaniusięnastudiaiwterminowym

ichukończeniu.Natomiastwuzupełniającejedukacji

zawodowejbrakujepowszechnegosystemudoskonalą-

cegowramachindywidualnejścieżkirozwoju,podno-

szącegowiedzęorazumiejętnościosóbniepełnospraw-

nych.Edukacjazawodowapowinnadotyczyćnietylko

ogólnej wiedzy, ale także umiejętności komunikacji

społecznej,umiejętnościinformatycznychiznajomości

językówobcych.

kienapotykająpracodawcynadrodzedouzyskania

dofinansowaniadotworzonegomiejscapracy,mała

elastycznośćformtegodofinansowaniaversusrodzaj

niepełnosprawności pracownika. Brakuje także po-

wszechnejmodynazatrudnianieniepełnosprawnych.

Uźródełproblemuzwiązanegozpracodawcamileży

politykapaństwawkwestiizatrudnieniaosóbniepeł-

nosprawnych. Dotychczasowy system zatrudniania

osóbniepełnosprawnychmiałwielebraków,ajeszcze

niedopracowaliśmynowychrozwiązańzgodnychzwy-

tycznymiKomisjiEuropejskiej,mimożeonejużobo-

wiązują.Tobardzotrudnymomentprzejściaodstarego

nieefektywnegomodeludonowegosprawniejszego.

Abywyjśćztejpróbyzwycięsko,Polskapowinnakorzy-

staćzdoświadczeńinnychkrajóweuropejskich.Janusz

Gałęziakwopracowaniu Sprawni w pracy opisującza-

trudnienieosóbniepełnosprawnychwpolitykacheuro-

pejskich,wyróżniatrzyrodzajeinstrumentówinterwen-

cjipaństwanarynkupracy,tj.:regulacje(np.system

kwotowy,opodatkowaniepracodawcówniezatrudnia-

jącychosobyniepełnosprawne,wymógzatrudniania

osóbniepełnosprawnychprzezpracodawców,którzy

ubiegająsięouzyskaniekontraktówrządowychbądź

samorządowych,inne),rekompensatymającezapew-

nićniepełnosprawnymkonkurencyjnąpozycjęnarynku

pracy(np.środkinarehabilitacjęzawodową,przystoso-

waniemiejscpracy,zatrudnieniedotowanelubwspo-

magane),atakżezastępowanie,czylitworzeniemiejsc

pracdlaosóbniepełnosprawnychwspecjalnietworzo-

nychiwydzielonychmiejscachwsektorzepublicznym

orazwsektorzezatrudnieniachronionego.Oczywiście

wkrajachUEkładziesięnacisk,wmniejszymlubwięk-

szymstopniuzależnieodkraju,napromocjęzatrudnie-

nia,kampanieinformacyjne,itp.JakpiszeGałęziak:

„politykizatrudnianiaosóbniepełnosprawnychzwiąza-

nesąalbozespecjalnymiprogramamikierowanymi

doosóbniepełnosprawnychalbozwłączaniemnie-

pełnosprawnychwogólnodostępneinstrumentyrynku

pracy(...)Zatrudnianieosóbniepełnosprawnychre-

gulowanejestaktamiprawnymibądźwformieumów

zbiorowych pomiędzy pracodawcami a związkami

zawodowymiwdanymsektorze,nawetnapoziomie

przedsiębiorstwa. Coraz większą rolę odgrywa za-

trudnieniedotowaneiwspomagane,asystaosobista,

doradztwo.Wyraźnątendencjąjestindywidualizacja

programuprzygotowaniadozatrudnienia.Analizasku-

tecznościrozwiązańpokazujewyraźnie,żeprecyzyjnie

Zpowodubrakówwwykształceniuniezwiększasię

zatrudnienieosóbniepełnosprawnychwPolsce,choć

barieryedukacyjnetoniejedynaprzyczyna,dlaktórej

wciążniewielkaliczbapracodawcówwPolsceoferuje

zatrudnienieosobomniepełnosprawnym.Innebariery

niżpoziomwykształceniaiumiejętności(zpunktuwidze-

niapracodawców)topostrzeganieniepełnosprawnych

jakoniewydajnychpracowników,przysparzającychkło-

potów,niekonkurencyjnychwstosunkudoosóbspraw-

nych.Przeszkodąwzatrudnieniusątrudności,naja-

OpissystemuwsparciaedukacjiwyższejosóbniepełnosprawnychwIrlandii

możnaznaleźćwanglojęzycznej,dostępnejwInterneciebroszurzept. Acces-

sing hird Level Education in Ireland. A handbook for students with disabilities

and learning diiculties .Polskietłumaczenietegotekstuukażesięw2006r.

nastronieinternetowejjednegozprojektówInicjatywyEQUAL.

związanych z poszukiwaniem pracy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: