kierunki polityki zagr. USA, cele strateg,.pdf

RAPORT

GŁÓWNE KIERUNKI

POLITYKI ZAGRANICZNEJ

STANÓW ZJEDNOCZONYCH.

CELE STRATEGICZNE,

NARZĘDZIA ICH REALIZACJI.

Przemysław

Pacuła

AmERYKAńSKą POLITYKĘ ZAGRANICZNą PO 1945 R.

CECHUJE ZWIĘKSZAJąCE SIĘ mIĘDZYNARODOWE

ZAANGAżOWANIE. CHOć OKRES TEN mOżNA PODZIELIć

NA OKRES „ZImNOWOJENNY” I „POST-ZImNOWOJENNY”,

TO STRATEGICZNE CELE USA, POLEGAJąCE NA

ZAPEWNIENIU KRAJOWI bEZPIECZEńSTWA,

UTWORZENIU mIĘDZYNARODOWEGO ŁADU, OPARTEGO

NA WSPÓLNOCIE PAńSTW DEmOKRATYCZNYCH ORAZ

EKSPANSJI AmERYKAńSKIEJ STREfY WPŁYWÓW, NIE

ULEGŁY ZNACZąCEJ ZmIANIE. OCZYWIśCIE, POCZąTEK

XXI W. PRZYNIÓSŁ NOWE WYZWANIA I PRObLEmY,

W ZWIąZKU Z CZYm WIĘKSZY NACISK POŁOżONO NA

WALKĘ Z GLObALNYm TERRORYZmEm, ODPOWIEDZIALNE

PODEJśCIE DO EKOLOGII CZY KWESTIĘ bEZPIECZEńSTWA

ENERGETYCZNEGO. NALEżY JEDNAK PAmIĘTAć, żE

PRObLEmY TE WYSTĘPOWAŁY TAKżE WCZEśNIEJ,

A POPRZEDNICY G.W. bUSHA TAKżE mUSIELI SIĘ Z NImI

ZmAGAć.

Analizę polityki zagranicznej USA należy podzielić

na dwie części. W pierwszej znajdą się cele polityki

Waszyngtonu nakreślone w dokumencie programowym

Departamentu Stanu. W drugiej – wybrane kierunki

działań USA, ich motywacja, a także metody i środki

użyte do realizacji celów.

STRATEGICZNY PLAN DEPARTAmENTU STANU NA LATA

2007-2012.

9 kwietnia 2007 r. sekretarz stanu USA, Condoleezza Rice ogłosiła nowy

Strategiczny Plan Departamentu Stanu na lata 2007-2012 1 . Dokument

ten nosi tytuł „Dyplomacja Transformacyjna” 2 i wyznacza strategiczne cele

Departamentu Stanu na najbliższe 5 lat. Wcześniej, w styczniu 2006 r. C. Rice

przedstawiła założenia „Dyplomacji Transformacyjnej”, której główne ele-

menty wskazują przede wszystkim na większą intensyikację międzynarodo-

wej współpracy, regionalne dopasowanie rozwiązań do globalnych problemów

oraz zwiększenie mobilności i wszechstronności amerykańskiego korpusu dy-

plomatycznego. 3 Plan ten jest próbą zmiany podejścia Waszyngtonu do poli-

tyki międzynarodowej, która w czasie pierwszej kadencji G.W. busha oskar-

żana była powszechnie o nadmierny unilateralizm.

W Planie nakreślono 7 strategicznych celów amerykańskiej polityki

zagranicznej. Cele te oraz ich korelację z założeniami Narodowej Strategii

bezpieczeństwa USA z 2006 r. 4 przedstawia poniższa tabela:

Tabela 1. Cele Strategiczne Departamentu Stanu USA wobec

założeń Narodowej Strategii Bezpieczeństwa.

Strategic Plan for Department

of State 2007-2012

National Security Strategy

2006

1. Osiągnięcie Pokoju i Stabil-

ności

– Wzmocnienie sojuszy i zapobie

ganie atakom na USA i aliantów

– Współpraca międzynarodowa

wobec konliktów lokalnych

– Zapobieganie możliwości szantażo-

wania użyciem broni masowego

rażenia

– Rozwój forów współpracy między-

narodowej.

– Dostosowanie struktur rządowych

USA do wyzwań XXI w.

– Podjęcie szans i wyzwań wynikają-

cych z globalizacji

– przeciwdziałanie terroryzmowi

– broń masowego rażenia

– współpraca w dziedzinie bezpie-

czeństwa

– zapobieganie, ograniczanie i reak-

cja na konlikty

– przestępczość międzynarodowa

– bezpieczeństwo wewnętrzne

bEZPIECZEńSTWO NARODOWE

III-IV - 2007 /5-6

2. Rządzenie sprawiedliwe i demo-

kratyczne

– Obrona godności człowieka

– Rozszerzenie kręgu demokracji

– Rozwój forów współpracy

międzynarodowej

– Podjęcie szans i wyzwań

wynikających z globalizacji

– prymat prawa i praw człowieka

– dobre praktyki rządzenia

– pluralizm polityczny

– społeczeństwo obywatelskie

3. Inwestowanie w ludzi

– Rozwój forów współpracy

międzynarodowej

– Podjęcie szans i wyzwań wynika-

jących z globalizacji

– zdrowie

– edukacja

– zabezpieczenie socjalne

4. Promowanie wzrostu gospodar-

czego

– Rozpoczęcie nowej ery rozwoju

opartego o wolny rynek i handel

– Rozszerzenie kręgu demokracji

– Rozwój forów współpracy

międzynarodowej

– Podjęcie szans i wyzwań wynika-

jących z globalizacji

– wolny rynek

– handel i inwestycje

– bezpieczeństwo energetyczne

– rolnictwo

– ochrona środowiska

5. Zapewnienie wsparcia humani-

tarnego

– Obrona godności człowieka

– Współpraca międzynarodowa

wobec konliktów lokalnych

– Rozwój forów współpracy

międzynarodowej

– Podjęcie szans i wyzwań wynika-

jących z globalizacji

– ochrona, wsparcie i rozwiązania

– przeciwdziałanie i ograniczanie

kataklizmów

– zarządzanie migracjami

1) http://www.state.gov/s/d/rm/rls/dosstrat/2007/. Został on przeredagowany do obo-

wiązującej wersji w dniu 7 maja 2007 r.

2) Transformational Diplomacy .

3) http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2006/59339.htm

4) http://www.whitehouse.gov/nsc/nss/2006/

6. Działanie na rzecz międzynaro-

dowego zrozumienia

– Obrona godności człowieka

– Wzmocnienie sojuszy i zapobie-

ganie atakom na USA i aliantów

– Rozpoczęcie nowej ery rozwoju

opartego o wolny rynek i handel

– Rozszerzenie kręgu demokracji

– Rozwój forów współpracy

międzynarodowej

– oferowanie pozytywnego wizerun-

– marginalizacja ekstremizmów

– kształtowanie wspólnych intere-

sów i wartości

7. Wzmocnienie zdolności konsular-

nych

- Dostosowanie struktur rządo-

wych USA do wyzwań XXI w.

– usługi konsularne (wizy, pomoc

dla obywateli USA)

Źródło: Strategic Plan iscal year 2007-2012 for Department of State and

U.S.Agency for International Development

Strategia zawiera także opis celów polityki amerykańskiej

w poszczególnych regionach świata. Główne priorytety przedstawiono

poniżej:

Tabela 2. Główne regionalne cele USA zapisane w Strategicz-

nym Planie Departamentu Stanu w latach 2007-2012

(kolejność alfabetyczna, taka jak w Strategii)

Region Główne cele polityki zagranicznej USA

Afryka

– Darfur – pomoc humanitarna, przywrócenie poko-

ju, rozwój demokracji

– Liberia, Demokratyczna Republika Konga, inne

kraje dotknięte konliktami – pomoc w odbudowie

kraju

– Wsparcie dla demokratycznych instytucji, obrona

praw człowieka, pomoc humanitarna, zwalczanie

chorób (AIDS), programy ekonomiczne

bEZPIECZEńSTWO NARODOWE

III-IV - 2007 /5-6

– Działanie na rzecz pokoju, stabilizacji i bezpie-

czeństwa, w tym:

Wschodnia Azja

i Pacyik

a) umacnianie sojuszy z Japonią, Australią,

Koreą Południową, Tajlandią i filipinami

b) dalsze działanie na rzecz powstrzymania

programu nuklearnego Korei Północnej,

egzekwowanie rezolucji 1718

Rb ONZ

c) kontynuowanie dialogu z Chinami w celu

skłonienia tego kraju do wzięcia większej

odpowiedzialności za problemy światowe

d) wysiłki na rzecz pogłębienia współpracy

Tajwanu z Chinami i uniknięcia konliktu

między tymi państwami

– Wsparcie i zachęta dla demokratyzacji Chin,

mongolii, Wietnamu, Kambodży i birmy.

– Rozwój kontaktów handlowych, pogłębienie

współpracy USA z ASEAN

Europa

i Eurazja

– Przekonanie europejskich partnerów do większe-

go zaangażowania w realizację celów nakreślo-

nych w Strategii poza obszarem europejskim

– Dokończenie transformacji demokratycznej w kra-

jach Europy Wschodniej, na bałkanach oraz

Południowym Kaukazie. W ramach tego celu,

Stany Zjednoczone dążyć będą do integracji

Turcji z UE, wzmacniać siły bezpieczeństwa

i prawa w Kosowie, chronić granicę Gru-

zji oraz rozwijać współpracę w dziedzinie

bezpieczeństwa z Ukrainą. Celem USA jest

również rozwój demokratycznych instytucji na

Ukrainie, w mołdawii i Gruzji. Ważnym obsza-

rem zaangażowania amerykańskiej dyplomacji

pozostają także bałkany. Waszyngton dążyć

będzie do integracji Serbii, Czarnogóry, Albanii,

bośni i macedonii ze strukturami UE

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: