LESMIAN.pdf
(
97 KB
)
Pobierz
www.maturazpolskiego.pl
Autor
: Bolesław Leśmian
Tytuł
: Wiersze (wybór)
Forma:
liryka
Czas powstania:
lata życia poety to 1877-1937
W malinowym chruśniaku
Jest to erotyk, w którym poeta przedstawia w bardzo subtelny sposób uczucie dwojga bliskich sobie
ludzi. Spotykają się oni w tytułowym malinowym chruśniaku przy zbieraniu malin i to właśnie
maliny stają się ich “narzędziem pieszczoty”. Zastosowane przez poetę niedomówienia podkreślają
intymność uczuć. Temu spotkaniu towarzyszy spokojna i cicha przyroda.
Dusiołek
Jest to utwór stylizowany na wiejską
balladę
.
Narrator opowiada o wędrującym chłopie - Bajdale,
który ze swoimi zwierzętami zatrzymał się na odpoczynek, a gdy zasnął, z rowu wyszedł Dusiołek,
maszkara, która zaczęła dusić i dręczyć we śnie chłopa. Gdy się obudził, z wyrzutem zwrócił się do
swoich zwierząt, że nie pomogły mu pozbyć się tej zmory, zwrócił się także do Boga z pytaniem, po
co stworzył takiego Dusiołka? To pytanie wyraża filozoficzną pretensję do Boga o to, że stworzył
świat, na którym poza pięknymi i dobrymi rzeczami jest także zło i nieszczęście, na które człowiek
jest stale narażony i z którymi musi stale walczyć. Dusiołek (szkaradna postać męcząca ludzi,
zaczerpnięta z podań ludowych) to symbol problemów, kłopotów i niepokojów, które dręczą
człowieka nawet we śnie. Narrator jest ludowym gawędziarzem opowiadającym historyjkę o Bajdale
z humorem, używając języka stylizowanego na gwarę ludową. Mimo pogodnego nastroju wiersz
skłania do refleksji nad istniejącym w świecie złem. To ballada filozoficzna traktująca o problemach
egzystencjalnych, a nie jak np.
ballada romantyczna
– moralnych.
Dziewczyna
To wiersz symboliczny, stylizowany na
baśń
,
opowiadający historię dwunastu braci, którzy rozbijają
mur, chcąc uwolnić uwięzioną za nim siostrę. Nie udało im się tego dokonać i wszyscy zginęli, ale
ich pracę podjęły duchy zmarłych, które chwyciły młoty i skruszyły mur. Lecz za nim nie było
nikogo. Poeta w prostej historyjce zawarł głębsze przesłanie dotyczące wszystkich ludzi. Rozbijanie
muru symbolizuje dążenie do celu, realizowanie celów, konkretne działanie, wcielanie w życie idei.
Dziewczyna jest uosobieniem takiej idei, symbolem ostatecznego szczęścia, którego osiągnięcie jest
marzeniem każdego człowieka. Mur symbolizuje utrudnienia i przeszkody, jakie na swojej drodze
napotyka człowiek.
Szewczyk
W wierszu tym Bolesław Leśmian ukazuje bohatera lirycznego, tytułowego szewczyka, który
rozmawia z Bogiem. Przedstawiony jest obraz miasteczka w nocy, gdzie w małej uliczce “obłędny
szewczyk – kuternoga szyje (...) buty na miarę stopy Boga”, które są jedynym darem dla Boga od
tego ubogiego człowieka. Szewczyk prowadzi pozorowany dialog z Bogiem, w którym tłumaczy
sens swojego daru – idealnych butów. Wiersz ten ma charakter symboliczny. Porusza problematykę
egzystencjalno – filozoficzną, dotyczy bytu, sensu istnienia. Szewczyk jest ułomnym człowiekiem,
który widzi, jaka jest rola Boga w ludzkim życiu. Praca Szewczyka nadaje sens indywidualnej
egzystencji. Szewczyk jest dumny ze swojej roli sługi “nieobjętego Boga”. W myśl
intuicjonizmu
nie można poznać świata ani przez doświadczenie, ani przez racjonalne myślenie, lecz jedynie za
pomocą intuicji. Bolesław Leśmian podzielał pogląd
Bergsona
,
że intuicja jest jedyną drogą wiodącą
ku prawdzie, ku poznaniu rzeczywistości, a wyrażenie tych dążeń jest istotą artyzmu. Utwór ten
ukazuje sytuację kalekiego szewca, poświęcającego swoją pracę Bogu, będącego mu wdzięcznym za
możliwość życia i błagającego o przebaczenie, gdyż nie potrafi więcej z siebie dać Bogu, tylko buty.
Budowa wiersza wskazuje na pieśniowy charakter utworu (powtarzający się po każdej zwrotce
pochwalny refren).
Trupięgi
1 z 2
Buty są symbolem godności, trupięgi (tekturowe buty zakładane zmarłemu w “ostatnią podróż”) -
symbolem ludzkiej nędzy. Podmiot liryczny, mimo że jest bogaty, przywdziewa trupięgi, żeby
zaprotestować przeciwko obojętności Boga na los biednych. Ta postawa nosi w sobie cechy
prometeizmu
.
Urszula Kochanowska
Ten utwór nawiązuje do
Trenów
Jana Kochanowskiego, a przede wszystkim do trenu XIX.
Dziewczynka jest już w niebie i prosi Boga, aby odtworzył tam dla niej czarnoleski domek, w
którym będzie czekać na swoich rodziców. Po całonocnym czekaniu Urszulka spotyka “tylko” Boga,
rodzice nie przyszli. Leśmian pokazuje czytelnikowi, że Bóg nie jest doskonały, bo np. nie jest w
stanie zastąpić Urszulce rodziców. Jest to utwór nie o pocieszeniu, ale o rozczarowaniu, a także o
przywiązaniu człowieka do ziemskiej rzeczywistości.
Bolesław Leśmian był jednym z najoryginalniejszych poetów swoich czasów. Jego twórczość
przypada na okres Młodej Polski i XX-lecia międzywojennego. Poeta zadebiutował w 1895 r.
wierszem
Sekstyny
zamieszczonym w tygodniku “Wędrowiec”. Potem opublikował tomiki “Łąka”,
“Napój cienisty”, “Dziejba Leśna”. Leśmian od początku przełamywał konwencje młodopolskie i
manifestował własną postawę poetycką. Jego poezja inspirowana była filozofią
Bergsona
.
Wykreował w niej własną wizję człowieka i Boga, a także relacji między nimi. W jego programie
poetycko – filozoficznym na plan pierwszy wysuwają się problemy egzystencjalne, zagadnienie
nicości i śmierci rozpatrywane przez poetę w duchu tragicznego humanizmu oraz erotyka.
Specyficzną cechą poezji Leśmiana jest oryginalny język, w którym znaleźć można mnóstwo
neologizmów
(tzw. leśmianizmów) i rozbudowaną symbolikę. Koncepcja Boga i człowieka w poezji
Leśmiana jest całkiem nowa, kontrowersyjna, nie dla wszystkich akceptowalna, ale oryginalna i
świeża. Leśmian kazał patrzeć człowiekowi w oczy Boga i mówić, że świat stworzony przez niego
nie jest doskonały.
Najsłynniejsze cytaty:
1. “
Nie dość ci, żeś potworzył mnie, szkapę i wołka,
Jeszcześ musiał takiego zmajstrować Dusiołka?” (Dusiołek)
2. “
W szyciu nic nie ma, oprócz szycia, Więc szyjmy, póki starczy siły!” (Szewczyk)
3. “
W życiu nic nie ma, oprócz życia, Więc żyjmy aż po kres mogiły!” (Szewczyk)
4. “
I będę się chełpliwie przechadzał w zaświecie (...)
nie szczędząc oczom Boga stóp moich pokazu!
A jeśli Bóg, cudaczną urażony pychą,
wzgardzi mną, jak nicością obutą zbyt licho,
ja -gniewny, nim się duch mój z prochem utożsami,
będę tupał na Niego tymi trupięgami”. (Trupięgi)
2 z 2
Plik z chomika:
jrachuba
Inne pliki z tego folderu:
PRZEDWIOSNIE.pdf
(83 KB)
MISTRZ I MALGORZATA.pdf
(73 KB)
GRANICA.pdf
(82 KB)
TUWIM.pdf
(96 KB)
PROCES.pdf
(77 KB)
Inne foldery tego chomika:
01 Antyk
02 Średniowiecze
03 Renesans
04 Barok
05 Oświecenie
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin