laboratoryjne monitorowanie ciąży.pdf

LABORATORYJNE MONITOROWANIE CIĄśY

(WYKŁAD 4 – V rok )

ZMIANY PARAMETRÓW

OCZEKIWANE (ZWIĄZANE ZE ZMIANĄ CHOROBOWE (ZWIĘKSZONE

METABOLIZMU W RÓśNYM OKRESIE CIĄśY) RYZYKO)

Estrogeny – działanie anaboliczne,

zatrzymanie wody, stymulacja syntezy

białek w wątrobie, rozszerzanie naczyń

krwionośnych

¨ Cukrzyca cięŜarnych

¨ Infekcje dr.moczowych

¨ Ostre stany niedoborowe(gł.białko,

Ca, Fe, Mg)

¨ Zatrucie ciąŜowe (EPH-gestoza;

obrzęk, HA, białkomocz)

¨ Rzucawka (obrzęk, HA,

białkomocz, drgawki)

Progesteron – zmniejszenie oporu

naczyniowego, pobudzenie oddychania

Laktogen łoŜyskowy – działanie

anaboliczne, lipolizy, wydzielania

insuliny

Gonadotropina kosmówkowa – stymulacja

wydzielania hormonów ciałka Ŝółtego,

stymulacja kory nadnerczy płodu

Zmiany parametrów hematologicznych

Zmiany stęŜeń: lipidów, transferyny,

białka, glukozy

FIZJOLOGIA CIAśY

1. Na wzrost masy ciała matki wpływają:

Masa płodu

Masa łoŜyska i płynu owodniowego

zapasów tłuszczu (o 20 % i więcej)

objętości płynów ustrojowych o ok.5-6 l

2. Objętość wyrzutowa serca zaleŜy od ciś.tętniczego i oporu naczyń, a u cięŜarnej

dodatkowo od stopnia rozwoju łoŜyska. Intensywnie rozwijający się płód -

obj.wyrzutowej od ok. 12 tyg.

3. Od ok. 22 tyg.kosmki łoŜyska są obficie ukrwione,

oporu w naczyniach

sekrecji aldosteronu i retencji płynów

ustrojowych. Ale w ciąŜy występuje synteza progesteronu, który jest antagonistą

aldosteronu.

4. Osmolalność i stęŜenie Na w normie

ciś.tętniczego -

objętości krwi i HR = przepływu krwi przez nerki, filtracji kłębuszkowej

(

klirensu kreatyniny i mocznika)

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE (HA) W CIĄśY

jedno z najcięŜszych powikłań okresu ciąŜy; stanowi główną przyczynę śmiertelności w

okresie okołoporodowym

dotyczy ok. 10% cięŜarnych

postacie :

o HA (rozkurczowe 110 lub dwukrotnie 90 mmHg)

o CięŜkie HA (rozkurczowe 120 lub dwukrotnie 110 mmHg)

o HA ciąŜowe ( izolowane HA i preeklampsja bez białkomoczu)

o Stan przedrzucawkowy (preeklampsja, gestoza) = HA + obrzęk + białkomocz

o Rzucawka (eklampsja) = preeklampsja + drgawki

o Ze względu na przebieg: przewlekłe HA(>140/90mmHg występujące przed ciąŜą lub

przez 20 tyg.ciąŜy) i HA indukowane.

obwodowych -

PATOLOGIA CIĄśY

Współistnienie chorób występujących przed ciąŜą Choroby w przebiegu ciąŜy

Choroby nerek i wątroby

Nadczynność tarczycy

Niedobory hematologiczne

Niedobory odporności

Cukrzyca cięŜarnych

Nwd nerek

Gestoza

Rzucawka

Niedokrwistość

EPH-gestoza – posocznica (SIRS a posocznica; patrz wykład IVrok)

Badanie cięŜarnej co 4-6 tyg.

Wpływ ciąŜy na parametry laboratoryjne

Kobiety cięŜarne(III trymestr) Kobiety zdrowe niecięŜarne

Obj.krwi

5350 – 6000 ml

3500 – 4000 ml

>11,0 g/l

12 –16 g/l

RBC

>3,5 x10 6 /

4,0-5,2 x10 6 /

Hct

32 – 35 %

36 –40 %

WBC

4 – 20 x10 3 /

4 – 10 x10 3 /

Płytki krwi

2 –3 x10 5 /

Hb, RBC, Hct – pozorna niedokrwisto ść ci ęŜ arnych ; Progresywny przyrost objętości osocza (

obj. krwi o 4-6 l z czego obj.osocza 1200-1500 ml) – wpływ na stęŜenie większości metabolitów i

substratów. Wzrost masy erytrocytarnej nie równowaŜy przyrostu obj.krwi.

PARAMETRY BIOCHEMICZNE W OSOCZU

Fizjologiczny wzrost ( ):

TG i WKT od 30 % w I trymestrze do 100% i więcej w III trymestrze ( laktogen łoŜyskowy-

spadek zuŜycia glukozy między posiłkami – wzrost wykorzystania tłuszczów)

Cholesterol całkowity i HDL-Ch do 30 % w III trymestrze

StęŜ.transferyny od 10 do 100% i więcej z równoczesnym spadkiem ferrytyny

Aktywność fosfatazy zasadowej od 30 do 100% i więcej

StęŜ.kortyzonu i aldosteronu (efekt immunosupresyjny ciąŜy)

Hormonów tarczycy – całkowite T3 i T4, jednak wolne fT3 i fT4 niezmienione, w ocenie

zaburzeń u cięŜarnych zaleca się badanie TSH

Nie zaleca się badania OB., bo zawsze fizjologicznie podwyŜszone

białek ostrej fazy

stęŜ. białka całkowitego

stęŜ.albumin stopniowo do 30 %

stęŜ. bilirubiny

stęŜ. glukozy (10-30 %)

Mg (10-30 %)

StęŜ kreatyniny i mocznika (10-30 %)

StęŜ. ferrytyny stopniowo o 10-20%

Fe (10-20 %)

K (do10 %)

StęŜ.Ca całkowitego i fosforanów (10-20 %)

IgG i IgM

Fizjologiczny spadek (

CIĄśA A CUKRZYCA

Cukrzyca cięŜarnych ( Gestational Diabetes Mellitus; GDM) pojawia się w ciąŜy i ustępuje po

porodzie; częstość występowania cukrzycy 2-12% z tego aŜ 90% to GDM. W II fazie ciąŜy wzrost

hormonów diabetogennych ( laktogen łoŜyskowy, estrogeny, progesteron) i zapotrzebowania na

insulinę. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej mogą odzwierciedlać początki cukrzycy

insulinozaleŜnej lub niezaleŜnej, ale diagnoza po porodzie. U połowy kobiet z GDM dochodzi do

cukrzycy w ciągu 20 lat

Czynniki ryzyka GDM:

Wywiad cukrzycowy w rodzinie

Otyłość matki

Glikozuria

Waga urodzeniowa dziecka >4500g przy poprzedniej ciąŜy

Spontaniczne poronienie o nieznanej przyczynie

U płodu prawdopodobieństwo wystąpienia:

Wewnątrzmacicznego obumarcia płodu (5-krotny wzrost ryzyka)

Hiperinsulinizm płodu, wzrost IGF-1 – makrosomia płodu (insulina reguluje wzrost)

Poporodowa hipoglikemia

Wzrost ryzyka nwd ukł.oddechowego

Hipokalcemia

Bilirubinemia (Ŝółtaczka noworodków)

METODY DIAGNOZOWANIA GDM

Metody diagnostyczne GDM powinny być: proste do wykonania i interpretacji oraz akceptowane

przez cięŜarną.

wg WHO – GDM moŜe być wykluczona, gdy stęŜenie glukozy mierzone we krwi Ŝylnejw dowolnej

porze dnia jest niŜsze niŜ 4,4 mmol/l (80mg/dl).Rozpoznanie pewne GDM, gdy stęŜ. glukozy na czczo

>7,8 mmol/l (140mg/dl) i/lub poposiłkowa jest powtarzalnie >11,1mmol/l (200mg/dl).

DOUSTNY TEST TOLERANCJI GLUKOZY (DTTG) [wg.WHO]

75g glukozy rano, po 10-16 h na czczo po trzydniowej diecie bez ograniczeń z min.150g

węglowodanów dziennie

glikemia jest mierzona 2x : na czczo i po 2h od spoŜycia glukozy

interpretacja :

o potwierdzenie GDM

na czczo >7,8 mmol/l (140mg/dl)

po 2h >11,1 mmol/l (200mg/dl)

o stwierdzenie nietolerancji glukozy

na czczo<7,8mmol/l (140mg/dl)

po 2h: 7,8 – 11,1mmol/l (140-200mg/dl)

Tolerancja na glukozę zmienia się wraz z czasem trwania ciąŜy- próby powinny być powtarzane.

Przy podejrzeniu GDM co 2 tyg. glikemia oznaczana 1h po posiłku; a przy 2-3 krotnie negatywnych

wynikach DTTG z 75g glukozy, powtarzamy co 4-8 tyg.

ZASADY WCZESNEGO ROZPOZNAWANIA GDM:

wykonanie u wszystkich cięŜarnych badania stęŜ.glukozy na czczo przy pierwszym badaniu

lekarskim

gdy glikemia >5,8mmol/l (105mg/dl) naleŜy wykonać DTTG z 75g glukozy

wg WHO

cięŜarne z podejrzeniem GDM naleŜy skierować do regionalnego ośrodka

diabetologiczno-połoŜniczego

wykonanie u wszystkich cięŜarnych między 24-28 tyg.ciąŜy testu skryningowego z 50g

glukozy i oznaczenie stęŜ.glukozy we krwi po upływie 1h. Wykonanie testu w dowolnej porze

dnia i bez względu na czas od ostatniego posiłku

gdy glikemia po 1h jest między 7,8 –10 mmol/l (140-180 mg/dl) cięŜarną

naleŜy skierować do regionalnego ośrodka diabetologiczno-połoŜniczego

przy nieprawidłowym wyniku DTTG z 50g glukozy i z prawidłowym testem WHO z 75g

naleŜy w 32 tyg.ciąŜy powtórzyć test WHO z 75g glukozy

PRAWDZIWA NIEDOKRWISTOŚĆ CIĘśARNYCH

występuje u 10-20 %cięŜarnych

3 stopnie w zaleŜności od trymestru ciąŜy

przyczyny:

krwawienia (ostre)

niedoborowe (przewlekłe); 40-70% ogółu cięŜarnych z czego 90-95% z niedoboru

Fe w diecie

W zakres diagnostyki laboratoryjnej monitorowania przebiegu ciąŜy wchodzą:

ocena hormonalno-enzymatyczna

monitorowanie ciąŜy powikłanej endokrynologicznie

diagnostyka i weryfikacja wad płodu

diagnostyka i monitorowanie konfliktu serologicznego

* Monitorowanie endokrynnej funkcji łoŜyska : hCG, HPL, AFP – monitorowanie tzw. jednostki

matczyno-płodowej (kontrolowanie fizjologicznego rozwoju płodu, funkcjonowania łoŜyska i

dobrostanu kobiety cięŜarnej)

GONADOTROPINA KOSMÓWKOWA (hCG)

Polipeptyd produkowany przez łoŜysko; stymuluje funkcje ciałka Ŝółtego; jest dobrym

wskaźnikem prawidłowego przebiegu ciąŜy w I trymestrze. Wzrost hCG w surowicy i moczu od

początku ciąŜy, max stęŜ.ok.10 tyg., potem spadek i ok. 20 tyg. faza plateau

Test ciąŜowy – ,,+’’ po kilku dniach od zagnieŜdŜenia

LAKTOGEN ŁOśYSKOWY (HPL)

Produkowany przez łoŜysko; podobieństwo strukturalne do hormonu wzrostu i prolaktyny; wpływ na

gospodarkę węglowodanową, tłuszczową, elektrolitową.

Wyraźny wzrost HPL od początku 2 miesiąca; Max. stęŜ. pod koniec ciąŜy 36-38 tyg. (wzrost stęŜ.

HPL w osoczu ściśle związany ze wzrostem masy łoŜyska)

Stale rosnące stęŜ.HPL w ciąŜy jest dobrym wskaźnikem prognostycznym.

-FETOPROTEINA (AFP)

syntetyzowana w wątrobie; w ciąŜy prawidłowej – w płynie owodniowym we krwi matki w

stęŜ.proporcjonalnym.

Wzrost w osoczu widoczny od ok.12 tyg ciąŜy, stopniowy wzrost ok.15 % na tydzień aŜ do końca

ciąŜy; w ciąŜy mnogiej x2

Wzrost ponad normę we krwi lub płynie owodniowym dla danego okresu = patologia; najczęściej

wady cewy nerwowej u płodu.

AFP dobra do wczesnego wykrywania i diagnostyki ciąŜy z uszkodzonym płodem.

Wykrywanie Zespołu Downa:

o inwazyjna metoda – biopsja trofoblastu

o nieinwazyjna – potrójny test ryzyka- suma stęŜ. AFP, hCG i wolnego estriolu w II

trymestrze ciąŜy – przekroczenie wartości krytycznej daje prawdopodobieństwo wykrycia

z.Downa (55-65%);ok.5 % wyników fałszywie dodatnich; dobry test skryningowy dla

diagnostyki wad chromosomalnych płodu; alternatywny dla metod obrazowych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: