radio d_12.pdf

Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien

Radio D – Teil 1

Lekcja 12 - Poczta od słuchaczy

Jeśli się czegoś nie zrozumiało, właściwym rozwiązaniem w tej sytuacji są pytania.

Profesor odpowie na pytania słuchaczy, dotyczące poprzednich odcinków. To dobra

okazja do powtórzenia i pogłębienia materiału.

Słuchacze pytają, profesor odpowiada. Przy tym analizuje pytania bardzo wnikliwie. Dla

słuchaczy jest to świetna okazja do powtórzenia i pogłębienia znajomości materiału. Przy

tym mogą również zapytać o to, co zawsze chcieli wiedzieć.

Pytania słuchaczy: Jaki tytuł nadaje się do jakiej sytuacji? Kogo tytułuję per Pan, Pani?

Komu mówię na ty? Jak należy się przedstawić? Kiedy używa się imienia , kiedy nazwi-

ska ? Jakie znaczenia mają partykuły modalne : "ponieważ" , "jednak" i "właści-

wie"? Jaka jest różnica między "nie" i "nic" ?

Manuskript der Folge 01

Deutsche Welle i Instytut Goethego prezentują:

Radio D – kurs niemieckiego dla początkujących. Autor –

Herrad Meese.

Spikerka

Witam Państwa serdecznie na dwunastej lekcji kursu ję-

zyka niemieckiego dla początkujących Radio D. Nasza

dzisiejsza lekcja będzie nietypowa, poświęcimy ją bowiem

na odpowiedzi na listy słuchaczy. Mówiąc ściślej, będzie

na nie odpowiadał nasz profesor.

Paula

Hallo, liebe Hörerinnen und Hörer.

Philipp

Willkommen...

Paula

... bei Radio D.

Philipp

Radio D...

Paula

... Hörerpost

Spikerka

Czy możemy zaczynać Panie Profesorze? Świetnie, oto

pierwsze pytanie. Pewna słuchaczka pyta, kiedy w Niem-

czech zwracamy się do kogoś – DU, „ty“, a kiedy używa-

my oficjalnej formy grzecznościowej – SIE, odpowiadają-

Ihr Deutsch ist unser Auftrag!

DW-WORLD.DE/radioD

Seite 1 von 7

Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien

Radio D – Teil 1

cej polskiemu „Pan“, „Pani“ i – w liczbie mnogiej – „Pań-

stwo“?

Profesor

To bardzo ciekawe pytanie. Ciekawe także dlatego, że

wielu Niemców też ma z tym problemy. Wyjaśnimy je na

przykładach. Proszę wyłowić w nich uchem formy SIE i

DU .

Sprecherin

Was machen Sie hier?

Was machst du hier?

Profesor

A teraz odtworzymy Państwu dwa fragmenty scenek z

jednej z poprzednich lekcji. Czy pamiętają jeszcze Pań-

stwo, kto w nich uczestniczył? Jeśli tak, to na pewno do-

myślą się Państwo, dlaczego w pierwszej scence słyszeli-

śmy formę SIE , a w drugiej DU .

Dr. Gudden

Was machen Sie denn?

Spikerka

To był głos nadwornego lekarza króla Ludwiga II. Doktora

Guddena.

Profesor

Zgadza się i chyba oczywiste jest, że zwracając się do

króla, jego lekarz używa oficjalnej formy grzecznościowej

SIE .

Josefine

Ayhan, was machst du da?

Spikerka

A to była Josefine, ciekawa, co Ayhan jeszcze robi w re-

dakcji o tak późnej porze.

Profesor

Josefine i Ayhan są młodzi, dobrze się znają i mają ze so-

bą wiele do czynienia na co dzień. Dlatego też zwracają

się do siebie na „ty“ - DU . Posłuchajmy dwóch kolejnych

przykładów.

Paula

Entschuldigung. Entschuldigung: Wer sind Sie?

Schauspieler

König Ludwig.

Ihr Deutsch ist unser Auftrag!

DW-WORLD.DE/radioD

Seite 2 von 7

Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien

Radio D – Teil 1

Paula

Also, Philipp: Das ist Ayhan.

Philipp

Wie heißt du? Ayhan? Ayhan?

Spikerka

Najpierw słyszeliśmy Paulę, która zwraca się do niezna-

nego mężczyzny. Używa formy SIE , bo tak zwracamy się

uprzejmie do nieznajomych, chcąc okazać im nasz szacu-

nek. Formę SIE stosujemy także wobec ludzi starszych i

stojących wyżej od nas w hierarchii społecznej. W drugim

przykładzie Paula przedstawiła Filipa Ayhanowi. Paula

zwracała się do kolegi, mówiąc o innym koledze. Wśród

kolegów i przyjaciół, a także w rodzinie, używamy na ogół

formy DU , czyli ty.

Profesor

Tego nie można generalizować. Wielu ludzi, którzy skądi-

nąd się dobrze znają, często pozostaje ze sobą na „Pan“,

„Pani“, zaś młodzi ludzie, nawet jeśli nie zostali sobie ofi-

cjalnie przedstawieni, od razu przechodzą na „ty“. Moja

rada jest taka: uprzejmości nigdy za wiele! Na początek

zawsze warto użyć formy SIE . W ten sposób nic nie ryzy-

kujemy, a przejść na „ty” zawsze jeszcze zdążymy. Kiedy

od razu zwrócimy się do kogoś na „ty” - DU , możemy na-

razić się na zarzut, że jesteśmy natrętni.

Spikerka

To dobra rada, bo z reguły szybko wyczujemy, która forma

lepiej odpowiada drugiej stronie: SIE czy DU .

Kolejne pytanie dotyczy słówka – DENN , które często się

słyszy, a którego znaczenie trudno jest objaśnić, jako że

samo w sobie nic ono nie znaczy!

Sprecherin

Wer bist du denn?

Sprecher

Was machen Sie denn?

Profesor

Na pewno zrozumieli Państwo oba pytania. W obu pojawia

się partykuła tonująca DENN. Jest jednak między nimi

pewna różnica. W pierwszym akcent pada na słowo ty DU

i znaczy ono tyle, co „A co ty tutaj robisz?!” W drugim na-

tomiast akcentujemy nie osobę, tylko czynność. Pytanie to

brzmi zatem: „Co Pan/Pani robi ?” Posłuchajmy obu pytań

jeszcze raz.

Sprecherin

Wer bist du ?

Ihr Deutsch ist unser Auftrag!

DW-WORLD.DE/radioD

Seite 3 von 7

Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien

Radio D – Teil 1

Spikerka

Przy pomocy partykuły tonującej DENN możemy podkre-

ślić naszą ciekawość, lub zdziwienie. W pierwszym przy-

kładzie Filip pyta komputer Compu kim właściwie jest?

Możemy je przetłumaczyć jako „A kimże ty jesteś?“ Słów-

ko DENN wyraża w nim zaciekawienie Filipa rolą Compu

w redakcji.

Philipp

Wer bist du denn?

Compu

Ich bin Compu.

Profesor

Przy pomocy DENN możemy lepiej wyrazić nasze uczu-

cia. Na przykład dać wyraz zaskoczeniu lub przerażeniu.

Tak jak w tym przykładzie:

Sprecher

Was machen Sie denn?

Spikerka

Lekarz przyboczny króla Filipa jest zaskoczony i przera-

żony tym, co monarcha robi. Jak pamiętamy, król niespo-

dziewanie wszedł do wody i doktor Gudden krzyczy „Cóż

Wasza Wysokość robi? Stać, stać!”.

Dr. Gudden

Was machen Sie denn?

Halt! Halt!

Profesor

Partykuła tonująca DENN nie zmienia zasadniczo treści

wypowiedzi, tylko nadaje im zabarwienie uczuciowe mó-

wiącego. Wzmacnia wypowiedź, lub ją osłabia.

Spikerka

Ale skoro DENN nie zmienia sensu wypowiedzi, to dla-

czego tyle aż o niej mówimy naszym słuchaczom?

Profesor

Bardzo trafna uwaga! Z DENN, czy też bez DENN i tak

zrozumiemy, o co chodzi w zdaniu. Wyjaśniamy rolę tego

słówka, bo w potocznej niemczyźnie występuje bardzo

często i dobrze jest wiedzieć, że podkreśla uczucia osoby

mówiącej, lepiej oddaje jej nastrój, wzmacnia lub osłabia

jej wypowiedzi, no i – co też warto wiedzieć, zdania z

DENN lepiej brzmią, są gładsze, bardziej potoczyste niż

bez tej partykuły. Kto ją stosuje, ten dowodzi, że dobrze

już opanował niemiecki. Posłuchajmy kolejnych przykła-

dów:

Ihr Deutsch ist unser Auftrag!

DW-WORLD.DE/radioD

Seite 4 von 7

Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien

Radio D – Teil 1

Sissi

Was ist denn das?

König Ludwig

Ein Tisch, liebe Sissi.

Josefine

Hilfe, wer ist das denn?

Compu

Eulalia.

Spikerka

Czy oprócz DENN występują w języku niemieckim także

jakieś inne partykuły?

Profesor

Oczywiście. Na przykład partykuła DOCH . Jej rola polega

na wyrażeniu różnicy w stosunku do oczekiwanego efektu,

wprowadza opozycję wobec tego, co zostało powiedziane,

albo wyraża pewien nacisk lub potwierdzenie. Tak, tak,

wie, to jest strasznie mąndre. Dlatego wszystko to zilu-

strujmy teraz na przykładach.

Sprecher

Das ist doch Philipp.

Profesor

W tym przykładzie słyszymy, jak ktoś przypomina komuś,

że już przecież zna Filipa. Doch znaczy tu tyle, co prze-

cież . Wyraża nacisk i potwierdzenie.

Philipp

Wie bitte? Wer ist das denn?

Paula

Eine Eule. Das siehst du doch!

Spikerka

W tym przykładzie DOCH pełni podobną rolę. Paula mówi:

„To sowa. Przecież to widzisz!”, albo: „Sam chyba to wi-

dzisz!”. Przy pomocy DOCH Paula daje wyraz swej iryta-

cji, bo Filip nie dostrzega rzeczy dla niej oczywistych.

Josefine

Hallo, Eule, du bist auch noch da?

Compu

Das ist eine Eule, aber sie heißt Eulalia.

Das weißt du doch.

Ihr Deutsch ist unser Auftrag!

DW-WORLD.DE/radioD

Seite 5 von 7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: