2009_03___180_lat_bankowosci.pdf

● Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu

monety upamiętniające 180 lat bankowości centralnej

w Polsce:

Narodowy Bank Polski

ma wyłączne prawo emitowania znaków

pieniężnych w Polsce.

w dniu 27 marca 2009 r.

m o n e t y

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.

Emisja wartości kolekcjonerskich

stanowi okazję zarówno do upamiętniania

ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania

zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

2zł wykonaną stemplem zwykłym ze stopu

Nordic Gold,

w dniu 30 marca 2009 r.

200zł wykonaną stemplem lustrzanym w złocie,

10zł wykonaną stemplem lustrzanym w srebrze.

Od 1996 roku NBP emituje także

dwuzłotowe monety okolicznościowe

powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.

Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP

są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009

Informacje o planie emisji

oraz sposobie nabycia monet na stronach:

www.nbp.pl

www.numizmatyka.nbportal.pl

180 lat

bankowości centralnej

w Polsce

Monety zostały wyprodukowane

w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

Skład i druk: Drukarnia NBP

180 lat bankowości centralnej w Polsce

● Początki polskiej bankowości centralnej – podobnie jak

banków centralnych wielu państw europejskich – przypadają

na pierwsze dziesięciolecia XIX w. Pierwszym polskim bankiem

emisyjnym był Bank Polski, powstały w 1828 r. w Królestwie

Polskim. Był bankiem państwowym, jego kapitał zakładowy

pochodził z funduszy rządowych. Wykonywał czynności emisyjne

(bilety złotowe wymienialne na monety srebrne), pełnił rolę

banku państwa (obsługa długu publicznego, przechowywanie

depozytów i funduszy instytucji publicznych), był bankiem

depozytowo-kredytowym wspierającym rozwój krajowego

przemysłu i infrastruktury. W 1870 r. władze rosyjskie odebrały

mu przywilej emisyjny, a w 1886 r. postawiły w stan likwidacji.

Jego majątek i agendy przejął rosyjski Bank Państwa.

● W XX w. aż cztery instytucje kolejno pełniły w Polsce rolę

banku emisyjnego: Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, Bank

Polski SA, Bank Emisyjny w Polsce i Narodowy Bank Polski.

● Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (1917-1924) wykonywała

czynności emisyjne, kredytowo-depozytowe i przekazowe.

Szeroka działalność kredytowa, w szczególności udzielanie

pożyczek państwu przez podnoszenie pułapu emisji marki

polskiej, doprowadziła w końcu 1923 r. do największej hiperinlacji

w historii Polski.

● Bank Polski został założony w 1924 r. jako spółka akcyjna

o mieszanej strukturze właścicielskiej, co miało tworzyć

gwarancję jego autonomii w relacjach z rządem. Najważniejszym

jego organem była Rada Banku, reprezentująca akcjonariuszy.

Podstawowym zadaniem Banku Polskiego było utrzymanie

stabilności złotego. Instytucja ta łączyła czynności banku

emisyjnego (emisja biletów złotowych według systemu

Gold Exchange Standard ), banku państwa oraz banku

handlowego. Udzielała kredytów bankom i bezpośrednio

podmiotom gospodarczym, posługując się stopą dyskontową

i lombardową, kontyngentowaniem kredytów i cenzurą

weksli. Wykonywała określone obowiązki na rzecz Skarbu

Państwa (bezpłatne prowadzenie rachunków, bezprocentowy

kredyt do określonej statutem kwoty). Działalność Banku

została przerwana przez wojnę, a jego władze ewakuowały się

do Londynu, wywożąc najważniejsze dokumenty, zasoby złota

i dewiz. W Generalnej Guberni władze niemieckie powołały

Bank Emisyjny w Polsce.

● W styczniu 1945 r. został utworzony Narodowy Bank Polski.

Podjęto decyzję o likwidacji Banku Emisyjnego i cofnięciu

uprawnień emisyjnych Bankowi Polskiemu SA (został

zlikwidowany w 1951 r.). NBP łączył zadania centralnej instytucji

bankowej oraz organu państwowego współdziałającego

z aparatem administracyjnym w realizacji polityki pieniężno-

kredytowej, której bezpośrednie cele określało Ministerstwo

Finansów. Pozycja NBP w systemie inansowym i gospodarczym

Polski Ludowej odbiegała od pozycji banku centralnego

w gospodarce rynkowej.

● Wraz ze zmianą ustroju gospodarczego po 1989 r. status

i zakres działalności NBP uległy zasadniczym przekształceniom.

Najważniejszym celem NBP stało się umacnianie polskiego

pieniądza. Utworzenie dwupoziomowego systemu bankowego

stworzyło podstawy do wprowadzenia narzędzi polityki

pieniężnej właściwych dla systemów rynkowych. NBP pełni

funkcje banku emisyjnego, banku banków i banku państwa.

Jako bank emisyjny NBP ma wyłączne prawo emitowania

znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. Będąc bankiem

banków, określa zasady ich reinansowania, kształtuje politykę

stóp procentowych oraz rezerw obowiązkowych; w ten sposób

współdziała w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa. Jako

bank państwa prowadzi obsługę kasowo-rozliczeniową jednostek

budżetu centralnego oraz wykonuje inne czynności zdeiniowane

ustawą, nie może jednak udzielać kredytów Skarbowi Państwa.

Narodowy Bank Polski ma daleko idącą autonomię.

● Od 1997 r. najważniejszym organem odpowiedzialnym za

realizację podstawowego celu NBP jest Rada Polityki Pieniężnej.

dr Cecylia Leszczyńska

Uniwersytet Warszawski

MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009 MONETY EMISJI 2009

N O M I N A ł 2 0 0 z ł

metal Au 900/1000 ■ stempel lustrzany ■ średnica 27,00 mm

masa 15,50 g ■ wielkość emisji (nakład) 8.500 szt.

N O M I N A ł 1 0 z ł

n o m i n a ł 2 z ł

metal 925/1000 Ag ■ stempel lustrzany ■ średnica 32,00 mm

masa 14,14 g ■ wielkość emisji (nakład) 92.000 szt.

metal stop CuAl5Zn5Sn1 ■ stempel zwykły ■ średnica 27,00 mm

masa 8,15 g ■ wielkość emisji (nakład) 1.300.000 szt.

AwErS: W środku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej.

Nad orłem oznaczenie roku emisji: 2009. Pod orłem wizerunek herbu Królestwa

Polskiego z czasów powstania listopadowego. Z lewej strony herbu napis: 200,

z prawej strony herbu napis: ZŁ. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA

POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: Z prawej strony stylizowany wizerunek Ksawerego Druckiego-

Lubeckiego. Pod nim napis: KSAWERY/DRUCKI-LUBECKI. W tle wizerunek

siedziby Banku Polskiego w Warszawie przy placu Bankowym. U góry z lewej

strony napis: 1828/2008. W otoku napis: 180 LAT BANKOWOŚCI CENTRALNEJ

W POLSCE.

Projektant monety: EwaTyc-KarpińsKa

AwErS: U góry wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. U dołu

z lewej strony stylizowany wizerunek siedziby Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej

w Warszawie. U dołu z prawej strony oznaczenie roku emisji: 2009. Poniżej napis:

10 ZŁ. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak

mennicy: M/W.

rEwErS: Stylizowany wizerunek Władysława Grabskiego. Z lewej strony napis:

1828/2008. U dołu na tle stylizowanego wizerunku banknotu o nominale 10 złotych

z 1919 r. ukośnie faksymile podpisu Władysława Grabskiego. W otoku napis: 180 LAT

BANKOWOŚCI CENTRALNEJ W POLSCE.

Projektant monety: EwaTyc-KarpińsKa

AwErS: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach

orła oznaczenie roku emisji: 20-09, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis:

RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami.

Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: U góry napis: 180 LAT/BANKOWOŚCI/CENTRALNEJ/W POLSCE.

Poniżej napis: 1828/2008. U dołu umieszczone półkolem monety: dwuzłotówka,

Królestwa Polskiego z 1831 r., złotówka Rzeczypospolitej Krakowskiej,

dziesięciozłotówka z 1833 r., dziesięciozłotówka wybita z okazji 20. rocznicy

wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej, pięciogroszówka okupacyjna wybita

na monecie polskiej z 1939 r.

NA bOku: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety: EwaTyc-KarpińsKa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: