3.3 – Zmiany w układzie nerwowym w różnych okresach rozwoju człowieka
Ośrodkowy układ nerwowy (OUN), inna nazwa to: centralny układ nerwowy (CUN) – jest to najważniejsza część układu nerwowego kręgowców. Ośrodkowy układ nerwowy jest chroniony przez kości czaszki oraz kręgosłup. Zbudowany jest z istoty szarej i białej.
W skład układu nerwowego wchodzi àmózgowie, w którego skład wchodzą:
· rdzeń przedłużony, w którym znajdują się ośrodki kierujące odruchami bezwarunkowymi – ośrodki oddechowe, regulujące pracę serca, ciśnienie krwi, ośrodki odpowiedzialne za żucie, połykanie, wydzielanie śliny, ośrodki kojarzeniowe słuchu i równowagi oraz koordynacji ruchowej.
· tyłomózgowie, będący ośrodkiem kontroli, koordynacji i regulacji ruchów, odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi ciała.
· śródmózgowie, czyli pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu.
· międzymózgowie, w którym znajdują się ośrodki nerwowe głodu/sytości, termoregulacji, pragnienia, agresji/ucieczki, popędu płciowego i instynktu macierzyńskiego.
· kresomózgowie – dwie półkule pokryte korą mózgową, dzielącą się na płaty:
czołowy - związany m.in. z pamięcią, uwagą, kontrolą zachowania, planowaniem, hamowaniem reakcji, zawiera również ośrodki ruchowe oraz pole Broca (zazwyczaj w lewej półkuli), związane z kontrolą ekspresji mowy,
ciemieniowy - zawiera m.in. ośrodki czucia skórnego, rozumienia i kojarzenia informacji pochodzących ze zmysłów oraz ośrodki uwagi,
potyliczny - ośrodki wzrokowe,
skroniowy - zawiera m.in. ośrodek rozumienia wrażeń słuchowych (pole Wernickego, zazwyczaj w lewej półkuli) a także ośrodki związane z emocjami oraz pamięcią
i rdzeń kręgowy(3)
(2) – OUN
(1) - mózg
Układ nerwowy powstaje między 2 a 3 miesiącem życia płodowego, z ektodermy grzbietowej.
W 18 dniu życia tworzy się płytka nerwowa; następnie powstaje rynienka; później cewka nerwowa odpowiedzialna za namnażanie i wstępne różnicowanie komórek.
21 dzień życia – tylnomózgowie i rdzeń przedłużany.
Najpóźniej ok. 25 roku życia dojrzewa kora przedczołowa ( funkcje: przewidywanie, myślenie, planowanie, opiniowanie, osądzanie i kontrolowanie impulsów)
DOROSŁOŚĆ à wzrost połączeń synaptycznych
STARZENIE MÓZGU à objawy:
- obumieranie i kurczenie się neuronów
- utrata połączeń między neuronami
- łysienie dendrytów
- utrata białej istoty ( otoczek mielinowych)
- stopniowa utrata zdolności kreatywnych
- depresja, apatia
- zwiększenie komór
Starzenie mózgu przyspieszają: udary mózgu, arteroskleroza, palenie tytoniu, nadciśnienie, brak tlenu, brak aktywności umysłowej, stres.
Starzenie się mózgu opóźniają: wyższe wykształcenie, aktywność umysłu ( zwiększa wydzielanie substancji odżywczych i regeneracyjnych), ruch.
animacja