Kilka sposob�w na efektywne uczenie si� Dziesi�tki student�w �l�czy nad ksi��kami ca�e noce, by przyswoi� wiedz� potrzebn� do zaliczenia egzaminu. Tylko, po co marnowa� czas snu, je�eli mo�na zapami�tywa� szybko i efektywnie dzi�ki zasadom efektywnego uczenia si�. 1. Inteligentne notatki Czy znacie kogo�, kto nie musi niczego notowa�? Ja nie znam. Pocz�wszy od ma�oletnich dzieci moich przyjaci�, przez zaprzyja�nionych gimnazjalist�w i licealist�w, przez student�w, a sko�czywszy na mnie samej - wci�� co� trzeba zapisa�. Ja odczuwam to szczeg�lnie mocno - jak nie mam zapisane, to znaczy, �e wcale tego nie ma. Bez notatki niczego nie pami�tam, sp�niam si� na spotkania, zapominam gdzie� zadzwoni� i zap�aci� rachunki. Z tego powodu te� zdarza mi si� cztery razy w ci�gu dnia by� w sklepie - zawsze czego� zapomn�. Nie �artuj� - �eby nie zwariowa� od ci�g�ego przypominania sobie, co jeszcze mia�am zrobi�, co rano musz� zapisa� sobie plan na ca�y dzie�. A czasem taki plan musz� zapisa� np. na ca�y miesi�c. Wiecie, jak wygl�da�y moje biurko w pracy i st� w kuchni w domu? Tony karteczek i wielkich kartek z r�nymi zapiskami, kt�rych po tygodniu nie umiem odszyfrowa�. Koszmar! Postanowi�am jako� temu zaradzi�. Doskona�ym rozwi�zaniem okaza�y si� dla mnie mind - mapy, po polsku nazywane te� mapami my�li. Mind - mapa to specjalny rodzaj notatki wykorzystuj�cy naturalne sk�onno�ci umys�u. Dotychczas uwa�ano, �e cz�owiek my�li, tak, jak m�wi, s�owo po s�owie. Tak te� pisano ksi��ki, przygotowywano notatki. Jednak od mniej wi�cej 30 lat wiadomo, �e nasz umys� pracuje inaczej. Nie mo�emy zapisa� jednocze�nie wi�cej ni� jednego s�owa. Ze s��w budujemy kolejne zdania. Tak te� m�wimy. My�limy jednak kompletnie inaczej - tr�jwymiarowo, obrazami, lu�nymi skojarzeniami, przeskakujemy z tematu na temat. Jednocze�nie mo�emy przywo�ywa� r�ne informacje i wi�za� je ze sob�. Pewnie wielokrotnie zdarzy�o si� wam, �e jaki� fragment piosenki przypomina� nagle zwi�zane z tym utworem chwile, ludzi, otoczenie, czasem nawet zapachy i kolory. Wszystko dzi�ki kilku d�wi�kom. To w�a�nie zas�uga naszego m�zgu. Tak samo informacje, kt�re przyswajamy w postaci tekstu, m�zg musi przetworzy�, umie�ci� i zobaczy� w�r�d zdobytych dotychczas wiadomo�ci. Dlatego "normalne" notowanie wcale nam nie u�atwia, nie przyspiesza, ani nie organizuje pracy. Do zrobienia mind - mapy potrzebna jest czysta kartka A-4 albo wi�ksza. K�adziemy j� przed sob� w poprzek i zaczynamy ... od �rodka. W centralnym punkcie umieszczamy symbol, najwa�niejsze s�owo - to temat naszej notatki. Rysunek m�wi cz�sto wi�cej ni� tysi�c s��w, zach�ca m�zg do tw�rczego my�lenia. Potem, jak paj�k tkaj�cy paj�czyn�, oddalamy si� od centrum i wok� �rodka notujemy kolejne, ju� coraz bardziej szczeg�owe rzeczy. Rysujemy linie, nad nimi umieszczamy kolorowe s�owa lub rysunki. Odga��zienia (linie od symbolu centralnego) i rysunki powinny znajdowa� si� na ca�ej powierzchni kartki. Pomaga to zaktywizowa� obie p�kule m�zgu, przyci�ga wzrok i wspomaga zapami�tywanie. I ju�. Gotowe. Jeden rzut oka na tak� notatk� wystarczy, �eby wy�owi� z niej najwa�niejsze wiadomo�ci. Wiadomo - temat w �rodku, a im bli�ej kra�c�w kartki, tym wi�cej szczeg��w i dodatkowych informacji. Mind - mapa zaoszcz�dza nam mn�stwa czasu i papieru. Na jednej stronie A-4 mieszcz� si� informacje z ca�ego wyk�adu. I nie jest problemem zapisanie ich podczas zaj��, kiedy s� podawane do�� szybko - stosujemy przecie� skr�ty, symbole i skojarzenia, nie piszemy zda� czy pe�nych fraz. To znacznie upraszcza. W zwyk�ej notatce wi�kszo�� (czasem nawet 90%) stanowi� wyrazy. W tworzeniu mapy my�li Wykorzystujemy rysunki, symbole, kolory i liczby. No i oczywi�cie s�owa. Ale tylko te najwa�niejsze, kluczowe. Mind - mapa bardziej przypomina w�a�nie kolorow� mapk� ni� notatk�, jak� znamy ze szko�y, co u�atwia spraw�. Robi�c mind - map� pomagamy naszemu umys�owi w tej ci�kiej pracy, kt�r� musi wykona�, �eby co� zapami�ta�. Dziesi�tki student�w �l�czy nad ksi��kami ca�e noce, by przyswoi� wiedz� potrzebn� do zaliczenia egzaminu. Tylko, po co marnowa� czas snu, je�eli mo�na zapami�tywa� szybko i efektywnie dzi�ki zasadom efektywnego uczenia si�. 4. Style uczenia si� �eby cokolwiek robi� efektywnie, w tym r�wnie� uczy� si�, nale�y pozna� swoje mocne i s�abe strony. Te mocne nale�y cz�ciej dopuszcza� do g�osu, a nad s�abymi pracowa�, �eby nie by� jednostronnym. Zanim spr�bujesz zdiagnozowa� w�asne uzdolnienia, powiniene� wiedzie�, �e ka�dy z nas reprezentuje okre�lony styl uczenia si�, co oznacza, �e r�nie odbieramy sytuacje i informacje, a tak�e w r�ny spos�b je wykorzystujemy. Jedni z nas lubi� s�ucha�, inni wol� rozmy�la�, a s� tacy, dla kt�rych liczy si� tylko praktyka, a teori� maj� za nic. Bior�c pod uwag� spos�b w jaki odbieramy informacje, mo�na wyodr�bni� dwa podstawowe style uczenia si�. Charakterystyka styl�w uczenia si� ze wzgl�du na spos�b odbierania informacji: Jedni wol� zdobywa� wiedz� poprzez do�wiadczenie. Preferuj� rozwi�zywanie problem�w metod� uczestnictwa w realnych zdarzeniach, chc� mie� wp�yw na ich przebieg. Cz�sto te� pos�uguj� si� intuicj� i odpowiadaj� im sytuacje i problemy nie do ko�ca wyja�nione. Inni z kolei preferuj� abstrakcyjne przemy�lenia. Uwielbiaj� wr�cz zastanawia� si� nad istot� problem�w i sytuacji, z kt�rymi maj� do czynienia. Analizuj�, rozwa�aj� i tworz� teorie, aby zrozumie� swoje do�wiadczenia. Charakteryzuje ich naukowe podej�cie do zagadnienia, a najbardziej odpowiadaj� im sytuacje okre�lone i jednoznaczne. Charakterystyka styl�w uczenia si�, ze wzgl�du na spos�b przetwarzania i wykorzystywania informacji: Jedni wol� wykorzysta� informacje poprzez czynne eksperymentowanie. Nie lubi� zastanawia� si�, zwleka�, tylko od razu zabieraj� si� do rzeczy. Natychmiast poszukuj� praktycznych dr�g, by wykorzysta� to, czego si� nauczyli. S� energiczni, nie boja si� ryzykowa�. Licz� si� dla nich efekty praktyczne. Inni za�, przetwarzaj�cy zdobyte informacje drog� refleksji przedk�adaj� obserwacje nad dzia�anie. Staraj� si� odbiera� sytuacje z r�nych punkt�w widzenia, aby w ten spos�b uzyska� wiele interpretacji tego, co widz�, lub s�ysz�. Cechuje ich cierpliwo�� i rzeczowo�� w wydawaniu decyzji. Nale�y przy tym zaznaczy�, ze �aden z tych styl�w nie jest lepszy od innych. Dokonajmy wi�c kr�tkiej charakterystyki os�b, kt�ry odpowiada dany styl. Ludzi wykorzystuj�cych pierwszy styl uczenia si� mo�na scharakteryzowa� nast�puj�co: s� mistrzami w ocenianiu zjawisk z r�nych punkt�w widzenia, uczestnicz� w wydarzeniach jako obserwatorzy i bardzo rzadko bior� w nich udzia� ich mocn� stron� s� wci�� nowe pomys�y ufaj� swojej wyobra�ni i my�leniu interesuj� si� lud�mi i ciesz� si� ich zaufaniem ich ulubione pytania to: dlaczego? Jak uzyska� wi�cej informacji? Z regu�y do ludzi optuj�cych za drugim stylem odnosi si� nast�puj�ca charakterystyka: bardziej interesuj� si� abstrakcyjnymi ideami ni� lud�mi staraj� si� zdoby� jak najwi�cej teoretycznych wiadomo�ci, aby nast�pnie po��czy� je w logiczne ca�o�ci wi�ksz� rol� przywi�zuj� do teorii, ni� do praktyki odpowiada im tradycyjna forma uczenia si� (wyk�ady, lekcje, czytanie zadawanej na zaj�cia lektury) w tym, co robi� s� bardzo drobiazgowi du�o czytaj�, d���c do poznania �wiata na drodze dozna� intelektualnych ich ulubione pytania to: co? Jakie nowe idee poznam dzi�ki lekturze? Czego chc� si� dowiedzie� z wyk�adu, czy lektury? Jak najlepiej po��czy� informacje, idee, lektury? Istniej� te� ludzie, kt�rym nie odpowiada �aden z powy�szych opis�w. Ich styl wyr�nia si� tym, �e: wykazuj� zdolno�� w znajdowaniu praktycznych zastosowa� dla idei i pomys��w wybieraj� zawody, w kt�rych na co dzie� maj� do czynienia z bardziej techniczn� stron� zagadnienia (in�ynierowie) ni� spo�eczn� (lekarze, prawnicy) lubi� eksperymentowa�, konstruowa�, sprawdza�, jak co� dzia�a ich mocna strona jest bycie na "ty" z planami i rozk�adami �yj� wed�ug zasady: "wcielaj wiedz� w �ycie" uwielbiaj� rozwi�zywanie problem�w i podchodz� do tego bardzo praktycznie ich ulubione pytania to: Jak? Jak to dzia�a? Jak to mo�na ulepszy�? Jak wykorzysta� zdobyt� wiedz�, �eby by� bardziej po�ytecznym? Ludzi wol�cych czwarty styl charakteryzuje to, �e: ceni� sobie wiedz� z "pierwszej r�ki" - wyk�ady i lekcje nie s� dla nich atrakcyjne bardziej polegaj� na swoim zdrowym rozs�dku ni� na logicznych analizach s� energiczni, nie lubi� siedzie� w miejscu, lubi� podejmowa� ryzyko bardzo �atwo adoptuj� si� w nowych sytuacjach, szybko nawi�zuj� kontakty z nowymi lud�mi potrafi� szybko wyci�gn�� logiczne wnioski swoim zdroworozs�dkowym podej�ciem do �ycia staraj� si� zarazi� innych ich ulubione pytania to: Co si� stanie, gdy...? Je�li te informacje s� praktyczne, to jak jeszcze mog� je wykorzysta�? Jak to zrobi� najszybciej? Mocne strony reprezentant�w poszczeg�lnych styl�w uczenia si�: s�uchanie m�wienie burza m�zg�w wsp�dzia�anie wyobra�anie zbieranie informacji obserwowanie analizowanie klasyfikowanie teoretyzowanie organizowanie rozmy�lanie sprawdzanie teorii manipulowanie majsterkowanie ulepszanie eksperymentowanie praktyczne stosowanie decydowanie ustalanie cel�w modyfikowanie adaptowanie podejmowanie ryzyka wsp�pracowanie anga�owanie si� aktywno�� przewodzenie Osoby reprezentuj�ce poszczeg�lne style uczenia si� wykazuj� r�ne umiej�tno�ci w zakresie rozwi�zywania problem�w. I tak, ucz�cy si� wed�ug pierwszego stylu s� diobrzy w identyfikowaniu problem�w, wed�ug drugiego w okre�laniu mo�liwo�ci rozwi�za�, wed�ug trzeciego w znajdowaniu skutecznego rozwi�zywania, a reprezentuj�cy czwarty styl w ko�czeniu dzie�a, czyli zastosowaniu wybranego rozwi�zania. Bardzo skuteczne w rozwi�zywaniu problem�w s� grupy sk�adaj�c si� z przedstawicieli wszystkich styl�w, a najlepiej wspomaga ich metoda burzy m�zg�w. ...
Skorpioniczka