Układ autonomiczny:
Współczulny i przywspółczulny
· Unerwia narządy wewnętrzne
· Każdy narząd ma podwójne unerwienie: współczulne i przywspółczulne
· Zawiera ośrodki i zwoje
· Włókna przedzwojowe (ośrodek – zwój) i zwojowe (zwój ośrodek)
· Ma specjalne transmitery – współczulne – adrenalina, przywspółczulne – acetylocholina
Układ siatkowaty:
System integrujący OUN
Struktura nieswoista – impuls dociera do dużego obszaru kory mózgowej
· Zstępujący
· Wstępujący – decyduje o stanie wzbudzenia komórek mózgowych
o Aktywujący
o Hamujący
Czynność bioelektryczna mózgu:
· Desynchronizacja – podczas czuwania, fale o wysokiej częstotliwości
Fale α (8-14 Hz) czuwanie przy zamkniętych oczach
Fale β (15-30 Hz) czuwanie przy otwartych oczach
· Synchronizacja – podczas snu i narkozy, fale o niskich częstotliwościach
Fale τ (7-4 Hz)
Fale δ (3-1 Hz)
Funkcje układu wstępującego
· Poziom wzbudzenia kory mózgowej
o Sen, czuwanie, koncentracja uwagi
· Rytmia snu i czuwania
· Udział w regulacji emocji
· Część aktywująca:
o Pobudza podprogowo całą korę mózgową, umożliwiając odbiór informacji w stanie czuwania
o Wzmaga desynchronizację w swoistych okolicach kory warunkując procesy spostrzegania
· Część hamująca:
o Dokonuje selekcji impulsów biegnących do swoistych okolic kory (warunek skupienia uwagi)
o Wygasza pobudzenia biegnące nieswoiście do kory (warunek snu)
Układ limbiczny: Popędy, emocje, zachowania popędowe.
Steruje zachowaniami popędowo-emocjonalnymi poprzez:
· Aktywowanie ośrodków popędowych pod wpływem swoistego bodźca, kontrolowanie wyrażanie emocji
· Analizowanie docierających bodźców i nadawanie im określonego ładunku emocjonalnego
· Kierowanie czynnościami ukierunkowanymi na zaspokajanie popędów poprzez pobudzanie ośrodków ruchu mózgu i rdzenia kręgowego
· Wyzwolenie emocji stanów przyjemności, bądź przykrości
· Regulowanie czynności wegetatywnych (np. trawiennych) i somatycznych (np. żucie)
Analizator:
Zespół dróg i ośrodków nerwowych związanych z odbiorem i analizą określonej kategorii bodźców (percepcja, gnozja)
Rozwój układu nerwowego:
1. Neurulacja (16 dzień – 7 tydzień)
2. Formowanie się pęcherzyków mózgowych
3. Formowanie się rdzenia kręgowego
4. Mielinizacja
Uwarunkowania rozwoju UN:
· Stymulacja dokrewna ze strony tarczycy (tyroksynina – mielinizacja)
· Kwas foliowy
· Prawidłowy metabolizm białek i aminokwasów
HORMONY:
· Gruczołowe (np. tarczyca)
· Tkankowe (np. w żołądku)
Warunkiem by hormon zadziałał na narząd jest obecność na powierzchni narządu specyficznego receptora dla tego hormonu.
Mechanizm wydzielania hormonów:
a) Wydzielanie kontrolowane przez układ podwzgórze-przysadka mózgowa (tarczyca, kora nadnerczy, gonady)
b) Wydzielane niezależnie od podwzgórza i przysadki mózgowej (aparat wysypkowy trzustki, część tarczycy wydzielająca kalcytoninę, gruczoły przytarczyczne, rdzeń nadnerczy, szyszynka, grasica)
Typy hormonów:
Podwzgórze -> przysadka -> gruczoł na obwodzie ciała
· Hormony uwalniające podwzgórze:
o Liberyjny
o Statyny
· Hormony tropowe przysadki (pobudzające gruczoły dokrewne)
· Hormony docelowe
Podwzgórze -> przysadka
· Wazopresyna
· Oksytocyna
· Prolaktostatyna
· Prolaktyna
· Somatoliberyna
· Somatotropina
· Somatostatyna
Hormon podwzgórza -> hormon przysadki
a) Tarczyca
Tyreoliberyna -> hormon tyreotropowy TSH
b) Kora nadnerczy
Kortykoliberyna -> hormon adrenokortykotropowy ACTH
c) Gonady
Gonadoliberyna -> hormony gonadotropowe – FSH h. folikulotropowe, LH h. lutenizujące
Sprzężenie zwrotne:
Podwzgórze
Liberyna
Przysadka mózgowa
Hormon tropowy (TSH, ACTH, FSH, LH)
Gruczoł obwodowy
Hormon docelowy
Hormon tarczycy
a) T3, T4
· Odpowiada za dojrzewanie mózgu, mielinizacje
· Kostnienie szkieletu
· Prawidłowy poziom hormonu wzrostu
·
b) Kalcytonina
· Obniża poziom wapnia we krwi i przesuwa go do kości
c) Parathormon
Regulacja poziomu cukru we krwi:
· Prawidłowy poziom cukru we krwi jest warunkiem utrzymania homeostazy
· Hipoglikemia – śpiączka hipoglikemiczna – spowodowana niedoborami energetycznymi
· Hiperglikemia – śpiączka spowodowana zatruciem organizmu przez produkty spalania
· INSULINA – glukagon
o Po każdym posiłku wzrasta poziom glukozy we krwi
o Insulina warunkuje przenikanie glukozy z krwi do komórek (obniża poziom cukru we krwi)
o Warunkiem jest obecność receptorów insuliny na powierzchni komórek
Cukrzyca –
1. Insulinozależna – gdy trzustka nie produkuje insuliny
2. Insulinoniezależna – związana z nieprawidłową dietą (zbyt wysoki poziom cukru, ciągła produkcja insuliny, spadek wrażliwości receptorów insulinowych).
kate21_87