Motyw Sztuki.pdf

Sztuka w życiu człowieka

Rola sztuki w życiu człowieka (bohatera) - literatura, poezja, malarstwo, muzyka

S ztuka jest nieodzownym elementem życia człowieka, każdy choćby nawet nieświadomie ma z nią do

czynienia. W formie literatury, malarstwa, filmu, muzyki, reklamy i plakatu staje się częścią a nawet i celem

życia wielu bohaterów literackich. Dla jednych staje się impulsem jakiejś głębszej przemiany, wpływa znacząco

na ich losy, podejmowane decyzje, dla innych jest sposobem wyrażania myśli i własnego zdania, dla jeszcze

innych źródłem przeżyć emocjonalnych bądź estetycznych.

1),,Don Kichot” Miguel de Cervantes

W powieści Miguela de Cervantes pt. "Don Kichot z Manczy’’ głównym bohaterem jest Alonso

Kiczano. Mężczyzna ten pod wpływem książek, którym poświęcał niemal każdą swoją wolną chwilę, zaczyna

wyobrażać sobie siebie jako rycerza. Przybiera imię Don Kichot, naprawia starą zbroję, znajduje sobie

giermka, a starą szkapę nazywa koniem bojowym Rossynantem . Ten wielbiciel romansów rycerskich tak

utożsamił się z ich bohaterami, że postanowił wyruszyć w świat w poszukiwaniu przygód, zdobyć sławę,

naprawiać wszelkiego rodzaju krzywdy. Dzieło to pokazuje, że sztuka (literatura) może wywrzeć ogromny

wpływ na człowieka i jego decyzje. Może go zainspirować i całkowicie odmienić jego dalsze życie.

2)"Syzyfowe prace" Stefan Żeromski

Marcin Borowicz jest uległy, łatwowierny w stosunku do rusyfikatorów, którzy kształtują jego

osobowość. Wyrzeka się własnej polskości, fascynuje go rosyjska kultura, dzieła Puszkina. Recytacja "Reduty

Ordona" (autor: Adam Mickiewicz) przez Bernarda Zygiera jest dla niego przełomowym momentem, bohater

odzyskuje poczucie przynależności narodowej, kształtuje się jego nowy system wartości ( oparty na miłości do

ojczyzny, religii i niezależności ).

3),,Latarnik" Henryk Sienkiewicz

Bohaterem noweli jest Skawiński, mężczyzna w podeszłym wieku, który po latach tułaczki (walka w Hiszpanii i

na Węgrzech, praca w Afryce) po świecie postanowił osiąść w jednym miejscu i w spokoju dożyć śmierci.

Dostaje prace latarnika w Aspinwall, gdzie żyje w niemalże całkowitym osamotnieniu. Pewnego dnia

otrzymuje paczkę z polskimi książkami, w tym m.in. „Pana Tadeusza” Mickiewicza. Kontakt z polskimi

książkami, językiem sprawia, że bohater zapomina o całym świecie i w myślach przenosi się do uojczyzny.

Budzi się w nim na nowo tęsknota za rodzinnym krajem. Zaczyna rozumieć, że próbując zapomnieć o swoich

korzeniach, skazywał się na wegetację zaledwie. Dopiero świadomość przynależności narodowej i miłość do

ojczyzny pozwoli mu na prawdziwe życie, choć będzie musiał za to zapłacić wysoką cenę - stracił posadę

latarnika i znów musi się tułać po świecie. Ale tym razem nie będzie już sam, zawsze będzie mu towarzyszył

„Pan Tadeusz”– namiastka ojczyzny. „Latarnik” to hołd Sienkiewicza złożony patriotycznej poezji Mickiewicza

w uznaniu wielkiej siły jej oddziaływania.

4),,Kamienie na szaniec” Aleksander Kamiński

W książce ,, Kamienie na szaniec” sztuka (rysunki na murach i ścianach) jest sposobem na wyrażenie

idei i poglądów ludzi w okupowanym kraju. Oddziałują one na społeczeństwo, uświadamiając mu, że istnieje,

choć nie zawsze na pierwszy rzut oka widoczny, silny opór obywateli wobec agresora. Przykładami akcji

Małego Sabotażu są np.: malowanie żółwi (co miało skłonić ludność do buntu w zakładach najeźdźcy )i

rysowanie świń na murach (zgodnie z hasłem ,,Tylko świnie siedzą w kinie”), malowanie kotwic – znaku Polski

Walczącej. Te działania miały na celu podtrzymywanie ducha w narodzie i rozbudzanie wiary w sens walki.

5),,Rok 1984” George Orwell

W tej powieści Georga Orwella o totalitarnym państwie sztuka przejawia się pod postacią plakatów

propagandowych, które sprawiają, że każdy z mieszkańców tego antyutopijnego państwa ma się czuć

obserwowany i kontrolowany przez państwo. Poprzez sztukę wywiera się presję na obywatelach Oceanii

(‘’Wielki brat patrzy’). Wiedzą oni, że muszą kontrolować swoje zachowanie, gdyż każdy ich ruch jest

rejestrowany przez państwo.

6)Koncert Szopena Zofia Kossak-Szczucka (,,Bursztyny")

W opowiadaniu tym jest przedstawiony wpływ muzyki na emigrantów polskich, którzy po upadku

powstania listopadowego znaleźli się w Paryżu. Koncert wybitnego kompozytora Fryderyka Chopina pozwala

choć na chwilę gościom Elżbiety Platerówny przenieść się myślami do Polski.

7) "Ikar" Jarosław Iwaszkiewicz

Autor przedstawia historię Michasia, kilkunastoletniego mieszkańca Warszawy. Chłopiec, pochłonięty

czytaniem książki, nie zauważa nadjeżdżającego samochodu i wchodzi prosto pod koła karetki gestapo. Udaje

mu się uniknąć wypadku i próbuje odejść, ale Niemcy zatrzymują go i odjeżdżają z nim w stronę Alei Szucha

( więzienie gestapo ). Nikt, poza narratorem , zdaje się nie zauważać tragedii chłopaka .Michaś tak jak Ikar

chciał zapomnieć o otaczającej go rzeczywistości, uciekał od niej w świat książek. Za lekkomyślność i

nierozwagę musiał zapłacić najwyższą cenę.

8) koncert Jankiela "Pan Tadeusz" Adam Mickiewicz

Koncert odbywa się podczas przyjęcia z okazji zaręczyn Tadeusza i Zosi. Jankiel gra na cymbałach,

jego utwory nawiązują do ostatnich wydarzeń z historii Polski :-

Polonez Trzeciego Maja ( Konstytucja 3 Maja - 1791 r. - zapowiadała poprawę sytuacji Polski )

" Brzmi Polonez Trzeciego Maja! Skoczne dźwięki / Radością oddychają, radością słuch poją "

Ta muzyka wywołuje radosne, pozytywne emocje. Goście cieszą się, młodzi chcą tańczyć, a starsi powracają

myślami "w owe lata szczęśliwe".

Targowica ( 1792 r. - spisek magnacki zawiązany w celu obalenia reform Sejmu Czteroletniego i Konstytucji,

efektem jest atak Rosji na Polskę. Melodia jest nieprzyjemna, wdzierają się jakby fałszywe tony, przypomina o

zdradzie narodowej. Słuchacze są smutni, rozdrażnieni.

Rzeź Pragi ( 1794 r. krwawy mord wojsk carskich na ludności Warszawy podczas powstania

kościuszkowskiego ). Słychać dźwięki przypominające marsz, bitwę i wystrzały, płacz matek i dzieci. Melodia

wzbudza trwogę, współczucie dla ofiar tragedii.

utworzenie Legionów Polskich ( 1797 r. )

"Znowu muzyka inna znów zrazu brzęczenia / Lekkie i ciche, kilka cienkich strunek jęczy"

Rozbudza nadzieję na odzyskanie niepodległości, ale przywołana w utworze piosenka "Idzie żołnierz borem,

lasem" ukazuje również smutną prawdę o losie polskich żołnierzy, ich tułaczce po świecie i załamaniu z

powodu braku państwa polskiego.

Mazurek Dąbrowskiego ( Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, powstała w 1797 r. , autor - Józef Wybicki.

Optymistyczne dźwięki na nowo budzą nadzieję na wyzwolenie.

" Złączył ręce, oburącz w dwa drążki uderzył/ Uderzenie tak sztuczne, tak było potężne, / Że struny

zadzwoniły jak trąby mosiężne / I z trąb znana piosenka ku niebu wionęła, / Marsz tryumfalny: Jeszcze Polska

nie zginęła!... / Marsz Dąbrowski do Polski! I wszyscy klasnęli, / I wszyscy: "Marsz Dąbrowski!" chorem

okrzyknęli!"

9) Postać : Henryk Schliemann ( 1822 - 90 )

Niemiecki archeolog - amator, odkrywca Troi, Myken i Tirynsu. Gdy Schliemann był dzieckiem, ojciec często

opowiadał mu klechdy, bajki i legendy o bohaterach Homera, o Parysie, Helenie, Achillesie i Hektorze. Gdy

miał 7 lat dostał od niego książkę "Ilustrowana historia świata". Była tu rycina przedstawiająca Eneasza,

bohatera wojennego uciekającego wraz ze starym ojcem z płonącego zamku w Troi. Patrząc na obrazek

chłopiec spytał ojca "To tak wyglądała Troja ?" . Ojciec odpowiedział mu skinięciem głowy. "I wszystko to jest

zburzone, doprawdy całkiem zburzone ? Nikt nie wi, gdzie leżała Troja ?" dociekał mały Henryk . " Nie wierzę

w to. Kiedy dorosnę, znajdę Troję i skarb króla ." Około 50 lat później, w 1871 r. rozpoczął wykopaliska w

Azji Mniejszej, a 14 czerwca 1873 r. odkrył tzw. skarb Priama, co ostatecznie potwierdziło odnalezienie

lokalizacji Troi. Henryka Schliemanna nazywano Don Kichotem wśród archeologów, uważając jego marzenie

o odnalezieniu ruin Troi na podstawie Iliady Homera za mrzonkę. Jego postać dowodzi, jak silny wpływ na

człowieka może mieć literatura. Może ona realnie wpływać na decyzje, a nawet kształtować całe jego życie.

10) Inne

Twórczość Adama Mickiewicza ( "Pan Tadeusz"- przedstawienie szlachty w czasach jej świetności), H.

Sienkiewicza - powieści pisane " ku pokrzepieniu serc” ( „Trylogia”, "Krzyżacy", opis rycerskich obyczajów,

zwycięstwa nad Zakonem Krzyżackim - bitwa pod Grunwaldem ), Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila

Norwida. Dzieła te podejmowały tematy takie jak patriotyzm, tożsamość narodowa, miłość do ojczyzny,

kształtowały świadomość narodową Polaków i moralnie wzmacniały naród pod zaborami.

11) Malarstwo

Twórczość Jana Matejki. Artysta malował obrazy przedstawiające najważniejsze wydarzenia z historii Polsk,

rozbudzając patriotyzm wśród społeczeństwa. Przykłady dzieł :

- "Stańczyk"

- "Rejtan

- Upadek Polski"

- "Hołd pruski"

- "Bitwa pod Racławicami"

- "Bitwa pod Grunwaldem"

Obraz Jana Matejki ,,Bitwa pod Grunwaldem” przedstawia scenę z jednej z najważniejszych bitew w dziejach

Polski. Mimo że malarz stworzył to dzieło 468 lat później, niż miało miejsce to przełomowe wydarzenie,

można mieć wrażenie, że mistrz widział własnymi oczami przedstawioną scenę. Świadczyć by o tym mogły

bardzo liczne szczegóły, które uważnemu obserwatorowi udaje się dostrzec. Jan Matejko musiał mieć

niewątpliwie wielką wyobraźnię.

W centrum obrazu widzimy mężczyznę w czerwonych szatach (litewski książę Witold), z podniesionym

mieczem w prawej ręce. Po jego prawej stronie dostrzegamy odróżniającego się od innych wojowników

rycerza (Ulryka von Jungingena) w białym płaszczu z czarnym krzyżem na piersi. Tylko te dwie postacie

wyróżniają się z plątaniny ludzi.

Na obrazie panuje chaos. Trudno wyodrębnić poszczególne elementy. W tle widzimy ogień i kłęby

unoszącego się dymu.

Opis obrazu Piotra Bruegla ,,Upadek Ikara”

Obraz Piotra Bruegla przedstawia z pozoru zupełnie codzienną scenę - pracujących ludzi na wsi. Jednak, kiedy

wnikliwiej przyjrzymy się dziełu, dostrzeżemy w prawym dolnym rogu niknące w toni wody dwie nogi.

Na pierwszym planie widać wieśniaka pracującego na polu. Orze on rolę z pomocą swojego kasztanowego

konia. Na drugim planie, w centrum, stoi zapatrzony w niebo pasterz. Po morzu pływają statki. W prawym

dolnym rogu można dostrzec rybaka łowiącego ryby.

W tle widzimy miasto i znikające za horyzontem góry. Zachodzi słońce. Wszystko wydaje się być w

najlepszym porządku.

Dramatyczność obrazu można sobie dopiero uświadomić, zdając sobie sprawę, że to, co widzimy, to Morze

Ikaryjskie, a nogi wystające ponad lustro wody należą do tonącego syna Dedala.

Śmierć tego marzyciela nie zostaje zauważona, nie ma ona żadnego znaczenia dla zapracowanych i zajętych

własnymi sprawami ludzi.

Na obrazie przeważają barwy jasne, ciepłe. Uwydatniają one to, że życie przedstawionych ludzi jest spokojne i

monotonne.

Sztuka towarzyszy ludziom od najdawniejszych czasów. Świadczą o tym choćby malowidła na ścianach w

grocie Lascaux . Jest ona sposobem na wyrażenie własnych emocji, ale także pozwala kształtować pewne

postawy, typy zachowań. Bohaterowie literaccy tak jak my wszyscy nieustannie odczuwają jej wpływ. Sztuka

jest niewątpliwie częstym wątkiem literackim.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: