Program zajęć rewalidacji indywidualnej dla ucznia z autyzmem.doc

(133 KB) Pobierz



Program zajęć rewalidacji indywidualnej dla ucznia z autyzmem
 

Każde dziecko dotknięte autyzmem jest inne i posiada sobie właściwy potencjał możliwości. Trzeba szukać indywidualnych dróg, które pomogą mu stać się człowiekiem tak samodzielnym i przystosowanym społecznie, jak to tylko możliwe. Opracowałam program zajęć rewalidacji indywidualnej dla ucznia z autyzmem, aby wyposażyć go w wiedzę i umiejętności, które będą dla niego funkcjonalne oraz które okażą się niezbędne w jego przyszłym dorosłym życiu.

Program zajęć rewalidacji indywidualnej dla ucznia z autyzmem
Program własny na potrzeby Zespołu Szkół Nr5 w Rypinie opracowała:
mgr Renata Pilarska

Spis treści:
Wstęp
Wskazania do pracy z dzieckiem
Podstawa programowa
Cel ogólny
Cele szczegółowe
Zadania szkoły
Treści zajęć
Osiągnięcia ucznia
Procedury osiągania celów
Ocenianie osiągnięć ucznia
Ogólne wskazówki do programu rewalidacyjnego
Sposoby dokumentacji pracy
Akceptacja rodziców
Literatura

"Starajmy się zrozumieć, jak dziecku jest trudno,
a wtedy będzie mu znacznie łatwiej"

WSTĘP

Zaburzenia autystyczne intrygują tajemniczością i budzą duże kontrowersje. Dzieci dotknięte autyzmem bardzo cierpią. Źródłem ich cierpienia jest lęk przed kontaktem ze światem zewnętrznym. Dzieci te izolują się od otoczenia, będącego dla nich źródłem nieustannych bodźców, których nie są w stanie zrozumieć.
Każde dziecko dotknięte autyzmem jest inne i posiada sobie właściwy potencjał możliwości. Trzeba szukać indywidualnych dróg, które pomogą mu stać się człowiekiem tak samodzielnym i przystosowanym społecznie, jak to tylko możliwe. Poszukiwania te to długi proces, w którym porażki przeplatają się z sukcesami. To duże wyzwanie dla rodziców i nauczycieli.
Do mojej klasy uczęszcza uczeń XY, u którego stwierdzono autyzm. Chłopiec nie jest zmotywowany do nauki, nie posiada umiejętności siedzenia w miejscu przez dłuższy czas, nie skupia uwagi na nauczycielu i pomocach, nie odpowiada na komunikaty osoby prowadzącej zajęcia. Jego sprawność intelektualna obniżona jest do poziomu upośledzenia umysłowego na pograniczu upośledzenia umiarkowanego i znacznego, mowa zaburzona, a funkcje poznawcze istotnie odbiegają od normy. Fizycznie chłopiec niczym nie różni się od swoich rówieśników, ale zachowuje się tak, jakby nie był w stanie zrozumieć informacji, które docierają do niego za pośrednictwem zmysłów, zwłaszcza słuchu i wzroku. Żyje w nieco innym, własnym świecie, do którego bliscy i nauczyciele próbują znaleźć drogę.
Na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rypinie, Poradni Neurologicznej Dziecięcej we Włocławku oraz Niepublicznej Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dla Osób z Autyzmem i o Cechach Autyzmu przy Krajowym Towarzystwie Autyzmu Oddział w Toruniu, podjęłam się opracowania programu zajęć rewalidacji indywidualnej, a w nim takich działań, aby wyposażyć ucznia XY w wiedzę i umiejętności, które będą dla niego funkcjonalne oraz które okażą się niezbędne w jego przyszłym dorosłym życiu.

I.Wskazania do pracy z dzieckiem:

-intensywna praca nad rozwojem umiejętności dnia codziennego przez naśladowanie;
- wdrażanie do większej samodzielności w zakresie czynności samoobsługowych;
- ukazywanie związku między nabywanymi umiejętnościami a ich znaczeniem poprzez wykorzystanie ich w konkretnych codziennych sytuacjach;
- konsekwentne wymaganie od dziecka spełniania poleceń, nie wyręczanie go w działaniu;
- usprawnianie umiejętności koncentracji uwagi;
- wydłużanie czasu koncentracji uwagi;
- poszerzanie zestawu ćwiczeń o zabawy ruchowe, muzyczno-ruchowe oraz wzbogacanie zestawu pomocy dydaktycznych o nowe atrakcyjne i nieznane uczniowi XY;
- stymulacja polisensoryczna ze szczególnym zwróceniem uwagi na wzrok;
- somatognozja: kształtowanie poczucia schematu własnego ciała i orientacji w przestrzeni (duży nacisk na naśladowanie ruchów, mowy, z czasem: nazywanie, wskazywanie, rozpoznawanie);
- uczestnictwo w terapiach Weroniki Sherborn, Metodzie Dobrego Startu, Knillów z elementami stymulacji zmysłów - z rodzicem w celu (koordynowania ruchami i wspomagania reakcji chłopca na polecenia terapeuty,tworzenie sytuacji, w której wykonane przez najbliższą osobę ruchy zostaną nazwane, tworzenia nowych sytuacji i wzbogacania warsztatu pracy z chłopcem o narzędzia terapeutyczne);
- konsultacja i terapia logopedyczna;
- przerywanie stereotypowych zabaw;
- ćwiczenia relaksacyjne.


II. Podstawa programowa

Niniejszy program został opracowany w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym umiarkowanym i znacznym w szkołach podstawowych, gimnazjach i oddziałach przysposabiających do pracy w zasadniczych szkołach zawodowych opublikowaną 6 listopada 2003r.

III. Cel ogólny

Głównym celem edukacji ucznia XY jest rozwijanie jego autonomii, jego personalizacja i socjalizacja, a także - w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości - wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :

- mógł porozumiewać się z otoczeniem w jak najpełniejszy dla siebie sposób, werbalnie lub pozawerbalnie,
- zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych,
- był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości,
- mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm, zachowując przy tym prawo do swojej inności.

IV. Cele szczegółowe:

- kształtowanie umiejętności prostej samoobsługi poprzez naśladowanie (rozwijanie umiejętności i sprawności niezbędnych w codziennych sytuacjach związanych z ubieraniem się, jedzeniem, higieną osobistą, czynnościami fizjologicznymi);
- ukazywanie związku między nabywanymi umiejętnościami a ich znaczeniem poprzez wykorzystanie ich w konkretnych codziennych sytuacjach;
- rozszerzenie umiejętności związanych z interakcjami społecznymi, wdrażanie do kulturalnego, społecznie akceptowanego sposobu bycia;
- wzbudzanie mowy, kształtowanie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem drogą werbalną i pozawerbalną;
- kształtowanie umiejętności dokonywania w toku działania - prostych operacji umysłowych;
- przygotowanie do nauki pisania i czytania w zakresie możliwym do osiągnięcia;
- zwiększenie sprawności manualnej poprzez prace z różnorodnymi materiałami i fakturami;
- rozwijanie twórczej aktywności ucznia w dziedzinie plastyki, muzyki i tańca ze względu na jej znaczące wartości terapeutyczne;
- kształtowanie właściwych nawyków ruchowych;
- przygotowanie ucznia do aktywnego spędzania czasu wolnego.

V. Zadania szkoły

1. Tworzenie właściwych warunków, niezbędnych do zapewnienia uczniowi komfortu psychicznego, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, nawiązanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego nauczyciela z uczniem.
2. Rozwijanie u ucznia motywacji do porozumiewania się z drugą osobą, komunikowania potrzeb i stanów emocjonalnych.
3. Tworzenie sytuacji edukacyjnych i wykorzystywanie sytuacji życiowych do rozwijania umiejętności komunikacyjnych ucznia.
4. Wdrażanie do samodzielnego wykonywania czynności związanych z samoobsługą, umożliwianie doznawania satysfakcji z osiąganej niezależności.
5. Konstruowanie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie relacji społecznych.
6. Uczenie zasad współistnienia społecznego oraz kształtowanie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych.
7. Stwarzanie sytuacji sprzyjających poznawaniu otoczenia, w którym przebywa uczeń.
8. Wspieranie rozwoju sprawności psychofizycznej ucznia, prowadzenie zajęć niezbędnych do rozwoju psychoruchowego.

VI. Treści zajęć

Treści zajęć zostały dostosowane do potrzeb i możliwości ucznia XY. Przy ich realizacji należy wykorzystać wszystkie możliwości, jakie stwarza baza dydaktyczna naszej szkoły. Jest to program długofalowy. Jego realizacja kontynuowana będzie w zależności od stopnia postępów edukacyjnych ucznia. Należy pamiętać o tym, że w miarę wzrostu poziomu możliwości chłopca, zawsze można wracać do danych treści oferując coraz bardziej zaawansowane podejście, co w autyzmie jest rzeczą oczekiwaną i przewidywaną.

Treści zajęć

Zadania rewalidacyjne

Naśladowanie

- rozwijanie umiejętności naśladowania:

o                                 naśladowanie gestów, ruchów, mimiki;

o                                 odtwarzanie odgłosów z otoczenia;

o                                 naśladowanie mowy;

o                                 naśladowanie schematów zachowań.

Samoobsługa 1. Ubieranie się: a) rozbieranie się i ubieranie częściowo samodzielne;
b) wkładanie i zapinanie obuwia. 2. Jedzenie: a) posługiwanie się kubkiem, łyżką i widelcem;
b) smarowanie pieczywa nożem, krojenie. 3. Higiena: a) mycie rąk - używanie mydła i ręcznika;
b) mycie zębów;
c) używanie chusteczek do nosa; 4. Sygnalizowanie odczuć płynących z ciała (głodu, bólu)

- kształtowanie umiejętności prostej samoobsługi poprzez naśladowanie:

o                                 wypracowanie całego ciągu czynności związanych z ubieraniem się i rozbieraniem z jak największym wycofaniem obecności osoby dorosłej;

o                                 usprawnianie umiejętności jedzenia, picia, posługiwania się sztućcami;

o                                 wypracowanie cyklu czynności związanych z prawidłowym myciem rąk, zębów, wycierania nosa i twarzy chusteczką;

prowadzenie rąk ucznia przez wszystkie etapy tych czynności w początkowym okresie, stopniowa modyfikacja podpowiedzi zależnie od postępów, później instrukcja słowna.

Nawiązywanie relacji i kontaktów społecznych

 

1. Społeczna świadomość: a) reagowanie na własne imię i nazwisko;
b) rozpoznawanie fotografii własnej i kolegów;
c) odróżnianie "swego znaczka" i "znaczków" kolegów;
d) znajomość imion kolegów (odpoznawanie słuchowe, wymawianie);
















2. Rozumienie poleceń:










3. Umiejętność konwersacji-poziom podstawowy:











 

- poszerzanie możliwości porozumiewania się z uczniem :

o                                 zachęcanie do wokalizacji, posługiwania się słowami, które już zna;

o                                 nawiązanie dialogu wokalizacyjnego poprzez melodię, natężenie, rytm głosu, proponowanie różnych dźwięków do naśladowania;

o                                 wzmacnianie podejmowanych przez dziecko prób mówienia, prowokowanie do mówienia;

o                                 odpowiadanie na przejawy komunikacji intencjonalnej;

o                                 rozpoznawanie poszczególnych osób, ich imion -nazywanie osób, zachęcanie dziecka do kierowania wzroku w ich stronę, do przywoływania ich gestem i słowem;

o                                 utrwalanie gestów na powitanie i pożegnanie - podawanie ręki;

- poszukiwanie nowych form porozumiewania się:

o                                 etykietowanie otoczenia,

o                                 praca na bazie bodźców sygnałowych - prezentacja przedmiotów, etykiet, gestów przed wykonywaniem danej czynności, dążenie do tego, aby dziecko aktywnie porozumiewało się przez bodźce z własnej inicjatywy;

o                                 rozwijanie umiejętności współdziałania z innymi osobami;

- doskonalenie realizacji poleceń słownych wspieranych gestem i bodźcami sygnałowymi:

o                                 rozumienie poleceń: daj-weź, usiądź, chodź tutaj;

o                                 rozumienie poleceń związanych z manipulacją przedmiotami;

o                                 wykonywanie jednoczynnościowych sekwencji poleceń;

przynoszenie i podawanie przedmiotów na prośbę - zwracanie się do ucznia o przynoszenie przedmiotów znajdujących się w zasięgu jego ręki, zachęcanie do podania przedmiotu nauczycielowi.

o                                 witanie się;

o                                 odbieranie informacji: rozumienie komunikatów mówionych znakowo - symbolicznych i przekazywanych za pomocą alternatywnych i wspomagających środków porozumiewania się;

o                                 nadawanie informacji: wypowiadanie komunikatów mową i przekazywanie ich za pośrednictwem znaków, symboli oraz innych alternatywnych i wspomagających środków porozumiewania się;

o                                 kierowanie zachowaniem innych osób za pomocą werbalnych komunikatów: chodź, przesuń się, daj mi, idźmy, moja kolej, idź sobie;

o                                 zadanie typu: chcę ..., to jest ..., widzę ..., mam ..., tam jest ...;

o                                 posługiwanie się komunikatami typu: patrz tutaj ..., patrz co ja robię, zrobiłem to ...;

o                                 odpowiadanie "tutaj" na pytanie: gdzie jest ...?.

Abstrakcyjne myślenie

- określanie cech abstrakcyjnych przedmiotów:

o                                 rozróżnianie i nazywanie kolorów i cech przedmiotów: gorący- zimny, mokry- suchy, twardy- miękki, czysty- brudny, ciemny- jasny, słodki- kwaśny, prosty- krzywy;

o                                 określanie funkcji przedmiotów;

o                                 kojarzenie ze sobą przedmiotów zwykle występujących razem;

o                                 kojarzenie dźwięków z przedmiotami;

- rozwijanie pamięci i uwagi:

o                                 określanie przedmiotów, które zginęły z pola widzenia,

o                                 porównywanie obrazków, różniących się szczegółami.

Umiejętności muzyczno-ruchowe:

o                                 muzykowanie;

o                                 wykonywanie krótkich tańców naśladowczych;

o                                 zabawy muzyczno-ruchowe.

Somatognozja 1. Autoorientacja: a) świadomość własnego ciała;
b) orientacja w jego schemacie.













2. Orientacja w przestrzeni
















 

- rozwijanie świadomości własnego ciała poprzez poznawanie:

o                                 powiązań pomiędzy różnymi częściami ciała;

o                                 możliwości używania różnych części ciała;

o                                 powiązań własnego ciała z innymi ludźmi i przestrzenią;

o                                 rozpoznawanie siebie w lustrze, poszczególnych części swojego ciała, przez dotykanie ich i wskazywanie - wspieranie dziecka poprzez prowadzenie jego ręki, w późniejszym etapie podpowiadanie werbalne i wizualnie;

o                                 ćwiczenia odczuwania własnego ciała i orientacji przestrzennej, odczuwania własnego ciężaru - w trakcie zabaw ruchowych, rytmicznych, muzycznych, czynności samoobsługowych - wspieranie chłopca różnymi formami podpowiedzi zależnie od potrzeb.




- poszerzanie znajomości przestrzeni w zakresie przestrzeni: osobistej, kinesfery, przestrzeni dalszej na różnych poziomach;

o                                 rozpoznawanie przedmiotów np. ubrań, przyborów szkolnych, mebli, zabawek itp. - proszenie o podanie przedmiotu, wybór jednego z przedmiotów, porządkowanie ich, porównywanie, dopasowywanie prostych przedmiotów, poznawanie ich cech, poznawanie nowych przedmiotów w oparciu o polisensoryczną stymulację i integrację wrażeń;

o                                 spostrzeganie położenia własnego ciała w przestrzeni wobec przedmiotów, ludzi - w trakcie ćwiczeń ruchowych, zajęć plastycznych, muzyczno-rytmicznych, codziennych sytuacji;

o                                 próby wskazywania ilustracji;

- doskonalenie orientacji w najbliższym otoczeniu.

o                                 poszerzanie repertuaru zachowań zabawowych z wykorzystaniem własnego ciała, ciała nauczyciela, przedmiotów.

Rozwijanie sprawności manualnej i grafomotorycznej 1. Rysowanie





2. Malowanie







3. Wycinanie i przyklejanie





4. Modelowanie



5. Czynności manipulacyjne













 




- rysowanie kredą po tablicy;
- rysowanie na różnych formatach papieru;
- kolorowanie wewnątrz konturu;
- rysowanie po śladzie;


- "malowanie" mokrą gąbką, watą, zwiniętą szmatką na różnych fakturach;
- wypełnianie całej powierzchni papieru;
- malowanie form kolistych i falistych;
- zamalowywanie prostych, dużych konturów kredką, pędzlem;



- cięcie papieru nożyczkami na tzw. sieczkę;
- cięcie nożyczkami pasków papieru;
- wycinanie według narysowanych prostych konturów;



- lepienie prostych elementów z mas plastycznych;



- chwytanie, trzymanie, przekładanie przedmiotów, wkładanie i wyjmowanie przedmiotów, zamykanie i otwieranie pojemników; przelewanie;

o                                 budowanie, konstruowanie (budowanie różnych układów według wzoru, konstruowanie z klocków);

o                                 nawlekanie, przewlekanie (zdejmowanie i nakładanie elementów na stojak, nawlekanie przedmiotów z dużymi otworami na drut, sznurek, nawlekanie elementów z zachowaniem określonego rytmu kolorów, kształtów itp., "obszywanie" na okrętkę perforowanych wzorników);

o                                 wydzieranie (darcie dowolne papieru, wydzieranie z papieru wzdłuż perforowanych linii, wydzieranie z papieru według pokazu);

o                                 stemplowanie (odbijanie śladów dłoni, odbijanie śladów stempli, stemplowanie dowolne, stemplowanie według wzoru).

Samodzielne spędzanie czasu

- praca z planami aktywności;

o                                 ...

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin