Socjologia-12.06.09r.
T:Osobowość społeczna
Def. Szczepańskiego= osobowość społeczna to zespół trwałych cech biologicznych i psychicznych a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy.
-jako konstrukt teoretyczny-model właściwości ,funkcji, procesów psychicznych ,a służący jako narzędzie rozumienia ,wyjaśniania, przewidywania regularności społecznych zachowań ludzi
Elementy składowe osobowości:
-biogenne-elementy biologiczne ,genetyczne
-psychogenne- pamięć, wola, charakter, wyobraźnia
-socjogenne- kulturowy ideał osobowości, role społeczne, jaźń subiektywna, jaźń odzwierciedlona
KULTUROWY IDEAŁ OSOBOWOŚCI
-narzucony przez społeczeństwo w toku socjalizacji, a zwłaszcza w toku wychowania
-najczęściej ideał wychowawczy służący jako wzór do naśladowania, przekazywany młodzieży w szkołach ,innych instytucjach wychowawczych, w rodzinie, czasem w gr. rówieśniczych
Role społeczne pełnione w grupach społecznych
Rola:
-układ czynności w sposób formalnie lub nieformalnie ustalony przez te grupy
-uwzględnia stały i wewnętrznie spójny system zachowań przebiegających wg mniej lub więcej wyraźnie ustalonego wzoru
-zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją (pozycje przypisane, pozycje osiągane)
-schemat zachowania związanego z pozycją (3 elementy w konstrukcji roli: zachowania nakazane, zakazane, margines swabody)
Proces realizowania roli zależy od:
-jednostki= elementy biogenne i psychogenne
-wzoru osobowego-zespół cech oraz idealnych sposobów zachowania
-od def. roli- przyjętej w gr.
-od struktury i organizacji wewnętrznej gr.
JAŹŃ SUBIEKTYWNA
-wyobrażenie o własnej osobie wytwarzane pod wpływem innych ludzi
-wyobrażenie subiektywne o naszej wewnętrznej istocie, element organizujący wszystkie elementy pozostałe naszej osobowości, jest pochodzenia społecznego
-wyznacza zachowanie w sytuacjach kiedy jednostka znajduje się w konflikcie ról i staje wobec rozbieżnychwymagań2 lub więcej grup do których należy
-staje się niezależna od wpływu innych ludzi w procesie postępowania „zgodnego z samym sobą”
JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA
-zespół wyobrażeń o sobie „odczytany” z wyobrażeń innych ludzi o nas
-zespół wyobrażeń jaki każdy z nas wytwarza sobie na podst. ocen otoczenia na podst. tego co sobie sami wyobrażamy ,że inni sądzą o nas
-jaźń odzwierciedlona składa się z kilku elementów:
1)wyobrażenia o tym jak spostrzegają nas inni
2)wyobrażenia jak oceniają nasz wygląd i nasze postępowanie
3)reakcja na te wyobrażenia w postaci: dumy ,zadowolenia, wstydu, upokorzenia
4)jaźń odzwierciedlona jest elementem kontroli środowiska
SOCJOLOGICZNA KLASYFIKACJA OSOBOWOŚCI F.ZNANIECKIEGO
-Człowiek dobrze wychowany-nabył umiejętności zachowania się w towarzystwie ,zdobył wykształcenie w toku długiego pobytu w różnych typu szkołach, cechuje go duży szacunek dla autorytetów
-Człowiek pracy-ukształtowany od wczesnego dzieciństwa w kręgach ludzi pracujących, zwłaszcza fizycznie ,istotne wykonanie zadań ważnych dla utrzymania rodziny, warsztatu, gospodarstwa
-Człowiek zabawy-u którego w życiu dojrzałym panują dążności zabawowe, rozwinięte pod wpływem kręgów rówieśniczych, każdą wykonywaną funkcję społeczną traktuje jako zabawę ,kładzie ogromny nacisk na zasady funkcjonowania fair play także w polityce i wojnie
Zboczeniec-nie poddaje się naciskom swoich kręgów ,odrzuca obowiązujące nich ideały osobowości i tworzy nowe wzorce, wprowadza innowacje w kulturze i we wzorach zachowania
OSOBOWOŚĆ AUTORATYWNA T.ALDORNA
Charakterystyczne cechy:
-aprobata konwencjonalnych wartości i przyjętych zwyczajów
-tendencja do surowego karania osób uznających normy odmienne od przyjętych przez daną osobę, osoby
-bezkrytyczne podporządkowanie się autorytetowi
-niechęć do wnikania w psychikę własną i innych ludzi
-poczucie zagrożenia
-silna skłonność do wrogości wobec innych grup
-duży stopień etnocentryzmu
-sztywność ,oschłość
-odrzucenie indywidualizmu i twórczej inwencji
-preferowanie działania z pozycji siły lub identyfikowanie się ze sprawującym władzę
-projekcją własnych nieuświadomionych stanów emocjonalnych na otoczenie
OSOBOWOŚĆ PODSTAWOWA I MODALNA
O. Podstawowe:
Cz. powiązanych ze sobą elementów osobowości występujących u przedstawicieli danej kultury i zharmonizowanych z jej instytucjami
-podłoże postaw uczuciowych i systemów wartości wspólnych dla członków danej zbiorowości
-stanowi rodzaj kanwy na której tworzą się zindywidualizowane formy osobowości
O.MODALNA:
Typ występujący najczęściej w danej populacji
Może być kategorią empiryczną a drogą jej poznania są analizy statystyczne
-badając osobowość modalną skupia uwagę na częstości występowania w danej zbiorowości pewnych cech psychicznych i ich powiązań
-pojęcie może odnosić się do każdej zbiorowości a nie tylko do takiej, która ma wspólną kulturę
Nie wyklucza też istnienia wielu różnych typów osobowości
OSOBOWOŚĆ CZŁOWIEKA NOWOCZESNEGO
-otwartość na nowe doświadczenia
-łatwość akceptacji zmian
-innowacyjność i gotowość podejmowania ryzyka
-rozbudowana potrzeba osiągnięć
-negowanie fatalizmu i przekonania o możliwości zapanowania nad siłami przyrody
-orientacja na teraźniejszość i przyszłość
-aspiracje oświatowe ,zawodowe
-dążenie do zdobywania szerokich informacji
-umiejętność kalkulowania i przewidywania
-nastawienie liberalne ,demokratyczne
TYP OSOBOWOŚCI SAMOSTEROWNY I KONFORMISTYCZNY
Działania na podst. własnego ,indywidualnie wypracowanego osądu sytuacji
Zwracanie uwagi zarówno na wewnętrzną dynamikę zachowań jaki i ich obserwowalne konsekwencje
Szerokie horyzonty myślowe
Ufność wobec innych
Wyznawanie standardów moralnych wg których nic nie zwalnia człowieka od odpowiedzialności za własne zachowania przed samym sobą
KONFORMISTYCZNY
-przestrzeganie nakazów zewnętrznego autorytetu
-koncentracja na zewnętrznych efektach zachowania z pominięciem jego wewnętrznej motywacyjno-emocjonalnej dynamiki
-nietolerancyjność wobec nonkonformizmu i odmiennych zapatrywań
-brak ufności wobec innych
Uwarunkowania osobowości
Makrostruktura
Szanse jednostki na osiągnięcie cenionych wartości w życiu społecznym
-rodzaj podkultury i ideologii właściwej danej kategorii a kształtującej duchowe oblicze jej członków
Styl życia czyli zespół tworów kulturowych wyrażających się konkretnym postępowaniu i działaniu
MIKROSTRUKTURA
Procesy socjalizacji i kształtowania się charakterystycznych dla danego społeczeństwa typów osobowości
Interesy, wzory ideałowe i kulturowe wyrosłe w mikrokulturze przeplatają się ze specyficznymi interesami i wzorami kulturowymi małych grup społecznych ,kształtują poglądy ,zainteresowania ,ideały ,nawyki, normy postępowania
ZBIOROWOŚCI LUDZI
Proste zbiory społeczne:
-Zbiorowiska społeczne
Zbiorowisko terytorialne np.: mieszkańcy Poznania
-kategorie społeczne:
Kategorie społeczno-demograficzne(płci ,wieku ,stanu cywilnego, pokrewieństwa)
Kategorie społeczno-zawodowe(zawody ,wykształcenia ,dochody)
-typy:
Psycho-społeczne
Ludzie: aktywni ,bierni ,odważni, tchórzliwi ,władczy
Zbiorowości społeczne –grupy
Grupa społeczna
-formalna
-nieformalna,
-pierwotna
-wtórna
-mała
-duża
Rodzina:
Mała, duża
Patriarchalna, matriarchalna
Zbiorowości o wspólnej kulturze
Plemie
Grupy etniczne
Naród
Zbiorowości o podobnych zachowaniach :
Zbiegowisko ,tłum, publiczność
GRUPA SPOŁECZNA WG SZCZEPAŃSKIEGO
To pewna ilość osób (najmniej3) powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucje ,posiadających pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności
Gr. społeczna wg Sztompki
To zbiór jednostek w którym wspólnota pewnych istotnych cech wyraża się w tożsamości zbiorowej i towarzyszą temu kontakty, interakcję, i stosunki społeczne w jej obrębie częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz
Zależność między liczebnością grupy w funkcjonowaniu:
-zwiększenie liczby członków-zwiększa możliwość osiągnięcia celów w grupach zadaniowych ale zmniejsza jednolitość grupy(prawo Olsona)=im większa liczebność grupy tym mniejsza tendencja do aktywnego uczestnictwa w jej działaniu, częstotliwość i poziom komunikacji są niższe niż w grupach małych
-liczebność grupy wpływa także na jej strukturę i organizację(G. Simmel).Liczebność grupy pozostaje w korelacji z organizacją grupy
SPÓJNOŚĆ GRUPY
Kreowana kulturowo-wynikająca ze zinternalizowania przez członków grupy wspólnych norm i wartości
Kreowana organizacyjnie-wynikająca z realizacji jednostkowych i grupowych celów poprzez działania członków grupy
Kreowana strukturalnie-wynikająca np.: z przeciwstawienia grup własnych grupą obcym ,z konfliktów z innymi grupami
Spójność grupy z punktu widzenia jednostki:
-grupy ekspresyjne= gdzie przyczyną uczestniczenia jest wzajemna atrakcyjność członków
-gr. instrumentalne =gdzie przyczyną bycia razem są korzyści i satysfakcja jakie mogą wynikać członkostwa w grupie
WŁADZA GRUPOWA
-wyraża się w kontroli 1 członka nad innymi, polega na wymuszaniu zachowań uznanych za obowiązkowe lub pożądane z punktu widzenia danej grupy
-władza wyznaczana osobowo= decyzje jednostki posiadającej władze są skierowane do osób ze względu na pełnione role społeczne
-zakres strategiczny władzy(nienadążyłam)
Wpływ władzy na funkcjonowanie grupy ,postępowanie jej członków
-członkowie gr. wykazują tendencję do naśladowania postępowania i zachowań tych członków ,którzy w hierarchii władzy znajdują się wyżej
-osoby posiadające wyższą władzę w gr. inicjują zachowania ,których celem jest kontrola zachowań innych ,zwłaszcza osób zajmujących niższe pozycję[i]w grupie
-osoby zajmujące wyższą pozycję w hierarchii więcej więcej praw
BADANIA STYLÓW PRZYWÓDCTWA GRUPOWEGO
AUTORYTARNY:
-pojawienie się agresji do przywódcy i członków grupy
-uzależnienie od przywódcy
-brak jakiejkolwiek inicjatywy
-grupa działa tak długo jak długo funkcjonuje jej przywódca
-całkowity zanik różnic indywidualnych między członkami
DEMOKRATYCZNY
Chęć współpracy, pomocy
Pogodna atmosfera
Nie wyzwala agresji
Nieobecność przywódcy nie sprawia zaniku działalności grupy ,indyw .różnic między członkami
ANARCHICZNY
Dezorientacja oraz aktywność nie prowadząca do żadnych rezultatów
Wzrost poziomu agresji
Pewne różnice indyw.
KLASYFIKACJA GRUP Z UWAGI NA STRUKTURĘ
Małe gr.- struktura prosta zwana mikrostrukturą, której zasadniczym elementami są poszczególni członkowie ,nie liczą więcej niż kilkanaście osób
Jednostki powiązane są więzią bazującą na stycznościach bezpośrednich
Duże gr.= złożona struktura zwana makrostrukturą, składają się z podgrup, członkowie powiązani są przede wszystkim więzią opartą na stycznościach
KLASYFIKACJA GR.Z UWAGI NA RODZAJ WIĘZI
Gr. pierwotne:
Więź oparta wyłącznie na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych
Cechy gr. pierwotnej wg Codecja:
Względna trwałość, bezpośrednie kontakty, mała liczebność, niewyspecjalizowanych charakter kontaktów ,względna zażyłość uczestników
Gr. Wtórne:
-liczą wiele członków ,w większości anonimowych
-zachodzą sformalizowane i pośrednie stosunki w wysoce wyspecjalizowanych działaniach
-
Gr. własna
b. zróżnicowana i zindywidualizowana
postrzeganie ,zapamiętywanie tylko dobrych zachowań
negatywnych powodów doszukuję się w sytuacji zewnętrznej
pozytywne zachowanie tłumaczy się szlachetnym charakterem członków
GR. obca
Zapamiętuje się złe, negatywne zachowania
-zachowania pozytywne tłumaczy się niezależną sytuacją zewnętrzną
-zachowania negatywne tłumaczy się złym charakterem
GR. Odniesienia
-oznaczenie gr. która jest dla jednostki źródłem norm i wartości ,wzorów zachowań wedle których modeluje własne postępowanie
-oznaczanie gr., która jest dla jednostki tłem oceny przez nią bądź własnej sytuacji ,bądź postępowania
-pojęcie względnego upośledzenia
Poczucie upośledzenia wiąże się nie tyle z umiejscowieniem na obiektywnej skali posiadanych dóbr ,ile z postrzeganiem własnego usytuowania w stosunku do innych osób o podobnych cechach czyli zależy od subiektywnej skali ich pozycji
KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA STOPIEŃ SFORMALIZOWANIA INSTYTUCJI WYSTĘPUJĄCYCH W DANEJ GRUPIE
Formalne
Instytucje gr. i kontrola
Wysoce sformalizowane
NIEFORMALNE:
Instytucje gr. i kontrola wybitnie spontaniczny charakter
KLASYFIKACJA GR.ZE WZGLĘDU NA STOPIEŃ TRUDNOSCI WEJŚCIA DOGRUP
Inkluzyjne-łatwy sposób uzyskania członkostwa
Ekskluzywne-grupy o charakterze zamkniętym
GR.CELOWE
Zorganizowane do realizacji 1 lub związków celów
Więź członków wysoce sformalizowana
Czynnikiem grupo twórczym są potrzeby jednostki lub zbiorowości do podtrzymywania własnej równowagi ,rozwoju
-warunkiem powstania uświadomienie sobie przez pewną liczbę osób zbieżności lub identyczności niektórych potrzeb
-mogą powstawać na zasadzie dobrowolności-zrzeszania lub jako przymusowe gr. celowe
-cechuje je rozbudowany system zorganizowania
-uczestnictwo o charakterze „kontaktu”
„atmosfera im personalizacji”- czyli załatwianie spraw w sposób sformalizowany
KONIECJ
[i]
basiuluszek