Kurcz Ida - Pamięć, uczenie się, język.pdf

(301 KB) Pobierz
Kurcz Ida - Pamięć, uczenie się, język - Notatnik
Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język
Pamięć, uczenie się, język
Ida Kurcz
p. Tło historyczne
adania nad pamięcią naleŜą do
najstarszych w naukowej
psychologii sperymentalnej.
Pierwsza monografia poświęcona
pamięci, której autorem t
Ebbinghaus, ukazała się w 1885 r.
W wyniku tych badań opracowano
ereg specyficznych metod badania
pamięci, wyodrębniono fazy
procesu mięciowego, zastanawiano
się nad rodzajami i cechami
pamięci. Poznano ereg czynników
ułatwiających lub utrudniających
zapamiętywanie, pczekowanie i
odtwarzanie zapamiętanego
materiału (czynniki te omawiamy
rozdziale o uczeniu się).
Ebbinghaus rozpoczął kierunek
badań nad pamięcią, który moŜna
reślić jako badanie uczenia się
werbalnego. Kierunek ten został
następnie ejęty przez
behawioryzm, gdyŜ mieścił się w
jego schemacie badań nad
Strona 1
Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język
czepiem. Psychologowie
europejscy, zwłaszcza
psychologowie radzieccy (Smirnow,
Zinczenko), a takŜe polscy
(Szewczuk) krytykowali
Ebbinghausa za posługiwanie się
materiałem bezsensownym, nie
występującym w norąnalnych
sytuacjach Ŝyciowych, i rozwijali
badania nad pamięcią przy uŜyciu
:róŜnorodnych materiałów
sensownych. Generalnie rzecz
ujmując, lata międzywojenne i
bezpośrednio po drugiej wojnie
światowej charakteryzowały ;się
spadkiem zainteresowań
psychologów problematyką pamięci:
W latach sześćdziesiątych
zaznaczył się dość gwałtowny
wzrostzainteresowań problematyką
pamięci w związku z postępami
wiedzy neuro:psychologicznej,
takŜe dzięki nowym technicznym
moŜliwościom stosowania niezwykle
precyzyjnej aparatury do
ekspozycji bodźców i mierzenia
reakcji, jak równieŜ w wyniku
Strona 2
Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język
ograniczoności teoretycznej
dotychczasowych schematów S R.
W powstałym pod koniec lat
sześćdziesiątych nowym
paradygmacie badawczym
psychologii poznawczej,
zajmującej się procesami
przetwarza
7
nia informacji przez umysł
ludzki, problematyka pamięci
zajęła szcze eksponowane miejsce.
RozróŜnienie dwóch rodzajów
pamięci: krótkoi i długotrwałej
wyzwoliło w latach
siedemdziesiątych całą lawinę
eksperymentalnych. Kolejna zmiana
paradygmatu badawczego poja~n się
na początku lat osiemdziesiątych
spowodowała odejście od ana nych
metod laboratoryjnych;
przesuwając zainteresowanie badac
procesy pamięci zachodzące w
wyniku codziennych doświadczeń v
Ŝyciowych czynności. Specyfiki
tych procesów badania
Strona 3
Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język
laboratoryjne w stanie uchwycić.
Ten nowy paradygmat określa się
jako badani pamięcią ekologicŜną.
W niniejszym rozdziale, po
krótkim omówieniu tradycyjnych
rozrc rodzajów pamięci i faz
procesów pamięciowych, a takŜe
głównych i badania tych procesów,
stosowanych od początku powstania
nau psychologii, oraz po
przeglądzie podstawowych wyników
uzysk owymi metodami, zajmiemy
się rodzajami i systemami pamięci
bad. przez psychologów
poznawczych. Poświęcimy teŜ nieco
uwagi naj szemu paradygmatowi
badawczemu, jakim jest badanie
pamięci w na nym jej przebiegu,
czyli pamięci ekologicznej. Na
zakończenie roz~ zajmiemy się
teoriami pamięci.
Fazyprocesów pamięci i jej
rodzaje
W procesie opanowywania przez
człowieka jakiegoś materiału ezy
czyn wielu badaczy wyodrębnia
trzy fazy. Pierwsza faza to
Strona 4
Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język
zmami t r,~...wąn kodowanie,
druga _pr~~~how~ie. i trzecia
odtwarzanię tego, co zc
przechowane w pamięci. Faza
zapamiętywania (kódowania)
określar bywa jako faza
nabywania. W fazie tej jednostka
zapamiętuje, mi najogólniej to,
co na nją oddziałuje, lub jakieś
formy swojego zachovt Faza ta
moŜe się sprowadzać do jednego
aktu spostrzeŜeniowego, a mo być
złoŜoną aktywnością jednostki,
polegającą na opanowywaniu trud
zadania, poprzedzonego jego
rozwiązaniem, na przyswojeniu
sobie mat werbalnego lub
umiejętności sensomotorycznych
czy umysłowych:
Faza przechowania jest fazą
utajoną, o jej przebiegu
wnioskujen podstawie fazy
następnej. Czas trwania fazy
.przechowania moŜe wynos kilku
sekund do wielu lat. Faza
trzecia, tzw. faza odtwarzania',
polec, ponownej aktywizacji czy
Strona 5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin