1.Rynek – miejsce konfrontacji popytu i podaży, w którym ustalają się ceny i ilość podlegająca wymianie

Rodzaje rynków :

a) w zależności od przedmiotu obrotu wyróżniamy:

- rynek dóbr i usług konsumpcyjnych

- rynek czynników produkcji (np. rynek pracy)

b) ze względu na zasięg geograficzny wyróżniamy:

-rynek lokalny

-rynek regionalny

-rynek krajowy

-rynek międzynarodowy

c) w zależności od sytuacji rynkowej wyróżniamy:

-rynek sprzedawczy (popyt > podaż)

-rynek nabywczy (podaż > popyt)

d) w zależności od zakresu kontroli wyróżniamy:

-rynek wolny

-rynek regulowany.

2.Popyt (D) – zapotrzebowanie na dane dobro, za które nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę dysponując do tego odpowiednim pochodem.

Prawo popytu – popyt zmienia się w przeciwnym kierunku do zmiany ceny (przy założeniu, że wszystkie inne czynniki, które mają wpływ na popyt są stałe - Ceteris paribus)

Wykres krzywej popytu

P (cena)

P1

P2

                                                                        D

                                                                                                       Qd (ilość produktu)

                                    Qd1                              Qd2

Pozacenowe determinanty popytu (czynniki wyznaczające popyt)

a) ceny innych dóbr powiązanych z danym dobrem (substytuty- zamienniki, dobra komplementarne- uzupełniające się)

b) dochód konsumenta (wzrost dochodu powoduje wzrost popytu, wyjątek to dobra wyższego rzędu)

c) gusty i preferencje

d) liczba ludności.

3.Podaż (S) - ilość dobra jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie cen.

Prawo podaży – podaż zmienia się w tym samym kierunku do zmiany ceny (ceteris paribus).

Poza cenowe determinanty podaży:

a) koszty produkcji – im wyższe koszty tym większa podaż

b) dostępna technika

c) ilość przedsiębiorstw w gałęzi- im więcej przedsiębiorstw tym więcej towaru

v      Jeżeli zmiana podaży spowodowana jest zmianą ceny przesuwamy się wzdłuż danej krzywej.

v      Jeżeli zmiana podaży spowodowana jest czynnikami poza cenowymi krzywa podaży zmienia swoje położenie.

4. Paradoksy Griffena

ü      Paradoks Giffena – dotyczy dóbr podstawowych których udział w ogólnych wydatkach jest wysoki. Wzrost ceny takiego dobra powoduje wzrost popytu.

ü      Paradoks Veblena – dotyczy dóbr wyższego rzędu (luksusowych) i najbogatszych grup społecznych, wzrost ceny takiego dobra powoduje wzrost popytu.

5. Równowaga rynkowa

P

S>D

E- równowaga rynkowa

S

Q2

QE

Q1

P2

PE

P1

E

D

Q

Rynek jest samoregulującym się mechanizmem bo sam bez ingerencji państwa likwiduje wszelkie stany nierównowagi.

Zmiany stanu równowagi:

a)      Wzrost dochodu konsumenta

E

D’

P

Skutki    PE  i   QE

b)     

S

c)      

P

d)     

Wzrost liczby przed. W gał.

Skutki

PE   i    QE

E

E’

D

S’

Q

6. Cena maksymalna i minimalna

Cena maksymalna- najwyższa cena którą można uzgodnić w transakcji kupna i sprzedaży, niższa od ceny równowagi.

QE

Pmax

PE

E

D

S

Q

P

Skutki wprowadzenia ceny max- spadek ceny, spadek produkcji, powstanie nadwyżki popytu nad podażem

P

Cena minimalna- najniższa cena którą można uzgodnić w transakcji kupna i sprzedaży, wyższa od ceny równowagi.

S

E

PE

Pmin

QE

D

Q

Skutki wprowadzenia ceny min- powstanie nadwyżka podaży nad popytem oraz redystrybucja dochodów

7. Miary elastyczności popytu i podaży

Cenowa elastyczność  Popytu – oblicza się ją ze wzory :

Epd=ΔDD:ΔPP

Teorie:

·         Jeżeli [Epd] > 1 wtedy jest to popyt elastyczny, tzn. względna zmiana popytu jest większa od względnej zmiany cen.

·         Jeżeli [Epd] < 1 wtedy jest to popyt nieelastyczny, co oznacza, że względna zmiany popytu jest mniejsza od względnej zmiany cen

·         Jeżeli [Epd] = 1 mamy popyt proporcjonalny, tzn.  że względna zmiana popytu jest taka sama jak względna zmiana cen.

·         Jeżeli [Epd] =    wtedy mamy popyt doskonale elastyczny, tzn. że dla danej ceny można przyjąć dowolne rozmiary.

·         Jeżeli [Epd] =0 o popycie doskonale nie elastycznych ( sztywnym) gdzie zmiana ceny nie wywołuje żadnej reakcji popytu.

Elastyczność mieszana ceny popytu:

Em =ΔD1/ D1 : ΔP2/P2

Informuje ona jak zmiana dobra ceny jednego produktu wpływa na popyt drugiego.

Dochodowa elastyczność popytu:

Eyd = ΔD/D : ΔY/Y ,                                      gdzie Y – dochód

Dzięki obliczeniu dochodowej elastyczności popytu możemy ocenić  z jakim produktem mamy do czynienia:

Gdy:

·         Eyd = 0

a.)     Podrzędne    ( Eyd <0)

b.)...