Kregoslup - badanie manualne i mobilizacja.pdf - Terapia manualna - donicka89

wód uznania za jego wielkie zasługi oraz pomoc fizjoterapeutom w

dostępie do terapii manualnej dr Walter Hinsen w 1989 roku został

członkiem honorowym Niemieckiego Towarzystwa Ortopedycznej

Terapii Manualnej (DGOMT). Nasz wspólnie spędzony czas od mo-

mentu naszego poznania w ciągu 30-tu lat był czasem owocnych za-

równo osobistych jak i zawodowych doświadczeń.

SPIS TREŚCI

Słowo wstępne .......................................... 11

Zajęcia w szkołach fizjoterapii ............................ 15

Terminologia — skróty i fachowe określenia ................ 16

OMT — System Nordycki, Koncepcja Kaltenborna i Evjentha ... 30

Olaf Evjenth

Freddy M. Kaltenborn

Traudi Baldauf Kaltenborn

CZĘŚĆ OGÓLNA

1. Historia Medycyny Manualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

1.1. , Ogólna .......................................... 39

1.2. Historia terapii manualnej we fizjoterapii ............ 41

1.3. Historia terapii manualnej dla fizjoterapeutów

w Niemczech ..................................... 43

2. Anatomia (F. Zahnd) .............................. 47

2.1. Połączenia między trzonami kręgów ................ 47

2.2. Maziowe stawy międzykręgowe (międzywyrostkowe) .. 51

2.2.1. Mobilność, kształt i płaszczyzna powierzchni

stawowych ....................................... 51

2.2.2. Torebka stawowa ................................. 53

2.2.3. Jama stawowa .................................... 53

2.2.4. Czynność (funkcja) ................................ 54

2.3. Otwór międzykręgowy ............................ 55

2.4. Więzadła ......................................... 57

2.5. Unerwienie kręgosłupa ............................ 59

2.6. Unerwienie obwodowe ............................ 61

2.6.1. Czuciowe unerwienie skóry ........................ 61

2.6.2. Czuciowe unerwienie struktur leżących głęboko ...... 61

2.6.3. Unerwienie motoryczne (ruchowe) ................. 61

3. Etiologia i patogeneza bólu pleców (F. Zahnd) ....... 65

3.1. Naturalny przebieg ............................... 65

3.1.1. Czynniki emocjonalne ............................. 65

3.1.2. Zmiany w mięśniach .............................. 65

3.1.3. Zmiany w stawach międzykręgowych oraz w krążku

międzykręgowym ................................. 66

3.2.

3.2.1.

„Zablokowanie" ................................

Zakleszczenie (uwięźnięcie) fałdu błony maziowej w

stawie międzykręgowym ......................

Przemieszczenie lub ewentualnie zakleszczenie

(uwięźnięcie) fragmentu krążka międzykręgowego .

Segmentalny oraz międzysegmentalny skurcz mięśni

Sklejenie struktur łącznotkankowych ..............

Uwagi dotyczące badania oraz leczenia ............

7.5.

Leczenie próbne — diagnoza aktualna ............

Ruchy segmentalne kręgosłupa (kontynuacja 7.2.4.2.)

103

104

Zasady leczenia .............................

Leczenie dysfunkcji somatycznej z pozytywnymi

objawami neurologicznymi ...................

Leczenie dysfunkcji somatycznej z negatywnymi

objawami neurologicznymi ...................

Leczenie zmniejszające ból ....................

Środki zwiększające ruchomość tkanek miękkich

Środki zwiększające ruchomość stawów ........

Środki zmniejszające ruchomość lub stabilizacja .

Testy kontrolne i inne zasady postępowania Terapia

uzupełniająca i profilaktyka ............

Ćwiczenia domowe ..........................

Profilaktyka .................................

110

3.2.2.

3.2.3.

3.2.4.

3.3.

110

8.2.

8.3.

111

112

113

114

115

Zespoły korzeniowe (tabele) ....................... 73

5.1.

5.2.

5.2.1.

5.2.2.

5.2.3.

5.2.4.

Wskazania (D. Miihlemann)

Ogólne ..................

Zespoły chorobowe .......

Uwagi ogólne ............

Zespoły szyjne ............

Zespoły piersiowe .........

Zespoły lędźwiowe .......

Miednica ................

CZĘŚĆ TECHNICZNA

Przeciwwskazania (D. Miihlemann) .............

Ogólne .......................................

Specjalne .....................................

Dotyczące gry stawowej, oporu końcowego i bólu .

Dotyczące technik leczenia oraz jego intensywności

Podsumowanie ................................

Powikłania ....................................

6.1.

6.2.

6.2.1.

6.2.2.

6.3.

6.4.

Wprowadzenie dotyczące schematów badania i leczenia

Wprowadzenie dotyczące technik ....................

117

118

.1.

.2.

1.3.

1.4.

1.5.

Anatomia ................

Biomechanika ............

Badanie i leczenie .........

Miednica: badanie (schemat)

Miednica: leczenie (schemat)

123

125

127

129

142

Zasady badania .........................

Wywiad .................................

Stan ogólny (objawy, ocena biomechaniczna)

Oglądanie ...............................

Badanie palpacyjne (palpacja) .............

Testy neurologiczne oraz naczyniowe ......

Badanie ruchu ...........................

1. Ruchy czynne .........................

2. Ruchy bierne .........................

3. Testy oporowe ........................

Badania techniczne ......................

Podsumowanie ..........................

7.1.

7.2.

7.2.1.

7.2.2.

7.2.3.

7.2.4.

Kręgosłup lędźwiowy ................

Anatomia ............................

Biomechanika ........................

Badanie i leczenie .....................

Kręgosłup lędźwiowy: badanie (schemat)

Kręgosłup lędźwiowy: leczenie (schemat)

148

149

151

183

2.1.

2.2.

2.3.

2.4.

2.5.

Kręgosłup piersiowy i żebra

Anatomia ................

Biomechanika ............

197

198

.3.

3.1.

3.3. Badanie i leczenie ................................. 198

3.4. Kręgosłup piersiowy: badanie (schemat) ............. 200

3.5. Kręgosłup piersiowy: leczenie (schemat) ............. 227

SŁOWO WSTĘPNE

„Kręgosłup — badanie manualne i mobilizacja" jest tłumaczeniem

norweskiej książki „Manuell Mobilisering av Ryggraden", która w 1989

roku ukazała się jako uzupełnione wydanie książki „Frigj0ring av Ryg-

graden" (1964). (Frigj0ring av Ryggraden" w 1970 roku została prze-

tłumaczona na język angielski przez Robina A. Mc Kenziego). „Kręgosłup

— badanie manualne i mobilizacja" jest kontynuacją książki „Manualne

mobilizacje stawów kończyn", która ukazała się w dziesięciu językach:

niemieckim, angielskim, fińskim, francuskim, japońskim,

holenderskim, norweskim, hiszpańskim, greckim i polskim. Są w niej

opisane podstawowe zasady badania oraz manualnej mobilizacji. Za-

kładamy, że zasady te zostały już przyswojone.

„Kręgosłup — badanie manualne i mobilizacja" zawiera dwa prak-

tyczne podręczniki „Test Segmentum Mobilis" oraz „Mobilisation I", które

opracowane zostały na podstawie norweskiego wydania „Manuell

Mobilisering av Ryggraden". Wydanie to poprzez wiele lat wykorzysty-

wane było przez Niemieckie Towarzystwo Medycyny Manualnej w FAC w

Hamm jako materiał dydaktyczny do prowadzenia dwóch pierwszych

kursów dotyczących kręgosłupa. Książka ta jest również podręcznikiem

praktycznym na podstawie którego prowadzone są w ramach

Międzynarodowego Seminarium kursy W-l oraz W-2. Oprócz tego za-

wartość tej książki została tak przedstawiona, aby stanowić materiał do

nauczania w szkołach fizjoterapii (patrz strona 15).

Aby książka ta była bardziej zrozumiała na wstępie umieściliśmy

spis używanej terminologii wraz z komentarzem oraz zestawienie fun-

damentalnych zasad Ortopedycznej Terapii Manualnej wg koncepcji

Kaltenborna i Evjentha (System Nordycki).

Książka podzielona została na dwie części: ogólną oraz techniczną.

Część ogólna zawiera materiał dotyczący historii terapii manualnej,

anatomii kręgosłupa, etiologii i patogenezy bólu pleców, zespołów

korzeniowych (schematy), wskazań i przeciwwskazań oraz zasad

badania i leczenia dla potrzeb mobilizacji.

Część techniczna książki zawiera ilustracje oraz opisy poszcze-

gólnych technik badania i leczenia. Każdy rozdział rozpoczyna się od

wprowadzenia, które zawiera krótkie streszczenie anatomii, biome-

chaniki, specyfikę badania oraz leczenia zajętych odcinków kręgo-

słupa oraz przeglądowy schemat technik badania lub leczenia.

4. Kręgosłup szyjny (C 2 —Th 3 ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

4.1. Anatomia ........................................ 251

4.2. Biomechanika .................................... 251

4.3. Badanie i leczenie ................................. 252

4.4. Kręgosłup szyjny: badanie (schemat) ................ 253

4.5. Kręgosłup szyjny: leczenie (schemat) ................ 283

5. Górny kręgosłup szyjny (Occiput — Atlas — Axis) .. 299

5.1. Anatomia ........................................ 299

5.2. Biomechanika .................................... 300

5.3. Badanie i leczenie ................................. 301

5.4. Górny kręgosłup szyjny: badanie (schemat) .......... 302

5.5. Górny kręgosłup szyjny: leczenie (schemat) .......... 312

Bibliografia ............................................. 319

W 1945 roku jako świeżo wykształcony nauczyciel sportu mogłem w

Niemczech wziąć udział w rehabilitacji ofiar wojny. Oprócz czynnego

treningu wykorzystywałem jeszcze masaż, mobilizację oraz manipulację

stawów kończyn. Będąc nauczycielem sportu w Norwegii nie mogłem

zajmować się leczeniem pacjentów. Z tego powodu zdobyłem

dodatkowe wykształcenie — fizjoterapeutyczne. Po otwarciu mojej

prywatnej praktyki w 1950 roku w Oslo szybko się zorientowałem, że

zdobyte wykształcenie nie wystarcza mi w leczeniu schorzeń

kręgosłupa. Pojedynczy pacjenci opowiadali mi, że oczekiwaną pomoc

otrzymywali u chiropraktyka.

Fakt ten powodował zniechęcenie w mojej pracy zawodowej. W

1950 roku postanowiłem kontynuować dalsze dokształcanie zawodowe.

Rozpoczynając studia u dr Jamesa Mennella w Londynie chciałem się

wyspecjalizować w leczeniu schorzeń kręgosłupa. W1952 roku

rozpocząłem naukę u dr Jamesa Cyriaxa. W 1954 roku otrzymałem od

niego zgodę na prowadzenie nauczania. Zacząłem,od kursów wśród

moich kolegów. Kursy te organizowane były przy udziale Związku

Fizjoterapeutów w Oslo oraz Norweskiego Związku Lekarzy zajmu-

jących się medycyną fizykalną. W powiązaniu z nimi powstały moje

pierwsze publikacje na temat tego sposobu leczenia. One też stanowią

podwaliny niniejszego wydania książki.

Szczególne podziękowania oraz uznanie należą się mojemu koledze

i współpracownikowi przy tworzeniu tej książki — Olafowi Evjen-thowi.

Ód 1968 roku łączy nas owocna i pouczająca dla mnie współpraca,

która doprowadziła ostatecznie do powstania Ortopedycznej Terapii

Manualnej wg koncepcji Kaltenborna i Evjentha.

Olaf Evjenth zachowując nasze specjalne zasady ulepszył w ostat-

nich latach większość technik badania i leczenia. Na wszystkich ilu-

stracjach w części technicznej pokazuje on wszystkie wymieniane tech-

niki. Razem z dr Jernem Hambergiem opublikował on trzy części książki

dotyczącej rozciągania mięśni (dwie dla terapeutów, jedna dla pa-

cjentów). Nowe wydanie angielskie drugiej części („rozciąganie mięśni

kręgosłupa") obejmuje równocześnie leczenie stawów kręgosłupa.

Publikacja ta stanowi także kontynuację mojej książki.

Chciałbym jednocześnie podziękować mojej żonie Traudi Baldauf

Kaltenborn — pierwszej niemieckiej fizjoterapeutce, która ukończyła

szkołę OMT w Niemczech. Oprócz fachowej pomocy przy pisaniu tej

książki podjęła się ona tłumaczenia z języka norweskiego dużej części

opracowywanego materiału.

Dziękuję również moim współpracownikom ze Szwajcarii: dr Da-

nielowi Muhlemannowi oraz Fritzowi Zahndowi. Oboje ukończyli

szkolenie OMT w Norwegii.

Dr Daniel Muhlemann (doktor chiropraktyki) przetłumaczył oraz

fachowo opracował rozdział 5. Wskazania oraz rozdział 6. Przeciw-

wskazania.

Fritz Zahnd — instruktor OMT napisał rozdział 3. Etiologię, prze-

tłumaczył i opracował rozdział 2. Anatomię oraz anatomię przedsta-

wioną w części technicznej książki przed opisem poszczególnych od-

cinków kręgosłupa.

Dziękuję również niemieckim fizjoterapeutom: Sibylli Szwarz za

jej pomoc w tłumaczeniu oraz instruktorowi Christianowi Glockowi za

jego propozycje i wskazówki.

Scheidegg, 31 marzec 1992

Freddy M. Kaltenborn

INFORMACJE O AUTORZE

ZAJĘCIA W SZKOŁACH FIZJOTERAPII

Książka „Kręgosłup — badanie manualne i mobilizacja" podobnie

jak „Manualne mobilizacje stawów kończyn" jest pomyślana jako pod-

ręcznik do zajęć w szkołach fizjoterapii. Szkolenie podstawowe oraz

dokształcanie w ramach Ortopedycznej Terapii Manualnej w żadnym

wypadku nie ma zastępować tych szkół, ale ma dawać lepsze do nich

przygotowanie oraz lepsze przygotowanie do wykonywania zawodu.

Przed zastosowaniem konwencjonalnego leczenia ruchowego,

przeprowadza się wiele ruchowych technik diagnostycznych oraz te-

rapeutycznych (wszystkich technik, które powodują ruch w stawach).

Aby były one efektywne to wymagana jest zarówno wiedza z zakresu

anatomii funkcjonalnej, biomechaniki jak i zdolność badania oraz le-

czenia manualnego stawów. Dzięki nim leczenie konwencjonalne przy

zastosowaniu takiej terapii będzie w sposób istotny efektywnie zmieniać

podrażnienie lub uszkodzenie stawu.

Wszystkie techniki lecznicze przedstawione w niniejszej książce od-

bywają się pod pełną kontrolą pacjenta tzn. są przeprowadzane w sposób

powolny. Pacjent może w każdym momencie przerwać leczenie.

Przepis (luty 1995):

Od dnia l lipca 1994 roku nowe prawo pracy w Niemczech włączyło

terapię manualną do programu nauczania w szkołach fizjoterapii.

Ustalona liczba godzin nauki nie wystarczy jednak na przerobienie

materiału obu moich książek. Z tego też powodu Niemieckie Towa-

rzystwo Ortopedycznej Terapii Manualnej (DGOMT) otrzymało ode

mnie zgodę na wykorzystanie kilku stron z książki dotyczącej stawów

kończyn oraz tej książki w celu wydania szkolnego opracowania skryp-

towego. Czas trwania nauki wynosi 80 godzin. Wydanie skryptowe

„Podstawy terapii manualnej" jest rozpowszechniane poprzez Oster-

kamp Druck GmbH.

Kształcenie podstawowe w terapii manualnej kończące się certyfi-

katem oraz dokształcanie w ramach OMT odbywające się w centrum

kształcenia w DFZ w Mainz i w E-OMT w Kreischa bazuje właśnie na

tym skrypcie. Przed rozpoczęciem „kształcenia podstawowego w te-

rapii manualnej kończącego się certyfikatem" zakłada się znajomość

materiału skryptowego. Dla osób kształconych przed wprowadzeniem

nowego ustawodawstwa istnieje możliwość zdobycia tej wiedzy w

oparciu o kursy podstawowe (wcześniej W-l oraz W-2) w wymie-

nionych wcześniej centrach szkoleniowych.

Urodzony: Oslo, Norwegia 1923

Wykształcenie i rok ukończenia:

Matura (Norwegia) 1942

Nauczyciel sportu (1945) oraz fizjoterapeuta (Norwegia) 1949

Medycyna Ortopedyczna, Cyriax (Londyn) 1954

Chiropraktyk (FAC/Hamm) 1958

Terapia manualna (MT II, Norwegia) 1959

Osteopatia, Stoddard (Londyn) 1962

Ortopedyczna Terapia Manualna (ISOMT) 1973

Działalność:

Praktyka prywatna w Oslo 1950—1982

Nauczyciel medycyny ortopedycznej (Cyriax) od 1955

Nauczyciel chiroterapii dla lekarzy, Niemcy:

DGMM, FAC/Hamm 1963—1982

DGMM, MWE/Neutrauchburg 1974—1975 Nauczyciel

osteopatii (Stoddard) od 1971 Instruktor OMT (międzynarodowy)

fizjoterapeutów od 1973 Przewodniczący oraz członek IFOMT

Standard-Committee 1974—1982 Konsultant norm zawodowych

IFOMT 1982—1990 Profesor biomechaniki dla lekarzy osteopatów

Michigan State University, USA 1977—1984

Profesor terapii fizykalnej dla fizjoterapeutów, Oakland University

MI/USA od 1984 Nauczyciel OMT w centrum kształcenia w Mainz od

1984

Członkostwo honorowe:

Norweski i Chilijski Związek Fizjoterapii

Niemieckie, Fińskie, Norweskie, Szwedzkie Towarzystwo OMT

Szwedzkie Towarzystwo Lekarskie Medycyny Manualnej

Pozostałe:

Specjalista terapii manualnej (Norweski Związek Fizjoterapii) 1991

Nagroda IFOMT 1992 (Vail, USA)

Kregoslup - badanie manualne i mobilizacja.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: