PE Nr 04-99.pdf

nr 499 81

CENA 3,60 PLN

ISSN 1232-2628

Wzmacniacz samo-

chodowy 4x70 W

Programator mi-

krokontrolerów'51

Migaj¹ca strza³ka

W³¹cznik

wentylatora

Synteza czêstotliwo-

ci do tunera UKF

( )

CO MIESI¥C BEZP£ATNE OG£OSZENIA DROBNE

PATRZ INFORMACJE NA STR. 16

NA STR. 16

ZAPRASZAMY NA NASZ¥ STRONÊ W INTERNECIE

W W W . P E . C O M . P L

ul. Jakobinów 35

02-240 Warszawa

tel. 846-31-87 (89)

fax 846-35-70

Nowe zasady sprzeda¿y p³ytek

drukowanych

co miesi¹c 3 wysy³ki za

darmo !!!

Produkujemy i sprzedajemy

Ö Stacje lutownicze z elektroniczn¹

stabilizacj¹ temperatury grota

Ö Urz¹dzenia do monta¿u powierzchniowego

SMD

Ö Lutownice z elektronicznym regulatorem

temperatury wbudowanym w r¹czkê

lutownicy

Ö Podstawki do cyny i lutownic

Ö Lutownice z regulacj¹ temperatury we

wtyku sieciowym

Ö Lutownice bez regulacji temperatury grota

Ö Odsysacze cyny

Ö Tygle

Ö Zasilacze

Ö ci¹gacze izolacji

Ö Groty (14 typów)

Uwaga, uwaga, uwaga !!!

W sprzeda¿y wysy³kowej redakcja PE

oferuje ksi¹¿kê Mikrokontrolery jed-

nouk³adowe rodziny 51 autorstwa

dr in¿. Tomasza Stareckiego. W ksi¹¿ce

zawarto informacje o kilkudziesiêciu

najczêciej stosowanych mikrokontro-

lerach obecnie najbardziej rozpo-

wszechnionej rodziny 51. Omówiono

architekturê oraz wewnêtrzne uk³ady

peryferyjne mikrokontrolerów kompa-

tybilnych programowo z 8051. Opis

dotyczy konstrukcji od dawna obec-

mnych na rynku jak i dopiero wcho-

dz¹cych do produkcji.

Objêtoæ 580 stron.

Cena: 45 z³ + koszty wysy³ki

PATRZ INFORMACJE

Analiza syntezy

Zapewne nie wszyscy Czytelnicy przypominaj¹ sobie jak wygl¹da³

programator pierwszego w Polsce telewizora kolorowego marki Rubin.

Prze³¹czenie programu wymaga³o nie lada wprawy i wysi³ku fizycznego.

Odbiór ¿¹danego programu uzyskiwa³o siê za pomoc¹ magicznej konfi-

guracji obrotowego prze³¹cznika kana³ów, prze³¹cznika zakresu i pokrêt³a

strojenia. W czasach, które dla telewizorów marki Rubin mo¿na okreliæ

z³otym wiekiem, telewidz mia³ do wyboru tylko dwa programy telewizji

publicznej. Programy mia³y bardzo podobn¹ tematykê wiêc szybkoæ

prze³¹czania pomiêdzy programami nie by³a tak istotna, jak teraz gdy do

dyspozycji mamy czêsto kilkadziesi¹t i wiêcej programów.

W przypadku odbioru radiowego sytuacja w owych czasach mia³a siê

nieco lepiej. Ju¿ od dawna w pamie UKF obecnych by³o wiele stacji, które

nota bene nadawa³y o wiele ciekawsze programy ni¿ wszystkie wspó³cze-

sna stacje komercyjne razem wziête. W tym w³anie okresie prymat wród

sprzêtu wy¿szej klasy wiod³y odbiorniki radiowe Amator. Radios³uchacz

mia³ do dyspozycji du¿¹ ga³kê, która przy strojeniu przesuwa³a wskazów-

kê po skali z naniesion¹ podzia³k¹ czêstotliwoci. Przy odrobinie wprawy

i sprzyjaj¹cych okolicznociach, dostrojenie siê do w³aciwej stacji zajmo-

wa³o u³amki sekundy. Niestety gdy z jednego radia korzysta³y dwie osoby

o ró¿nych upodobaniach muzycznych lub ciekawe audycje nadawa³o kil-

ka rozg³oni, sytuacja nieco siê komplikowa³a.

Wielkim prze³omem w strojeniu odbiorników by³o wprowadzenie do

masowego u¿ycia warikapów. Stanowi³y one podstawê do konstrukcji

przestrajanych elektronicznie g³owic UKF. Dziêki nim mog³y powstaæ elek-

troniczne programatory, które pozwala³y na zapamiêtanie maksymalnie

kilkunastu stacji.

Jednak¿e prawdziwym rewolucj¹ w tej dziedzinie by³o dopiero wpro-

wadzenie syntezy czêstotliwoci do stabilizacji czêstotliwoci heterodyny,

wykorzystuj¹ce pêtlê PLL stabilizowan¹ kwarcem. Pozwala³o to odbieraæ

¿¹dan¹ czêstotliwoæ z du¿¹ precyzj¹. Zbêdna sta³a siê pêtla automatycz-

nej regulacji czêstotliwoci (ARCz), radios³uchacz móg³ odczytaæ na wy-

wietlaczu czêstotliwoæ odbieranej stacji.

Ciekawe jakie jeszcze niespodzianki przygotowuj¹ nam w najbli¿szym

czasie producenci sprzêtu elektronicznego, je¿eli ju¿ dzi syntezê czêstotli-

woci montuje siê nawet w tanich radiobudzikach. Omielam siê twierdziæ,

¿e ekspansja elektroniki kiedy siê skoñczy. Na razie jej rozwój przypomina

pompowanie wielkiego gumowego balonu, który kiedy musi w koñcu

pêkn¹æ. Po jego eksplozji naszym potomkom znów przyjdzie czekaæ wiele

lat na rewelacyjne odkrycie kolejnego Marconiego czy Popowa.

Spis treci

Samochodowy wzmacniacz

mocy 4×70 W = 280 W..............................4

Sterownik wentylatora ³azienkowego ...........9

Migaj¹ca strza³ka z wykrzyknikiem .............13

Gie³da PE .................................................16

Programator procesorów ATMEL.................17

Pomys³y uk³adowe

przetwornice kondensatorowe .................22

Kupon zamówieñ ......................................24

Programowanie obs³ugi

wywietlacza i klawiatury

prosty program pog³osu..........................25

Synteza do tunera UKF cz. 1 ...................31

Zastêpca Redaktora Naczelnego

Elektronika w Internecie ...........................35

P³ytki drukowane wysy³ane s¹ za zaliczeniem pocztowym. Orientacyjny czas oczekiwania na realizacjê zamówienia wynosi trzy tygodnie. Nie przyj-

mujemy zamówieñ telefonicznych. Zamówienia na p³ytki drukowane prosimy przesy³aæ na kartach pocztowych, lub kartach zamówieñ zamieszcza-

nych w PE. Koszt wysy³ki 8,00 z³ bez wzglêdu na kwotê pobrania. W sprzeda¿y wysy³kowej dostêpne s¹ archiwalne numery Praktycznego Elektro-

nika: 3/92, 11/95, 4/96, 12/96, 1÷11/97, 4/98, 5/98, 10÷12/98 wszystkie w cenie 3,00 z³, 1÷4/99 wszystkie w cenie 3,60 z³ plus koszty wysy³ki.

Kserokopie artyku³ów i ca³ych numerów, których nak³ad zosta³ wyczerpany, wysy³amy w cenie 1,75 z³ za pierwsz¹ stronê, za ka¿d¹ nastêpn¹ 0,25

z³ plus koszty wysy³ki. Kupony prenumeraty zamieszczane s¹ w numerach 11/98, 12/98, 2/99, 5/99, 8/99.

Adres Redakcji:

Praktyczny Elektronik

ul. Jaskó³cza 2/5

65-001 Zielona Góra

tel/fax.: (0-68) 324-71-03 w godzinach 8 00 -10 00

e-mail: redakcja@pe.com.pl ; www@pe.com.pl

Redaktor Naczelny:

mgr in¿. Dariusz Cichoñski

Z-ca Redaktora Naczelnego:

mgr in¿. Tomasz Kwiatkowski

Redaktor Techniczny: Pawe³ Witek

©Copyright by Wydawnictwo Techniczne ARTKELE Zielona Góra, 1999r.

Zdjêcie na ok³adce: J. Bro¿yna

Druk: Zielonogórskie Zak³ady Graficzne ATEXT sp. z o.o.

Plac Pocztowy 15 65-958 Zielona Góra

Artyku³ów nie zamówionych nie zwracamy. Zastrzegamy sobie pra-

wo do skracania i adjustacji nades³anych artyku³ów.

Opisy uk³adów i urz¹dzeñ elektronicznych oraz ich usprawnieñ za-

mieszczone w Praktycznym Elektroniku mog¹ byæ wykorzystywane

wy³¹cznie do potrzeb w³asnych. Wykorzystanie ich do innych celów,

zw³aszcza do dzia³alnoci zarobkowej wymaga zgody redakcji Praktycz-

nego Elektronika. Przedruk lub powielanie fragmentów lub ca³oci pu-

blikacji zamieszczonych w Praktycznym Elektroniku jest dozwolony

wy³¹cznie po uzyskaniu zgody redakcji.

Redakcja nie ponosi ¿adnej odpowiedzialnoci za treæ reklam

i og³oszeñ.

4/99

Samochodowy wzmacniacz

mocy 4×70 W = 280 W

Przedstawiamy pierwsz¹ czêæ samochodowego wzmacniacza du¿ej

mocy. Ca³y cykl obejmuje trzy czêci: wzmacniacz mocy, sterowany

mikroprocesorowo przedwzmacniacz i sterowany elektronicznie ko-

rektor graficzny z pamiêci¹ charakterystyk. Wzmacniacz mocy mo¿e

pracowaæ autonomicznie, tzn. wykorzystuj¹c sygna³ pochodz¹cy

z radioodbiornika lub odtwarzacza kompaktowego. Podobnie

przedwzmacniacz z korektorem mo¿na wykorzystaæ do innego ze-

stawu muzycznego. Szczegó³owe dane dotycz¹ce przedwzmacnia-

cza zamiecimy w drugiej czêci artyku³u, a poni¿ej opiszemy

wzmacniacz mocy.

Moc wzmacniaczy stosowanych

w samochodach ograniczona jest ni-

skim napiêciem zasilania. D¹¿¹c do

uzyskania jak najwy¿szej mocy wyj-

ciowej stosuje siê wzmacniacze

w uk³adzie mostkowym, jednoczenie

zmniejszaj¹c impedancjê zestawów

g³onikowych. Wszystkie te zabiegi

pozwalaj¹ jednak na osi¹gniêcie mocy

rzêdu 20 W. Dalsze zwiêkszanie mocy

wymaga zastosowania przetwornicy

podwy¿szaj¹cej napiêcie zasilania.

Wad¹ przetwornic jest koniecznoæ

stosowania transformatorów i zwi¹za-

ne z tym k³opoty. Jednak¿e najnowsze

uk³ady scalone wzmacniaczy mocy po-

³¹czy³y w jednej obudowie przetwor-

nicê i wzmacniacz. Jeszcze wiêksz¹ za-

let¹ tych uk³adów jest brak transfor-

matora. Po prostu zastosowano prze-

twornice kondensatorow¹. Przyk³a-

dem takiego wzmacniacza jest uk³ad

TDA 1562Q firmy Philips, który zasto-

sowano w prezentowanym wzmacnia-

czu mocy.

jest w stanie dostarczyæ 70 W mocy na

obci¹¿enie 4 W.

W czasie normalnej pracy, gdy

uk³ad jest sterowany sygna³em muzycz-

nym zapotrzebowanie na wysok¹ moc

wyjciow¹ wystêpuje tylko w bardzo

niewielkim procencie czasu. Z uwagi na

to, ¿e sygna³ muzyczny posiada rozk³ad

normalny (Gaussowski) amplitudy,

uzyskuje siê znaczne zmniejszenie mo-

cy traconej w uk³adzie, w porównaniu

do klasycznego wzmacniacza pracuj¹-

cego w klasie AB.

Wielk¹ zalet¹ TDA 1562Q jest nie-

wielka liczba elementów zewnêtrz-

nych, a ciekawostk¹ fakt, ¿e nie ma

wród nich ¿adnego rezystora. Ponadto

uk³ad posiada wiele ró¿nych zabezpie-

czeñ i funkcji. Z zabezpieczeñ nale¿y

wymieniæ odpornoæ uk³adu na zwarcia

wyjæ do masy, napiêcia zasilania, oraz

zwarcia w obci¹¿eniu. Oczywicie

C1+

V P1

Klasa A

stan

Czujnik

Zabezpieczenie

Klasa B

temperatury

przed brakiem

Szybkie wyciszanie

zniekszta³ceñ

tryb

Standby

Wyciszanie

wy³¹ c zanie

Zabezpieczenie

Pompa

pracy

W³¹czanie

pr¹dowe

WE+

Stopieñ

Przedwz.

WY+

mocy

75k

Interfejs

Opis uk³adu TDA 1562Q

Sprzê¿enie

Detektor

diagnostyczny

Dynamiczny

zwrotne

Obci¹¿enia

detektor

Uk³ad TDA 1562Q zawiera w swo-

jej obudowie monofoniczny wzmac-

niacz mocy pracuj¹cy w uk³adzie most-

kowym. Charakteryzuje siê bardzo du-

¿¹ moc¹ wyjciow¹ przy niskim, poje-

dynczym napiêciu zasilania. Przy ma-

³ych poziomach mocy, do 18 W uk³ad

pracuje jak zwyk³y wzmacniacz. W sy-

tuacji gdy wymagana jest wiêksza moc

wyjciowa uruchamiana zostaje we-

wnêtrzna kondensatorowa przetworni-

ca podwy¿szaj¹ca napiêcie zasilaj¹ce

stopieñ koñcowy. Dziêki temu uk³ad

75k

zniekszta³ceñ

Stopieñ

mocy

Przedwz.

Zabezpieczenie

temperaturowe

wy³¹ cz anie

V ref

Pompa

15k

Masa stopni m ocy

V ref

masa

Masa sygna³owa

6 12

masa stopni mocy

C2+

Rys. 1 Schemat blokowy uk³adu wzmacniacza mocy TDA 1562Q

4/99

uk³ad jest zabezpieczony przed prze-

kroczeniem maksymalnej temperatury.

Wydaje siê wiêc prawie niezniszczalny.

Jak przysta³o na uk³ad wyprodukowa-

ny w czasach królowania mikroproceso-

rów TDA 1562Q wyposa¿ony jest w trzy

wejcia/wyjcia diagnostyczno-programu-

j¹ce, których funkcje opisano poni¿ej.

Niski Czuwanie ( standby ); uk³ad jest

ca³kowicie wy³¹czony, pr¹d pobie-

rany z zasilacza jest bardzo niski.

redni Wyciszenie ( mute ); uk³ad jest

w³¹czony, lecz sygna³ akustycz-

ny pozostaje st³umiony.

Wysoki W³¹czony ( on ); normalna praca,

sygna³ doprowadzony do wej-

cia jest wzmacniany o 26 dB.

W czasie gdy uk³ad jest prze³¹cza-

ny z czuwania na pracê, lub odwrotnie

moment prze³¹czania uk³adu realizo-

wany jest w chwili gdy sygna³ wejcio-

wy przechodzi przez zero. Dziêki temu

w g³oniku nie s³ychaæ stuków zwi¹za-

nych ze stanami nieustalonymi. Samo

w³¹czanie odbywa siê bardzo szybko

i uk³ad rozpoczyna pracê ju¿ w 50 ms

od chwili w³¹czenia. Jest to wa¿ne

w niektórych zastosowaniach jak np.

telefoni, lub nawigacji samochodowej.

Wejcie trybu pracy

MODE (nó¿ka 4)

Wejcie/wyjcie statusu

STAT (nó¿ka 16)

Wejcie

Tak¿e na to wejcie mo¿na podaæ trzy

ró¿ne poziomy napiêcia:

Niski Szybkie wyciszenie ( fast mu-

te ); uk³ad pozostaje w³¹czo-

ny, lecz sygna³ akustyczny

jest st³umiony.

redni Klasa B ( class B ); uk³ad pracu-

je jak zwyk³y wzmacniacz

w klasie B oddaj¹c na obci¹-

¿enie tylko moc do ok. 18 W,

przetwornica podwy¿szaj¹ca

napiêcie jest wy³¹czona, stan

ten jest utrzymywany bez

wzglêdu na temperaturê

uk³adu.

Wysoki Klasa H ( class H ); uk³ad pra-

cuje w klasie H dostarczaj¹c

w razie potrzeby pe³n¹ moc

wyjciow¹, przetwornica jest

w³¹czona, stan ten jest utrzy-

mywany bez wzglêdu na

temperaturê uk³adu.

Szybkie wyciszanie nastêpuje na-

tychmiast po doprowadzeniu do wej-

cia odpowiedniego sygna³u. W odró¿-

nieniu od zwyk³ego wyciszania które

odbywa siê w chwili przejcia sygna³u

przez zero. Natomiast przejcia z pracy

w klasie B do pracy w klasie H i od-

wrotnie odbywaj¹ siê w zerze sygna³u

wejciowego.

Na wejcie to mo¿na podaæ trzy ró¿ne

poziomy napiêcia:

2 1

wentylator

+12V

C21

C25*

100n

2200 m F

GND

DIAG

C13

MODE

STATUS

4700 m F

C2+

100n

OUT+

IN+

US1

WY1

OUT

VREF

SGND

C2+

1 3

100n

C14

4700 m F

10 m F

C22

C26*

2200 m F

100n

DIAG

C15

4700 m F

MODE

100n

STATUS

C2+

OUT+

OUT

IN+

US2

WY2

VREF

C2+

1 3

100n

C16

SGND

4700 m F

C10

10 m F

C23

C27*

100n

2200 m F

DIAG

C17

MODE

4700 m F

WY3

STATUS

IN+

100n

C2+

OUT+

OUT

US3

C2+

1 3

VREF

SGND

Wyjcie

Wyjcie mo¿e przyjmowaæ trzy pozio-

my napiêcia:

Niski Wyciszenie ( mute ); potwier-

dzenie, ¿e uk³ad jest w stanie

wyciszenia, sygna³ ten odpo-

wiada rzeczywistemu stanowi

na wyjciu uk³adu.

redni Klasa B ( class B ); uk³ad pracu-

je w klasie B, co jest spowo-

dowane temperatur¹ obudo-

wy wy¿sz¹ ni¿ 120°C.

Wysoki Klasa H (class H); uk³ad pra-

cuje w klasie H, temperatura

obudowy jest ni¿sza ni¿ 120°C.

C18

4700 m F

100n

C11

10 m F

C24

C28*

100n

2200 m F

DIAG

C19

4700 m F

MODE

STATUS

100n

C2+

OUT+

IN+

US4

WY4

OUT

C2+

1 3

VREF

C20

100n

SGND

4700 m F

C12

10 m F

Rys. 2 Schemat ideowy wzmacniacza mocy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: