lidka2.doc

TRZYMANIE SIĘ TEMATU

·         Zmiany tematu mogą wskazywać na to, że uczeń boryka się jed­nocześnie z kilkoma problemami, czuje się nieswo­jo i jest zaniepokojony.

·         Należy słuchać z uwagą, pomóc mu się uspo­koić i skoncentrować na temacie rozmowy.

·         Propozycja porozmawiania o wszystkich po kolei daje poczucie kontroli nad sytuacją.

·         Dziecko wie naj­lepiej, który problem jest jej zdaniem najtrudniejszy.

·         Nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę z własnych uczuć. Nawet jeśli jest zaniepokojony jakimś tematem, nie powinien zmieniać biegu rozmowy.

·         Trzeba się trzymać jednego tematu lub problemu i nie po­zwalać uczniowi na zmienianie go, można jednak przyznać, że rozmowa o bolesnych sprawach jest trudna.

MÓWIĆ NIE ZA CZĘSTO, NIE ZA DŁUGO

·         Odpowiedzi udzielane uczniowi powinny być proste i krótkie.

·         Nauczyciel, który udziela długich odpowiedzi, nie może uważnie słuchać.

·         Przerw powinno być jak najmniej.

PODSUMOWANIE ROZMOWY

·         Podsumowanie powinno wskazywać na to, co zostało powie­dziane podczas spotkania.

·         Podsumo­wanie powinno porządkować to, co się wydarzyło podczas spo­tkania.

·         Często korzysta się z niego, żeby podkreślić najistotniejsze punkty lub zakończyć rozmowę.

·         Zdarza się, że podsumowanie okaże się nie we wszystkim dokładne, dlatego trzeba uzyskać od rozmówcy zgodę.

·         Wszelkie nieporozumienia należy wyjaśnić.

·         Ważne, żeby wybrać dobry moment na podsumowanie.

·         Nie po­winno się nim przerywać rozmowy, ale można go dokonać, jeśli uczeń mówił przez dłuższy czas lub jego wypowiedź była we­wnętrznie sprzeczna.

·         Warto podsumować spotkanie tuż przed jego zakończeniem i wyjaśnić wszelkie wątpliwości.

·         Podsumowanie sprawi, że rozmowa zostanie uporządkowana.

·         Końcowe podsumowanie rozmowy nie powinno stwarzać wra­żenia, że wszystko zostało załatwione.

·         Powinno natomiast dać poczucie, że problemy zostały nazwane i będzie można do nich wrócić w następnych rozmowach, ponieważ niektórym ludziom pomaga już samo nazwanie uczuć i problemów.

ZAWĘŻENIE TEMATU

·         Chodzi o skoncentrowanie uwagi na jednym temacie. Trzeba to zrobić, jeśli uczeń powtarza się, skacze z tematu na temat lub krąży w koło.

·         Zawężenie tematu porządkuje myślenie i sprzyja lepszemu zro­zumieniu problemów. Jeśli nauczyciel czuje się zdezorientowany, to uczeń tym bardziej.

·         Potrzeba sporej wrażliwości, żeby nie po­zwolić rozmówcy na odchodzenie od tematu, nie zachowując się władczo.

·         Liczą się nie tylko słowa, ale także ton głosu i sposób bycia.

·         Czasem trudno jest wybrać jeden aspekt dłuższej wypowiedzi.

WYJAŚNIENIA

·         Dzięki wyjaśnieniom można zrozumieć coś, co w wypowiedzi ucznia było niejasne.

·         Nie wolno jednak prosić o nie zbyt często, bo to utrudniłoby rozmowę.

·         Kiedy prosimy o wyjaśnienie, musimy wyraźnie powiedzieć, że to my czegoś nie zrozumieliśmy. Nie wolno mówić, że uczeń coś zawikłał.

KONFRONTACJA - JAK TO ROBIĆ?

·         Nauczyciel chce być lubiany, jak każdy człowiek, ale czasem musi zrobić coś, co na pewno nie zostanie przyjęte z wdzięczno­ścią.

·         Kiedy zaistnieje potrzeba zwrócenia uczniowi uwagi na jakieś niepożądane zachowanie lub postawę, nauczyciel może doświad­czyć lęku.

·         Zdarza się, że w takiej sytuacji wybiera jeden z dwóch skrajnych sposobów postępowania: zagłaskuje kotka albo rozgry­za twardy orzech.

·         Kiedy zwracamy uczniowi uwagę, musimy zrobić to tak, aby uczeń nas wysłuchał.

·         Nie wolno dopu­ścić do tego, żeby nasze słowa zostały z góry odrzucone albo ode­brane jako oskarżenie.

·         Zanim udzielimy reprymendy, musimy się do tego przygotować.

·         Nauczyciel powinien zachęcić ucznia, żeby się zastanowił nad swoim postępowaniem lub nad słabościami.

·         Kiedy zwracamy uczniowi uwagę, musimy mu uświadomić, co powiedział lub zrobił. Najłatwiej jest wskazać na niezgodność między tym, co zostało powiedziane, a tym, co zostało przekaza­ne bez użycia słów

·         Czasem karcenie ucznia nie od razu przynosi skutek.

·         Kiedy musimy skonfrontować ucznia z rzeczywistością, powin­niśmy się zachowywać spokojnie i asertywnie.

·         Trzeba mówić jasno i zwięźle.

·         Ton głosu i odpowiednie zachowanie są najważniejsze.

·         Niektóre destrukcyjne zachowania przybierają postać gier, po­dobnych do tych, które opisał Erie Berne (1987) w książce W co grają ludzie? Uczniowie grają czasem w różne gierki, żeby uzyskać dodatko­wą pomoc albo przełożenie terminu.

·         Zawsze gdy trzeba zwrócić uwagę na niewłaściwe zachowanie, powinno się trzymać emocje na wodzy i nie zbaczać z tematu.

·         Nauczyciel ma prawo odczuwać złość, ale powinien wiedzieć, że okazywanie tego uczucia byłoby niestosowne i nieskuteczne.

UDZIELANIE INFORMACJI I ODPOWIADANIE NA PYTANIA

·         Nauczyciele potrafią przekazywać informacje; powinni też umieć odróżnić przekazywanie informacji od udzielania rad.

·         Informa­cje powinny być konkretne i dokładne.

·         Z zasady nie powinno się udzielać uczniom żadnych rad, czasem jednak można podać numer telefonu zaufania.

·         Niekiedy problem dotyczy zarówno konkretnej sytuacji, jak i emocji, wtedy nauczycielka powinna pomóc przemyśleć to wszystko, ale nie udzielać rady (np. w kwestii antykoncepcji).

·         Z drugiej jednak strony opinia osoby zaufanej i posiadającej rzetelną wiedzę może bardzo pomóc. Niebezpieczeństwo polega na tym, że jeśli rada okaże się nieskuteczna, uczeń będzie miał prawo krytykować nauczyciela. Jeśli rady nie przyjmie, później może się wstydzić przychodzić do nauczyciela ze swoimi zmar­twieniami. Gorzej - nawet jeśli wszystko pójdzie dobrze, uczeń może się przyzwyczaić do polegania na opinii nauczyciela w każ­dej sprawie, a przecież powinien się uczyć samodzielności.

·         Nauczyciel powinien wiedzieć, do kogo może skierować ucznia w potrzebie.

·         W praktyce każdy, kto korzysta z umiejętności tera­peutycznych, powinien postawą, sposobem bycia i postępowaniem dawać wyraz swoim podstawowym przekonaniom.

·         Nauczyciel musi ciepło reagować na ucznia i udzielać mu wsparcia, musi być godny zaufania i zrównoważony, powinien też szanować i akcep­tować innych (zamiast ich osądzać), bo to pomoże mu stworzyć atmosferę, w której uczeń będzie mógł poznawać własne uczucia, myśli i zachowania.

·         Nauczyciel powinien umieć słuchać i właściwie reagować w każ­dej sytuacji.

·         Zanim zacznie korzystać w swojej pracy z umiejętności terapeutycznych, musi: zorganizować miejsce pracy, wiedzieć, jakie okoliczności zwalniają go z obowiązku docho­wania tajemnicy oraz jakie ma kompetencje, rozumieć, że potrze­buje szkolenia i wsparcia, oraz dowiedzieć się, do kogo w szkole i poza nią może odsyłać uczniów mających konkretne potrzeby, jak również zdawać sobie sprawę z własnych przesądów, stereotypów my­ślowych i skłonności.

WSKAZÓWKI, Z KTÓRYCH NALEŻY KORZYSTAĆ:

·         Nie żałuj czasu na rozmowę.

·         Odłóż na bok inne zmartwienia i troski.

·         Zachowaj spokój.

·         Siedź wygodnie, zwracaj uwagę na postawę ciała.

·         Kontroluj siłę i ton własnego głosu.

·         Zwracaj uwagę na niewerbalny przekaz swojego ciała.

·         Od czasu do czasu nawiązuj z rozmówcą kontakt wzrokowy.

·         Pozwól na przerwy i krótkie chwile milczenia,

·         Wsłuchuj się we własne uczucia.

·         Słuchaj siebie.

·         Wyraźnie powiedz, co jest celem spotkania.

·         Pamiętaj imiona i inne szczegóły.

·         Okazuj pełne empatii zrozumienie.

·         Pomagaj uczniom zrozumieć uczucia, ale nie poganiaj Rozmówców.

·         Zadawaj pytania otwarte (chyba że potrzebujesz konkretnych informacji).

·         Używaj prostego języka, zrozumiałego dla ucznia.

·         Niech twoje komentarze będą krótkie i rzeczowe.

·         Na konfrontację pozwalaj sobie tylko wówczas, gdy masz z uczniem dobry kontakt.

·         Zachęcaj uczniów do szukania własnych rozwiązań.

·         Wykorzystuj drobne gesty, które zachęcają do mówienia.

·         Odzwierciedlaj uczucia.

·         Parafrazuj.

·         Podsumowuj.

·         Słuchaj.

ZACHOWANIA, KTÓRYCH NALEŻY UNIKAĆ:

·         Nie składaj obietnic.

·         Nie obiecuj, że dochowasz tajemnicy, jeśli nie możesz tego zrobić.

·         Nie zapominaj o spotkaniach i nie lam danego słowa.

·         Nie pochlebiaj rozmówcom.

·         Nie ulegaj stereotypom, nie moralizuj, nie sądź, nie krytykuj, nie oskarżaj, nie zastraszaj, nie namawiaj, nie wyśmiewaj i nie przekonuj.

·         Nie minimalizuj i nie trywializuj problemów, nie ucinaj roz­mowy.

·         Nie odrzucaj rozmówcy.

·         Nie sprzeczaj się i nie zaprzeczaj rozmówcy.

...