200004_kleska_terapii_genowej.pdf

swojego wynalazku, ktre usuwaj

trudnoæci w uruchamianiu urzdzeÄ

wykonanych wed¸ug jego oryginalne-

go projektu. Urzdzenie to (a takýe to

opracowane przez Time Domain) prze-

sy¸a cz«æ energii sygna¸u w pasmie za-

strzeýonym do innych celw, takich jak

kontrola lotw. To spowodowa¸o, ýe

FCC sta¸a si« bardziej ostroýna w otwar-

ciu rynku masowego dla urzdzeÄ ul-

traszerokopasmowych. Jednak nowe

urzdzenie McEwana, szerokopasmo-

wy radar impulsowy, nadaje w zaw«-

ýonym pasmie cz«stotliwoæci i spe¸nia

obecne wymagania FCC. McEwan za-

¸oýy¸ firm«, ktrej celem jest opracowa-

nie i wdroýenie do produkcji mikrorada-

rowych czujnikw ruchu i po¸oýenia.

W Livermore zmieniono strategi« trans-

feru technologii w odpowiedzi na kry-

tyk« zawart w raporcie kongresowym,

aby zapewni wynalazcom lepsze

wsparcie i doradztwo patentowe.

Time Domain nie uwaýa tego po-

stanowienia za ostateczne. Irving R.

Rappaport, rzecznik patentowy fir-

my, utrzymuje, ýe proces ponownego

sprawdzenia patentu McEwana uæciæli¸

jego prawn interpretacj«, tak ýe ãzosta¸

on istotnie zaw«ýonyÓ. Time Domain

jest wlaæcicielem ãpatentu podstawo-

wegoÓ Ð podkreæla firma Ð i dysponuje

rwnieý nowsz technologicznie wersj

wynalazku. Wielu uýytkownikw testu-

je prototypowe wersje dyskretnych ra-

darw i urzdzeÄ do bezpiecznej ¸cz-

noæci. Time Domain moýe rwnieý

wkrtce pokona przeszkod« atestacji:

FCC ujawni¸o, ýe wkrtce opublikuje

przepisy o dopuszczaniu do uýytku ra-

darw ultraszerokopasmowych.

Chociaý walka wok¸ patentw jest

zakoÄczona, wydaje si«, ýe wsp¸za-

wodnictwo pomi«dzy rozwizaniami

Fullertona i McEwana b«dzie teraz to-

czy si« na rynku. Niezaleýnie od tego,

kto zdob«dzie przewag«, prawdopo-

dobnie wkrtce ma¸e radary pojawi si«

w sklepach z elektronicznymi gadýeta-

mi i akcesoriami samochodowymi.

Tim Beardsley

MEDYCYNA

Kl«ska terapii genowej

Niespodziewana æmier stawia

pod znakiem zapytania przysz¸oæ

nowatorskiej metody leczenia

zmar¸ 17 wrzeænia ub.r. w Uni-

versity of Pennsylvania, cztery

dni po zastosowaniu eksperymentalnej

terapii genowej, nowej i nie sprawdzo-

nej metody leczenia chorb genetycz-

nych i innych dolegliwoæci. Wydaje si«,

ýe æmier Gelsingera to wynik bardzo

silnej reakcji odpornoæciowej na otrzy-

manie stosunkowo duýej dawki zmo-

dyfikowanych adenowirusw, ktre na-

ukowcy wprowadzili do jego wtroby.

Ch¸opiec umar¸ wskutek ostrego zespo-

¸u zaburzeÄ oddechowych i niewydol-

noæci wielu narzdw.

Podczas badaÄ klinicznych, prowa-

dzonych przez Jamesa M. Wilsona, dy-

rektora PennÕs Institute for Human Gene

Therapy, sprawdzano bezpieczeÄstwo

leczenia dziedzicznej choroby wtroby Ð

niedoboru karbamoilotransferazy orni-

tynowej (OTCD Ð ornithine transcarba-

mylase deficiency), powodujcego na-

gromadzanie si« amoniaku we krwi.

Gelsinger by¸ zdrowszy od wi«kszoæci

cierpicych na ni m«ýczyzn. Jego stan

by¸ stosunkowo dobry dzi«ki diecie ni-

skobia¸kowej i terapii, ktra pomaga¸a

w usuwaniu amoniaku z organizmu. Na

ironi« zakrawa fakt, ýe wærd lekarzy

biorcych udzia¸ w tragicznym ekspe-

rymencie znalaz¸ si« jeden z jej twrcw.

åmier Gelsingera wywo¸a¸a zanie-

pokojenie w wielu oærodkach medycz-

nych testujcych terapi« genow, ponie-

waý jak mwi Kathryn Zoon z Food and

Drug Administration (FDA), adenowi-

ADENOWIRUSY zmodyfikowane tak, aby dostarcza¸y ãzdroweÓ geny, potrafi

spontanicznie mutowa, co moýe powodowa nieoczekiwane i niepoýdane skutki.

Wydaje si«, ýe taki wirus przyczyni¸ si« do æmierci pacjenta ochotnika JesseÕego Gelsingera.

rusy stosowane s do dostarczania ge-

nw do komrek pacjentw aý w 30%

tych prb. Adenowirusy typu dzikiego

mog powodowa rýne choroby, w

tym przezi«bienie i zapalenie spoj-

wek, cho zakaýenia s na og¸ ¸agodne.

FDA natychmiast wstrzyma¸a dwie in-

ne prby, podczas ktrych teý zamie-

rzano wprowadza do wtrb pacjen-

tw adenowirusy.

Zaniepokojenie przesz¸o w przeraýe-

nie, gdy naukowcy z Penn przyznali na

grudniowym zebraniu Recombinant

DNA Advisory Committee (RAC Ð Ko-

mitetu Doradczego ds. Rekombinacji

DNA), ýe przed rozpocz«ciem badaÄ

z udzia¸em Gelsingera nie zawiadomi-

li FDA o æmierci kilku ma¸p, ktrym po-

dano wysokie dawki innego zmodyfi-

kowanego adenowirusa. Ale to by¸

zaledwie pocztek.

Zesp¸ nie raczy¸ takýe poinformo-

wa RAC o prawdopodobnie prze¸omo-

wej zmianie w sposobie podawania wi-

rusa. Najbardziej oburzajcy by¸ jed-

nak fakt, ýe pacjenci ochotnicy biorcy

udzia¸ w badaniach nad genetycznymi

metodami leczenia OTCD przed Gelsin-

gerem Ð ktrzy w wi«kszoæci otrzyma-

li niýsze dawki wirusa Ð ulegli powaý-

nemu zatruciu wtroby. Powiadomienie

o tym FDA spowodowa¸oby wstrzyma-

nie prb. Grupa Wilsona przyzna¸a, ýe

naleýa¸o poinformowa agencj« o tych

wynikach. Okaza¸o si« teý, ýe sam Gel-

singer nie powinien bra udzia¸u w ba-

daniach: zatwierdzona metodyka mia¸a

by stosowana w leczeniu kobiet, gdyý

u nich choroba ma ¸agodniejszy prze-

bieg niý u m«ýczyzn. Ponadto w

przededniu zastosowania tragicznej w

skutkach terapii genowej poziom amo-

niaku w jego krwi by¸ zbyt wysoki.

Wczeæniej, gdy po raz pierwszy kwali-

fikowano go do badaÄ, znajdowa¸ si«

w dopuszczalnych granicach. Ta litania

niedocigni« oznacza, ýe Institute for

Human Gene Therapy kierowany przez

Wilsona otrzyma zapewne od FDA for-

malne ostrzeýenie. Kolejne nieprawid¸o-

woæci mog spowodowa pozbawienie

go funduszy federalnych.

Pewne dane sugeruj, dlaczego u Gel-

singera wystpi¸a ekstremalna reakcja,

å WIAT N AUKI KwiecieÄ 2000 23

O siemnastoletni Jesse Gelsinger

zupe¸nie inna od zatrucia wtroby zaob-

serwowanego u ma¸p i poprzednich

ochotnikw. By moýe nie wykryta

infekcja parwowirusem uczuli¸a go na

adenowirus. Naukowcy z Penn odkryli

takýe, ýe w wirusach, ktre otrzyma¸ Gel-

singer zasz¸a spontanicznie niewielka

mutacja. Cho testy wskazuj, ýe ta

uprzednio nie wykryta zmiana genetycz-

na nie powinna mie ýadnego znacze-

nia, Inder Verma, ekspert w dziedzinie

terapii genowej w Salk Institute for Bio-

logical Studies w La Jolla w Kalifornii,

powiedzia¸ na zebraniu RAC, ýe wed¸ug

niego ten wynik by¸ niepokojcy, gdyý

efekty ma¸ych zmian w wirusie uýytym

w leczeniu mog by trudne do wykry-

cia. Verma od dawna twierdzi, ýe na-

ukowcy powinni rozszerza szczeg¸owe

badania reakcji ochotnikw na wszelkie

wirusy stosowane w terapii genowej.

Z¸owrýbny jest rwnieý fakt, iý poda-

ny Gelsingerowi wirus rozprzestrzeni¸

si« poza wtrob«, ktrej uszkodzenia ko-

mrek mia¸ naprawi. W samej wtro-

bie wiza¸ si« natomiast znacznie silniej

z komrkami uk¸adu odpornoæciowego

niý z hepatocytami, do ktrych by¸ skie-

rowany. Zaledwie u trzech wærd 17 pa-

cjentw poddanych terapii przed Gel-

singerem stwierdzono jakiekolwiek

oznaki poprawy stanu zdrowia. Wyniki

spowodowa¸y dok¸adne przeanalizowa-

nie bezpieczeÄstwa wszystkich ekspe-

rymentalnych metod terapii genowej

opartych na wirusach. Naukowcy zaæ

b«d pewnie wystrzega si« stosowania

wysokich dawek adenowirusw.

Poza naukowymi problemami smut-

ne zdarzenie w University of Pennsyl-

vania wydoby¸o na æwiat¸o dzienne k¸o-

potliw kwesti« ujawniania zgonw,

ktre nastpi¸y w czasie eksperymen-

tw. O æmierci pacjentw podczas in-

nych dokonywanych w ubieg¸ym roku

prb nie zosta¸ powiadomiony RAC Ð

mimo ýe wymagaj tego przepisy fede-

ralne Ð tylko FDA, ktra nie ujawnia ta-

kich danych. Informacje o innych zgo-

nach dotar¸y do RAC wraz z proæbami

sponsorw zainteresowanych komer-

cyjnymi efektami prb, by nie podawa-

no tego do publicznej wiadomoæci.

Z wyjtkiem æmierci Gelsingera zgonw

tych nie spowodowa¸a prawdopodob-

nie zastosowana terapia. Na zdarzenie

to jednak zareagowa¸ RAC, ktry ýda

zniesienia nakazu utajniania takich fak-

tw oraz by go zawiadamia o wszyst-

kich niekorzystnych reakcjach, jakie zda-

rzaj si« podczas prb terapii genowej.

Jednak Biotechnology Industry Organi-

zation jest temu przeciwna Ð wskazuje

na koniecznoæ zachowania zarwno ta-

jemnicy handlowej, jak i lekarskiej. Je-

dyn pewn rzecz w tych smutnych

dla terapii genowej dniach jest to, ýe za-

nim stanie si« ona dobr metod lecz-

nicz, musz zosta rozwizane podsta-

wowe problemy naukowe i ustawo-

dawcze jej dotyczce.

Tim Beardsley

CYBERåWIAT

pi dodatkowo wiele innych towarw 1 ,

bo nie b«d objeýdýa miasta, by spraw-

dzi ceny gdzie indziej. W Sieci jednak-

ýe mamy podobno do czynienia z praw-

dziwym wolnym rynkiem Ð kon-

kurencyjne sklepy znajduj si« zaledwie

kilka klikni« dalej, i dlatego nie ma po-

wodu, by unika porwnywania ofert.

Dzia¸aj nawet witryny zajmujce si«

wy¸cznie porwnywaniem cen.

Czyýby wi«c elektroniczni sprzedaw-

cy oszaleli? Czy wyrzucaj pienidze

inwestorw w b¸oto? Wprost przeciw-

nie. Majc moýliwoæ nieograniczonych

sieciowych wyborw, ludzie nie potra-

fi dokona tak wszechstronnych po-

rwnaÄ, jak to czynili osobiæcie w real-

nym æwiecie Ð twierdzi Dan Ariely z

Massachusetts Institute of Technology.

Konsumenci ograniczaj si« do odwie-

dzania kilku witryn, ktre wpisali na li-

st« ãulubionychÓ (lub zak¸adek) i kupu-

j tam niezaleýnie od tego, czy ktoæ pro-

ponuje lepsz cen« lub us¸ug«. Jak wy-

nika z badaÄ Erika Brynjolfssona, rw-

nieý z MIT, w ubieg¸ym roku cena

ksiýki lub p¸yty CD by¸a w Ama-

zon.com (firma opanowa¸a 80% rynku)

przeci«tnie o 2 dolary wyýsza niý w

Books.com (sklep obs¸uguje 2% rynku).

Kierowany przez niego zesp¸ stwier-

dzi¸, ýe ceny w Internecie s bardziej

zrýnicowane niý w tradycyjnych skle-

pach. Najwyraniej konsument jest go-

tw p¸aci za bezpieczeÄstwo i wygo-

d«, ktre zapewniaj mu znane marki,

zw¸aszcza ýe nie moýe polega na symp-

tomach, takich jak wygld sklepu czy

jakoæ obs¸ugi przez realnych sprzedaw-

cw. Zysk ukryty jest Ð jak twierdzi

Ariely Ð w zmniejszeniu niepewnoæci

odczuwanej przez konsumenta.

Istotnie, Gal Zauberman z Duke Uni-

versity przeprowadzi¸ seri« doæwiad-

czeÄ pokazujcych, ýe ludzie

przywizuj si« do swoich

pierwszych wyborw, nieza-

leýnie czy to b«dzie wyszuki-

warka, ksi«garnia interneto-

wa lub inna witryna, nawet

jeæli wiedz, ýe gdzie indziej

jest moýe lepiej bd taniej.

Zauberman dowodzi, ýe pre-

ferowane s witryny ¸atwo

i prosto rejestrujce klientw,

gdyý kupujcy chc za¸atwia

spraw« szybko, zanim zosta-

nie przerwane po¸czenie lub

zawiesi si« ich komputer. Wie-

le witryn handlowych wyma-

Sieciowe gratisy

typowego cybernauty systema-

tycznie zalewa strumieÄ ofert

sprzedawcw sieciowych. Klikajc na

odnoænik albo wpisujc podany adres,

moýe on otrzyma 10Ð20% rabatu od

zamwienia, bezp¸atn dostaw« towa-

rw do domu do koÄca ýycia, kredyt

w wysokoæci 10 dolarw, bezp¸atne

us¸ugi przez pierwszy miesic oraz nie-

zliczone inne oferty zach«cajce do ku-

powania w Sieci. Propozycje rozsy¸aj

liczne wyspecjalizowane witryny o na-

zwach w rodzaju ofertadnia.com lub

wirtualneokazje.com, a nieformalne sie-

ci konsumenckie przekazuj informacje

o ofertach specjalnych tak rýnorod-

nych, ýe gdyby je odpowied-

nio po¸czy, to sklep opusz-

czalibyæmy z darmowym to-

warem i pieni«dzmi do¸oýo-

nymi przez sprzedawc« za to

tylko, ýe to u niego dokonali-

æmy zakupu. Darmowe ofer-

ty w Sieci si«gaj ¸cznie setek

milionw dolarw.

Od niepami«tnych czasw

podobne mechanizmy nap«-

dzaj tradycyjny handel: ten,

kto ãtraciÓ najwi«cej na pro-

mocyjnych cenach i obniýkach,

przycignie duýo klientw do

sklepu. A jeæli juý wejd, to ku-

24 å WIAT N AUKI KwiecieÄ 2000

E lektroniczn skrzynk« pocztow

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: