Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

.............................................

         pieczątka nagłówkowa szkoły

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA POLSKIEGO
 

DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

ETAP SZKOLNY - W poszukiwaniu sensu życia

Tekst 1.

Lecz on, chcąc się usprawiedliwić, zapytał Jezusa: „A kto jest moim bliźnim?” Jezus, nawiązując do tego, rzekł: „Pewien człowiek schodził z Jeruzalem do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko go obdarli, lecz jeszcze rany mu zdali i zostawiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, wędrując, przyszedł również na to miejsce. Gdy go zobaczył, wzruszył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go. Następnego zaś dnia wyjął dwa denary, dał gospodarzowi i rzekł:

„Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał”. Kto z tych trzech okazał się według ciebie bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców?” On odpowiedział: „Ten, który mu okazał miłosierdzie”. Jezus mu rzekł: „Idź, i ty czyń podobnie!”

Biblia, Ewangelia według św. Łukasza (10, 29 – 37)

Zadanie 1.              (0-1 pkt.)

Dlaczego Pan Jezus uczynił Samarytanina głównym bohaterem swej przypo-wieści?

A.     Był to człowiek zamożny, dla którego wydanie kilku denarów nie stanowiło problemów.

B.     Chciał pokazać, że w życiu ważniejsze jest nie to, kim się jest, ale jak się postępuje.

C.    Samarytanie obok Żydów byli za czasów Jezusa narodem wybranym.

D.    Bohaterowie przypowieści wciąż się zmieniali i to, kto jest bohaterem kolejnej nie stanowiło różnicy.

Zadanie 2.              (0-1 pkt.)

Samarytanin opatrzył rany pobitego przez zbójców człowieka, zalewając je oliwą i winem. Dlaczego tak postąpił?

A.     W czasach biblijnych wino i oliwa były stosowane jako środki łagodzące ból, używano ich do leczenia ran.

B.     Nie zastanawiał się nad tym, chciał bowiem za wszelką cenę uratować przede wszystkim życie temu człowiekowi.

C.    Był wprawdzie człowiekiem zamożnym, ale nie posiadał wiedzy medycznej i nie wiedział, jak opatrzyć rany.

D.    Czasami trudno wytłumaczyć racjonalnie zachowanie ludzi w różnych ekstremalnych warunkach.

Zadanie 3.              (0-1 pkt.)

Dlaczego dopiero trzecia z kolei osoba udzieliła pomocy na pół umarłemu człowiekowi?

A.     Kapłan był już w podeszłym wieku i nie widział dokładnie, kto leży w rowie.

B.     Lewita bardzo się śpieszył, bo czekano na niego w świątyni w Jeruzalem.

C.    W czasach Jezusa znane było przysłowie "do trzech razy sztuka", dlatego dopiero trzecia osoba pomogła poszkodowanemu.

D.    W wielu kulturach trójkę uważało się za liczbę Boga w przeciwieństwie do czwórki, liczby świata.

Zadanie 4.              (0-1 pkt.)

Skąd dokąd mógł wędrować Samarytanin?

A.     Z Jeruzalem do Jerycha.

B.     Z Jerycha do Jeruzalem.

C.    Z Samarii do Jerycha.

D.    Z Jeruzalem do Samarii.

Zadanie 5.              (0-1 pkt.)

Co w przypowieści w sposób szczególny porusza sumienie człowieka?

A.     Kradzież pieniędzy, które człowiek zdobywał w pocie czoła.

B.     Fakt, że to człowiek człowiekowi zgotował taki los.

C.    Porzucenie w przydrożnym rowie.

D.    Pobicie i obdarcie z drogich szat.

Zadanie 6.              (0-1 pkt.)

Miłosierny Samarytanin to przypowieść dotycząca:

A.     dobroci okazywanej człowiekowi przez Boga,

B.     obowiązków człowieka wobec Boga,

C.    stosunków międzyludzkich,

D.    grzesznej natury człowieka.

Zadanie 7.              (0-1 pkt.)

Dziś mianem samarytanina określamy człowieka, który:

A.     zawsze postępuje zgodnie ze swoim sumieniem,

B.     bezinteresownie poświęca się dla innych,

C.    uparcie dąży do wyznaczonego celu,

D.    dzieli się swym majątkiem z potrzebującymi.

Zadanie 8.              (0-1 pkt.)

Fabuła przypowieści pełni funkcję:

A.     poznawczą,

B.     komunikacyjną,

C.    ilustracyjną,

D.    informacyjną.

Zadanie 9.              (0-1 pkt.)

Które ze sformułowań nie jest definicją PRZYPOWIEŚCI?

A.     Historia obrazowa, zazwyczaj fikcyjna, pokazująca drogi dojścia do Królestwa Bożego.

B.     Forma narracyjna o kompozycji fabularnej, oparta na porównaniu.

C.    Forma, w której świat przedstawiony pełni funkcję przekazu metaforycznego, alegorycznego bądź symbolicznego.

D.    Tekst o charakterze religijnym, o tajemniczej bądź nie dającej się sprawdzić treści.

Zadanie 10.              (0-1 pkt.)

Czemu służyły przypowieści w czasach Jezusa?

A.     Zachęcały ludzi do zmiany myślenia i postępowania.

B.     Pokazywały, że dobra doczesne są nic niewarte.

C.    Piętnowały zbójców okradających podróżnych.

D.    Pokazywały kruchość ludzkiej egzystencji.

Tekst 2.

Przyszedł wreszcie, po długich dniach oczekiwania, z twarzą tak posępną, że młody człowiek zbladł na jego widok i skoczywszy ku niemu, zaledwie miał siłę zapytać:

– Nie ma jej między chrześcijanami?

– Owszem, panie – odpowiedział Chilon – ale znalazłem między nimi Glauka lekarza. [...]

– Co mnie to obchodzi! Mów, coś widział w domu modlitwy!

– Ciebie nie obchodzi, panie, ale mnie obchodzi zupełnie tyle, ile własna moja skóra. Ponieważ zaś chcę, by nauka moja mnie przeżyła, wolę się wyrzec nagrody, niż narażać życie dla marnej mamony, bez której, jako prawdziwy filozof, żyć i szukać boskiej prawdy potrafię.

Lecz Winicjusz zbliżył się ku niemu z twarzą złowrogą i począł mówić stłumionym głosem:

– A kto ci powiedział, że z ręki Glauka prędzej cię śmierć spotka niż z mojej? Skąd wiesz, psie, czy cię zaraz nie zakopią w moim ogrodzie?

Chilo spojrzał na Winicjusza i w mgnieniu oka zrozumiał, że jeszcze jedno niebaczne słowo, a zginie bez ratunku.

– Będę jej szukał, panie, i znajdę ją! – zawołał pośpiesznie.

Nastało milczenie, w czasie którego słychać było tylko szybki oddech Winicjusza o odległy śpiew niewolników, którzy pracowali w ogrodzie. Po chwili dopiero spostrzegłszy, że młody patrycjusz uspokoił się już nieco, począł mówić [...]:

– Arystoteles uczy nas, panie, że mniejsze rzeczy trzeba poświęcać dla większych, a król Priam mawiał często, że starość jest ciężkim brzemieniem. Owóż brzemię starości i nieszczęść przygniata Glauka od dawna i tak ciężko, że śmierć byłaby dla niego dobrodziejstwem. Czymże jest śmierć, jeśli nie wyzwoleniem? [...]

– Błaznuj z Petroniuszem, nie ze mną, i mów, czego chcesz.

– Jeśli cnota jest  błazeństwem, niech mi bogowie pozwolą zostać błaznem na zawsze. Chcę, panie,  usunąć Glauka, albowiem póki on żyje, i życie moje, i poszukiwania w ciągłym są w niebezpieczeństwie.

– Najmij więc ludzi, którzy go zatłuką kijami, a ja ich zapłacę. [...]  Ile ci trzeba?

– Potrzeba mi tysiąc cystercyj, albowiem zwróć, panie uwagę, że muszę znaleźć łotrów uczciwych, takich, którzy by wziąwszy zadatek, nie zniknęli z nim razem bez wieści. Za dobrą robotę dobra zapłata! Przydałoby się też coś jeszcze na obtarcie łez, które wyleję z żalu za Glaukiem. Bogów biorę na świadectwo, jakem go kochał. Jeśli dziś dostanę tysiąc cystercyj, za dwa dni dusza jego będzie w Hadesie i tam dopiero, jeśli dusze zachowują pamięć i dar myśli, pozna, jakem go kochał.[...]

W tym, co Chilo opowiadał Winicjuszowi, była znaczna część prawdy. Znał on w swoim czasie Glauka, zdradził go, zaprzedał rozbójnikom, pozbawił rodziny, mienia i wydał go na mord. Pamięć tych zdarzeń znosił jednak lekko, albowiem porzucił go konającego nie w gospodzie, ale w polu pod Minturnae, i nie przewidział tylko jednej rzeczy, że Glaukus wyleczy się z ran i przybędzie do Rzymu.

Henryk Sienkiewicz, Quo vadis (fragm.)

Zadanie 11.              (0-1 pkt.)

Na podstawie przytoczonego fragmentu o Winicjuszu czytelnik na pewno nie powie, że:

A.     jest zrozpaczony, zdecydowany na wszystko,

B.     emanuje od niego dobroć, prawość i szlachetność,

C.    prezentuje zachowanie typowego patrycjusza,

D.    jest arogancki, brak mu opanowania.

Zadanie 12.              (0-1 pkt.)

Jaki jest stosunek młodego patrycjusza do Chilona?

A.     Wysoko sobie ceni jego usługi.

B.     Traktuje go jak przyjaciela, chce mu nawet pożyczyć pieniądze.

C.    Obawiając się o jego życie, podpowiada sposób rozwiązania problemu.

D.    Dba o niego mniej niż o przysłowiowy zeszłoroczny śnieg.

Zadanie 13.              (0-1 pkt.)

Jak zachowuje się Chilon wobec Winicjusza?

A.     Stara mu się przypodobać, ponieważ wie, że Winicjusz utrzymuje stosunki z ludźmi, którzy mu mogą pomóc w karierze filozofa.

B.     Chce sprawdzić, jak dalece może podbić cenę, którą młody patrycjusz zaoferował za odszukanie Ligii.

C.    Pragnie uchodzić przed nim za człowieka prawego, szlachetnego, gardzącego pieniędzmi.

D.    Zazdrości Winicjuszowi bogactw, w jakie ten opływa.

Zadanie 14.              (0-1 pkt.)

Które z określeń najlepiej charakteryzują Chilona?

A.   &#...