gh_4_072.pdf

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY

KOD UCZNIA

DATA URODZENIA UCZNIA

miejsce

na naklejkę

z kodem

dzień miesiąc

rok

dysleksja

EGZAMIN

W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM

Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW

HUMANISTYCZNYCH

KWIECIEŃ 2007

Informacje dla ucznia

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera

18 stron. Ewentualny brak zgłoś nauczycielowi.

2. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem

z czarnym atramentem. Nie używaj korektora.

3. W zdaniach od 1. do 20. są podane cztery od-

powiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna z nich jest po-

prawna. Wybierz ją i zaznacz odpowiednią literę

znakiem Χ , np.:

A. B. C. D.

Czas pracy:

do 180 minut

Liczba punktów

do uzyskania: 50

Jeśli się pomylisz, otocz znak X kółkiem

i zaznacz inną odpowiedź, np.:

A. B. C. D.

4. Rozwiązania zadań od 21. do 30. zapisz czytel-

nie i starannie w wyznaczonych miejscach. Po-

myłki przekreślaj.

5. W arkuszu znajduje się miejsce na brudnopis.

Możesz je wykorzystać, redagując odpowiedź.

Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane

i oceniane.

Powodzenia!

GH-4-072

Magia ogrodów

Tekst I

Człowiek pragnął zawsze obcować z naturą miło

i bezpiecznie. Zaczął więc tworzyć obszary przyrody uporząd-

kowanej, z konieczności ogrodzone. Tak powstał ogród.

Jednym z siedmiu cudów świata były wiszące ogrody Ba-

bilonu. Powstały w VIII wieku p.n.e., a – jak głosi legenda –

rozkazał je założyć król Nabuchodonozor II, by sprawić przy-

jemność swej małżonce Amyitis. Wyglądały jak zawieszone

w powietrzu. Ogrody te pełniły zarazem ważną funkcję poli-

tyczną: były dowodem potęgi monarchy, popisem jego niezwy-

kłych umiejętności rozkazywania ludziom i przyrodzie.

W wielu ogrodach średniowiecznych (między innymi tych,

które powstawały na dziedzińcach klasztorów) odtwarzano plan

raju. Był to kwadrat; w jego środku jako ożywcze źródło,

o którym mowa w Genezis 1 , znajdowała się studnia lub fontan-

na. Od niej biegły ku różnym stronom świata cztery aleje – jak

cztery wspomniane w Biblii rzeki Edenu 2 .

Epoka renesansu przyniosła typ ogrodu, w którym niepo-

dzielnie rządziła geometria. W końcu XV wieku król Francji Ka-

rol VIII wrócił do kraju z kampanii włoskiej pod wielkim wraże-

niem ogrodów, które zobaczył w Neapolu. Przywiózł ze sobą

włoskich specjalistów. Oni dali początek formowaniu się tego,

co nosi obecnie nazwę „ogrodu francuskiego” lub „parteru”. Są

to (do dziś stanowią część parków w wielu krajach świata)

ogromne kwadraty lub prostokąty, dzielone siecią alejek na fi-

gury mniejsze o bokach prostych lub będących krzywiznami.

Zobaczymy tu koła, trójkąty, wstęgi, parabole wypełnione pre-

cyzyjnie kształtowanymi rabatami.

Od początku XVIII wieku rozwija się koncepcja angielskie-

go parku krajobrazowego, która przeciwstawiała się modelowi

ogrodu francuskiego. Park stawał się odbiciem dzikiej natury, jej

asymetrii i nieregularności.

Szczególna rola władcy w kształtowaniu ogrodów trwała

tak długo, jak monarchia. Przypomnijmy, że jeden

z najpiękniejszych parków w Polsce – warszawskie Łazienki,

Strona 2 z 18

wiążące elementy geometryczne z naturalnym krajobrazem,

zawdzięczamy naszemu ostatniemu królowi.

Trzeba też wspomnieć o ogrodach, których

w rzeczywistości nie ma, należą bowiem do literatury, do świa-

ta wyobraźni – to „ogrody romantyków”, w których przyroda jest

autentycznie dzika, nietknięta przez człowieka: step lub ocean,

dziewiczy las lub niebosiężne turnie.

W XX stuleciu ogród stał się miejscem fizycznej rekreacji,

ścieżką zdrowia, piaskownicą dla dziecka, ławką dla emeryta,

grządką warzyw do skopania. Zniknęło rozumienie ogrodu jako

miejsca w swoisty sposób sakralnego, dotkniętego przez mit...

Natura bowiem dawno już przestała budzić w ludziach „tremor

dei” – bojaźń bożą.

Człowiek opanował naturę – jak się wydaje – aż do prze-

sady. Zatarła się dziś – przez współczesne środki komunikowa-

nia – świadomość pierwotnego rozumienia ogrodu jako miejsca,

w którym przebywa. Strony „ogrodów” znaleźć można w Inter-

necie – w przestrzeni wirtualnej, rozpływającej się po kompute-

rach całego świata. Być może ucieczka od takiej przestrzeni,

jak kiedyś ucieczka z miasta, stanie się powodem nawrotu mi-

łości do żywych, pachnących ogrodów.

Na podstawie: Andrzej Osęka, Magia ogrodów , „Ma-

gazyn” (dodatek do „Gazety Wyborczej”) 1999, nr 6.

1 Genezis – Księga Rodzaju , pierwsza księga Biblii , opowiadająca

o stworzeniu świata i człowieka

2 Eden – biblijny raj, miejsce najwyższej szczęśliwości

Zadanie 1. (0-1)

Wyraz magia użyty w tytule Magia ogrodów wskazuje na

ich

A. genezę i historyczne przemiany.

B. dziką naturę i nieregularną kompozycję.

C. funkcje i stylową różnorodność.

D. niezwykły urok i siłę oddziaływania.

Strona 3 z 18

Zadanie 2. (0-1)

Wiszące ogrody zaliczane do siedmiu cudów świata po-

wstały w okresie

A. starożytności.

B. średniowiecza.

C. odrodzenia.

D. romantyzmu.

Zadanie 3. (0-1)

Z tekstu I wynika, że w Babilonii ogród Amyitis miał duże

znaczenie, gdyż

A. tylko w nim mogły odbywać się obrzędy religijne i dysputy fi-

lozoficzne.

B. świadczył o potędze władcy, który potrafił ujarzmić nawet

dziką przyrodę.

C. znajdowało się tam ożywcze źródło, o którym mowa

w Księdze Rodzaju .

D. był jedynym źródłem natchnienia dla tamtejszych poetów

i malarzy.

Zadanie 4. (0-1)

Zdaniem autora tekstu I twórcy wielu średniowiecznych

ogrodów wzorowali się na

A. babilońskich tarasach.

B. parkach krajobrazowych.

C. biblijnym raju.

D. mitycznej Arkadii.

Strona 4 z 18

Zadanie 5. (0-1)

Fontanna wznoszona w centrum średniowiecznego ogrodu

była symbolem

A. prawdy.

B. sprawiedliwości.

C. życia.

D. niewinności.

Zadanie 6. (0-1)

Renesans, jedna z epok w kulturze europejskiej, narodził

się

A. we Francji.

B. w Anglii.

C. w Polsce.

D. we Włoszech.

Zadanie 7. (0-1)

Ukształtowanie parku Łazienkowskiego miało cechy cha-

rakterystyczne dla dwóch stylów:

A. babilońskiego i francuskiego.

B. niemieckiego i angielskiego.

C. francuskiego i angielskiego.

D. babilońskiego i włoskiego.

Zadanie 8. (0-1)

Z tekstu I wynika, że

A. ogród angielski kształtowano na wzór ogrodu średniowiecz-

nego.

B. modelowy ogród francuski odwzorowywał naturalny krajo-

braz.

C. twórcy ogrodu angielskiego odrzucali sztuczną regularność.

D. koncepcja ogrodu francuskiego wynikała z modelu ogrodu

angielskiego.

Strona 5 z 18

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: