ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI.pdf

ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI

Andrzej Frycz Modrzewski – ojcem polskiej myśli demokratycznej

• Andrzej Frycz Modrzewski (1503–1572)

✔ publicysta i pisarz polityczny, reformator, teolog

✔ jeden z najpotężniejszych umysłów Europy

✗ zwolennik poglądów Erazma z Rotterdamu (irenizm)

✔ kłopoty z władzami kościelnymi (oskarżony o poglądy heretyckie)

✗ papież Paweł VI umieścił jego utwory na indeksie ksiąg zakazanych

✔ życie

✗ studia w Akademii Krakowskiej (1517–1522)

✗ niższe święcenia kapłańskie

✗ praca w kancelarii prymasa Jana Łaskiego

✗ pobyt w Niemczech, gdzie poznał m.in. Marcina Lutra

✗ od 1547 sekretarz króla Zygmunta Augusta

✗ praca w dyplomacji

✗ w 1553 osiadł w rodzimej posiadłości – Wolborzu

• utwory

✔ „Łaski, czyli O karze za mężobójstwo” (1543)

✔ „Mowa prawdomówcy Perypatetyka 1 ” (1543)

✔ „O poprawie Rzeczypospolitej” (1551, całość w Bazylei – 1554)

• „O poprawie Rzeczypospolitej”

✔ traktat napisany w języku łacińskim

✔ w XVI i XVII wieku tłumaczony na język rosyjski, niemiecki, francuski, hiszpański

✔ w Polsce tekst został ocenzurowany (brak księgi IV i V)

✔ księgi

✗ „O obyczajach”

✗ „O prawach”

✗ „O wojnie”

✗ „O kościele”

✗ „O szkole”

✔ analiza systemu społeczno-politycznego w Polsce

✗ propozycja programu przebudowy; postulat reformy prowadzącej do tego, aby państwo stało się nowoczesnym or-

ganizmem administracyjnym

✗ Kościół winien współpracować z państwem, a w niektórych sprawach mu podlegać

✗ konieczne jest, aby na oświatę łożył m.in. Kościół jako struktura organizacyjna zainteresowana wykształceniem

późniejszych duchownych

✗ państwo musi być rządzone surowo, mądrze i sprawiedliwie (także przez filozofów)

✗ wprowadzenie pojęcia „wojny sprawiedliwej”, tzn. takiej, w której państwo powinno bronić własnych granic

✗ tolerancja jako jeden z najważniejszych elementów funkcjonowania państwa

✗ szacunek i uznanie dla wszelkich wartości religijnych

✔ styl

✗ poprawny, pozbawiony zacietrzewienia

✗ wyważony w sądach

✗ umiejętne prowadzenie toku dowodowego własnych argumentów

• Andrzej Frycz – ojcem polskiej myśli demokratycznej

✔ analizował najważniejsze dziedziny życia społecznego

✔ żądał jednakowych praw dla wszystkich stanów

✔ domagał się wolności osobistej dla chłopów

✔ w szkolnictwie opowiadał się za:

✗ przekazaniem opieki (m.in. merytorycznej oraz organizacyjnej) nad szkołami państwu

✗ wychowaniem młodzieży dla dobra społeczeństwa

1 perypatetyk – uczeń Arystotelesa i komentator jego filozofii, zwolennik arystotelizmu; człowiek lubiący się przechadzać w

czasie rozmowy.

1 z 2

ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI

✗ prawem do nauki wyłącznie dla młodzieży męskiej

✔ był przeciwnikiem wojen zaborczych

✔ uważał, że silne państwo musi posiadać wojsko zaciężne opłacane przez wszystkie stany za wyjątkiem chłopstwa

✔ był za powołaniem kościoła narodowego

✔ sądził, iż właściwie funkcjonujące państwo musi wprowadzić tolerancję – nie tylko religijną

Utrwal terminy

ekumenizm – dążenie do jedności między chrześcijanami, ruch w chrześcijaństwie propagujący współpracę między

religiami

publicystyka – wypowiedzi w mediach na aktualne tematy z różnych dziedzin życia, odzwierciedlające najczęściej

subiektywny pogląd autora; forma komentarza

traktat polityczny – obszernych rozmiarów omówienie problemu lub wielu zagadnień z danej dziedziny wiedzy, na-

ukowa rozprawa na wybrany temat

W literaturze i sztukach pięknych

• Platon „Państwo” (traktat filozoficzny)

• Stanisław Orzechowski „Respublica Polona” (traktat polityczny)

• Jan Ostroróg „Memoriał o naprawie Rzeczypospolitej” (traktat społeczno-polityczny)

• Piotr Skarga „Kazania sejmowe”

• Stanisław Konarski „Ustawy szkolne” (traktat społeczny)

• Stanisław Konarski „O skutecznym rad sposobie...” (traktat społeczno-polityczny)

• Stanisław Staszic „Przestrogi dla Polski” (traktat społeczno-polityczny)

• Anna Kowalska „Wójt wolborski” (powieść)

2 z 2

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: