FRANCESCO PETRARCA.pdf

„SONETY” FRANCESCO PETRARCA

Francesco Petrarca – liryki miłosne

• Francesco Petrarca (1304–1374)

✔ papieski dyplomata i prawnik na dworze w Awinionie 1

✔ duchowny, uczony, znawca i kreator kultury antycznej

✔ polityk (wygnany z Włoch)

✔ renesansowy humanista

✔ wspaniały poeta miłości

✗ zaliczany do tych, którzy język narodowy wprowadzili do literatury na równych prawach z łaciną

✗ ironią losu jest fakt, że Francesco cenił bardziej utwory łacińskie niż te, które spisał w języku włoskim

✗ autor tekstów wzbudzających do dzisiaj niekłamany zachwyt i wzruszenie

• utwory

✔ pozorowana rozmowa ze św. Augustynem „Moja tajemnica” („Secretum meum”)

✔ „Triumfy” – pełna patosu, uroczystych opisów kreacja wędrujących pojęć Miłości, Czystości, Czasu, Śmierci,

Wieczności i Sławy

✔ „Księga pieśni” („Canzoniere”)

✗ w jej skład wchodzą „Sonety do Laury”

✗ powstały w latach 1330–1365

✗ są historią uczucia, które zwyciężyło czas, śmierć, materię

✗ opisy przeżyć miłosnych stanowią wzór dla twórców liryki miłosnej kolejnych epok

• miłość dla Petrarki jest:

✔ trwałym stanem emocjonalnym i uczuciowym, w którym poeta idealizuje osobę ukochanej i miłość do niej

✗ w świadomości podmiotu lirycznego istnieje ideał kobiety promieniejącej fizyczną i duchową urodą

✗ ulega on także namiętnościom, których nie jest w stanie kontrolować

✔ doznaniem zmysłowym, które sieje spustoszenie, powoduje samotność, zagubienie i niepewność

Utrwal terminy

erotyk – liryczny utwór miłosny, w którym dużą rolę odgrywa fizyczny aspekt uczucia

kancona (pieśń) – gatunek średniowiecznej poezji miłosnej; utwór stroficzny liczący od 3 do 7 zwrotek o różnym

układzie rymów; Petrarka stworzył ten gatunek w kształcie 13-wersowej strofy

petrarkizm – termin określający w liryce europejskiej przedstawianie miłości w różnych jej odcieniach

sonet – utwór liryczny składający się z 14 wersów, w którym dwie pierwsze strofy ( 4 wersy ) mają charakter opiso-

wy , zaś dwie następne – trzywersowe – refleksyjny ; u Petrarki ukształtował się układ rymów abba, abba i najczęściej

cdc, dcd; ze względu na układ rymów, poza sonetem włoskim, wyróżniamy francuski oraz szekspirowski

W literaturze i sztukach pięknych

• Kazimierz Przerwa-Tetmajer, erotyki

• Michał Anioł, sonety

• Jan Andrzej Morsztyn, sonety

1 Awinion – miasto w południowej Francji (region Prowansja-Alpy-Wybrzeże Lazurowe), nad Rodanem.

1 z 1