Pytania z polityki transportowej.
29-11-2008
1. Przedstaw istotę i pojęcie polityki.
Polityka jest to ogół działań związanych z dążeniem do zdobycia i utrzymania władzy państwowej lub lokalnej. Przez politykę rozumie się także często metody organizowania się dla realizacji celów uznawanych za wspólne. Polityka rozumiana jest jako sposób realizacji danych spraw.
Ogólnie: jako ogół działalności instytucji państwowych.
2. Przedstaw pojecie i zakres polityki transportowej
A. Piskozub. Polityka transportowa jest to działalność kształtująca rzeczywistość gospodarczą na podstawie teorii, którą dla polityki transportowej stanowi ekonomika transportu.
Podstawowym zadaniem polityki transportowej jest budowa jednolitego systemu transportowego.
Państwo ma dwa ważne zadania:
· Koordynować zasady oraz warunki rozwoju transportu z przyjętymi kryteriami dla pozostałych działów gospodarczych
· Koordynować rozwój i funkcjonowanie w ramach poszczególnych gałęzi transportu oraz w aspekcie powiązań międzygałęziowych
3. Określ znaczenie polityki transportowej w rozwoju społeczno-gospodarczym.
Zadaniem współczesnej polityki transportowej jest stwarzanie warunków dla sprawnego, efektywnego ekonomicznie i bezpiecznego przemieszczania osób oraz ładunków. Celem polityki transportowej staje się współtworzenie systemu transportowego, który będzie funkcjonował w harmonii ze środowiskiem, z otoczeniem, w którym funkcjonuje.
4. Przedstaw morfologię polityki transportowej
Do morfologicznych elementów polityki zalicza się: podmioty i przedmioty polityki, jej cele, zadania i zasady, metody, narzędzia oraz efekty. Pomiędzy tymi elementami występują współzależności.
5. Określ czynniki określające politykę transportową.
Kształt polityki zależy od aktualnych uwarunkowań. Czynniki to:
· aktualny stan systemu transportowego
· zakładane kierunki rozwoju społeczno- gospodarczego kraju
· organizacja i zasady funkcjonowania użytkowników transportu
· gotowość użytkowników do współpracy przy realizacji procesów transportowych
· położenie transportowo-tranzytowe kraju
· międzynarodowe doświadczenia z zakresu rozwoju i funkcjonowania systemów transportowych
·
6. Zasady polityki transportowej
· Naukowości-oparte na naukowych przesłankach- wiedza ekspertów
· Wzajemnych korzyści- cele polityki, sposób i tempo ich realizacji powinny mieć charakter rozwiązań kompromisowych;
· Kompetencji- oznacza, iż poszczególne szczeble władzy powinny być odpowiedzialne za realizacje ściśle określonych kategorii celów politycznych ( szczebel centralny- cele strategiczne; niższe szczeble- cele operacyjne i taktyczne).
· Kompleksowości i jednolitości- przejawia się w skoordynowaniu wszystkich gałęzi transportu, jednolitości polityki- oznacza to, że cele polityczne na każdym z szczebli nie mogą być sprzeczne
· Elastyczności- powinna umieć dostosowywać się do zmian zachodzących w otoczeniu.
· Kwestionowania przyszłości- 3 zasady:
o Optymistyczna
o Pesymistyczna
o Pośrednia
Wniosek: Należy pamiętać, że w przeciągu 15-20 lat mogą wystąpić niekorzystne zjawiska, cele polityki transportowej ograniczyć tylko do niezbędnych kierunków działań
· Przeciwstawianie się psychozie niemożności – rozwiązywanie problemów musi opierać się na innowacyjnym i twórczym myśleniu
· Skuteczności- aby w toku działania przybliżać się do działania władzy;
7. Przyczyny wadliwej polityki transportowej
· niewłaściwa ocena prawidłowości i rozwojowych zjawisk gospodarczych
· nieuzasadnione traktowanie bieżących prawidłowości oraz struktur gospodarczych jako niezmiennych w przyszłości
· nieuwzględnienie postulatów różnych grup nacisku
· pomijanie narastającej złożoności gospodarki krajowej i światowej oraz zwiększanie się zakresu powiązań pomiędzy różnymi sferami działalności ludzkiej
8. Etapy budowy programu polityki transportowej
1. Rozpoznanie potrzeb transportowych- np. ilościowe masy ładunkowe, trendy, które występują np. demograficzne. Niezbędne jest uwzględnienie tendencji odmalowywania konsumpcji i produkcji; zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym;
2. Rozpoznanie uwarunkowań rozwoju funkcjonowania transportu:
- ustrojowo-systemowe-
- zewnętrzne-ekologia,
- wewnętrzne-
3. Określenie realnych celów i zadań polityki- wizji przyszłego stanu systemu transportowego. Precyzyjne określenie celu.
4. Określenie programu realizacyjnego- konkretyzacja celów i zadań:, kto? Kiedy? Co? Za ile?
5. Przyjęcie (określenie) metod i narzędzi polityki- narzędzia: ekonomiczne, pozaekonomiczne, administracyjne. Określenie zakresu i interwencji państwa, dobór odpowiednich narzędzi. Określenie zakresu liberalizmu
6. Zapewnienie środków realizacyjnych- zasoby kadrowe
7. Określenie zakresu koordynacji, koncentracji i konsolidacji działań
8. Monitorowanie i korygowanie polityki transportowej
9. Przedstaw przejawy liberalizmu w transporcie
Przedsiębiorstwa transportowe nie mogą liczyć na finansowe wsparcie ze środków publicznych, natomiast maja dużo swobody w poczynaniach na rynku przewozowym. Mogą tworzyć różnego rodzaju porozumienia gospodarcze zarówno długo-, jak i krótkoterminowe. Dotyczą one najczęściej podziału rynków i ustalania cen. Liberalizm w transporcie nierzadko prowadzi do ukształtowania się struktur monopolistycznych na rynkach przewozowych.
10. Podaj przykłady interwencjonizmu w transporcie
Państwo ingeruje w sprawie cen i taryf przewozowych, koncesjonuje lub licencjonuje działalność transportową, obarcza niektórych przewoźników obowiązkami natury publicznej. Oddziałuje na transport również za pomocą narządzi fiskalnych (opłaty drogowe, rejestracyjne, paliwowe, itp.). państwo może również udzielać przedsiębiorstwom transportowym pomocy finansowe. Państwo otacza szczególną opieką daną gałąź transportu bądź określoną grupę przewoźników.
11. Wymień narzędzia parametryczne stosowane w polityce transportowej
Instrumenty ekonomiczne (parametryczne)
o Stawki taryfowe, podatkowe, celne, ubezpieczeniowe, amortyzacyjne
o Subwencje, dotacje, ulgi podatkowe
o Warunki kredytowe
o Normatywy w zakresie podziału zysku, amortyzacji, tworzenia funduszy celowych, obowiązkowych depozytów i kaucji
o Płace, ich systemy i stawki
o Zamówienia rządowe
o Ceny urzędowe
12. Wymień narzędzia nieparametryczne stosowane w polityce transportowej
· Administracyjne:- zarządzenia i uchwały organów władzy,
-koncesje i limity, zezwolenia,
-narzędzia polityki kadrowej,
-decyzje lokalizacyjne i inne,
-zalecenia sanepidu, bhp i inne)
- koordynowanie
- przydziały, rozdzielnictwo i reglamentacja zasobów
- etatyzacja i deetatyzacja( stanowienie, powoływanie, likwidowanie przedsiębiorstw;
· Prawne
-akty normatywne- odnoszące się do struktur organizacyjnych, funkcjonalnych i własnościowych podmiotów i systemów,
- normatywy techniczne- dotyczące konstrukcji i eksploatacji środków trwałych;
· Instrumenty informatyczne
-zadania planów rocznych i wieloletnich oraz programów,
- informacje o spodziewanych zmianach przestrzennego zagospodarowania w gospodarce narodowej i na świecie,
-informacje o sytuacji popytowo – podażowej, prognozy demograficzne
13. Pojęcie etycznego systemu transportowego
Następstwem prawidłowej polityki transportowej powinno być wykreowanie przyjaznego systemu transportowego, który nie stwarza żadnych niedogodności i problemów i w tym kontekście jest to system etyczny. System ten stwarza możliwości do normalnej i niezauważalnej egzystencji i rozwoju. Przyjmuje się, że etyczność systemu transportowego powinna polegać na tym, aby:
- był on bezpieczny dla zdrowia i życia ludzi
- nie przyczyniał się do marnotrawstwa energii
- nie powodował nadmiernej degradacji środowiska
- był zbudowany i eksploatowany na zdrowych, ekonomicznych zasadach- liberalne, wolnorynkowe, wolnokonkurencyjne, komercyjne
14. Przedstaw cel polityki transportowej
Celem polityki transportowej jest modelowe kształtowanie systemu transportowego państwa polegające na:
- optymalizowaniu jego wzrostu i rozwoju rzeczowego infra i suprastruktury.
- wpływaniu na właściwy przebieg procesów oraz zjawisk transportowych tak wewnątrz działu transportu jak i w realizacji pomiędzy transportem a jego otoczeniem tj. miedzy przewoźnikiem a usługobiorcą;
- oddziaływaniu na rozwój przedsiębiorstw transportowych zróżnicowanych własnościowo i strukturalnie zapewniając optymalne funkcjonowanie rynku usług transportowych;
- proekologicznym rozwoju i funkcjonowaniu transportu
- oddziaływaniu na rozwój właściwych standardów transportowych, zarówno w zakresie norm technicznych środków i urządzeń transportowych., warunków bezpieczeństwa w transporcie jak i rozwoju podmiotów transportowych i stwarzaniu możliwości ich realizacji w warunkach uczciwej konkurencji rynkowej
Cele polityki transportowej związane są z propagowaniem rozwoju i funkcji transportu. W konsekwencji determinuje ona:
· Stworzenie terytorialnej struktury rzeczowo- organizacyjnej systemu transportowego
· Kształtowanie zasad ekonomiczno- prawnych funkcjonowania i eksploatacji tego systemu
· Oddziaływanie na potrzeby usług transportowych
15. Zasady polityki transportowej
Zasady zgodne z Traktatem Europejskim i polityka transportowa Unii Europejskiej wymagaja, aby:
• zapewniona by³a wolna konkurencja firm transportowych,
• przewoznicy i u_ytkownicy systemu transportowego byli traktowani równo przez wszystkie
panstwa cz³onkowskie UE,
• koordynowana by³a polityka w zakresie inwestowania w infrastrukture o znaczeniu
miedzynarodowym,
• doskonalona by³a taryfikacja transportu, w tym system op³at za korzystanie
z infrastruktury, oparty na zasadzie wnoszenia op³at za otrzymana us³uge
z uwzglednieniem wszystkich elementów kosztów, w tym zwiazanych z obcia_eniem
srodowiska, zgodnie z zasada „u_ytkownik p³aci”,
• popierany by³ rozwój systemów transportu publicznego, jako bardziej przyjaznych srodowisku;
dotyczy to zw³aszcza obszarów zurbanizowanych,
• zmniejszano do minimum zagro_enie zdrowia i _ycia we wszystkich sektorach transportu,
• w sektorze transportu stosowana by³a zasada u_ytecznosci publicznej5.
Biorac pod uwage powy_sze uwarunkowania, cele okreslone w rozdziale 3 oraz przyjecie jako
nadrzednej zasady równowa_enia rozwoju systemu transportowego, przy formu³owaniu polityki
...
aisza24