Muzyka chińska jest najstarsza ze wszystkich. Sposób śpiewania odbiegał od naturalnego sposobu wydobywania dźwięków i zbliżał się do towarzyszących mu instrumentów. Słowa miały większą wagę niż melodia. Muzykę często uprawiali cesarzowie. Powstała wówczas muzyka kultowa, wokalna, ludowa i kameralna.
Muzyka wyrastała z filozofii. Ideał to dźwięki długo brzmiące, wprowadzające słuchacza w określony stan emocji. Muzyka pomagała osiągnąć spokój. Powstaje pierwsza Instytucja Muzyczna - Cesarskie Biuro Muzyki.
Opierano się na skali pięciotonowej: c, d, e, g, a. Za Konfucjusza wprowadzono półtony. Każdy dźwięk w skali odpowiadał jednemu członkowi rodziny:
c - mążd - syne - wnukg - żonaa - synowa.
Muzyka związana z ceremoniałem religijnym i jako muzyka dworska. Wierzono, ze między mikro-, a makrokosmosem istnieje harmonia. Muzyka może odbijać harmonię dzięki proporcjom matematycznym. Muzyka starożytnej Mezopotamii wywarła wielki wpływ na dzieje muzyki europejskiej, ponieważ stała się jednym z jej źródeł (obok muzyki Egiptu legła u podstaw muzyki Izraela, a także antycznej Grecji).
U Egipcjan muzyka była związana z religią, a także ze spędzaniem wolnego czasu. Rozwijali oprócz muzyki wokalnej także instrumentalną. Wykorzystywano instrumenty:
· dęte blaszane: trąba
· dęte drewniane: flet
· strunowe szarpane: harfa, lutnia, lira
· perkusyjne: grzechotka, bęben, tamburyn
Za pomocą ruchów dłoni informowano śpiewaków o kierunku zmiany melodii (tzw. cheironomia, rozwijana też w muzyce europejskiego średniowiecza). Kapłanki mogły wykonywać muzykę. Od I tys. p.n.e istniało szkolnictwo muzyczne.
Muzyka nie była związana tylko z obrzędami religijnymi, ale też z poezją i dramatem. Stanowiła część filozofii. Dominowała muzyka wokalna. Wykorzystywano instrumenty:
· strunowe szarpane: kitara, lira, harfa, magedis (20-strunowa harfa) , monochord, psałterium (pierwowzór cymbałów)
· dęte blaszane: trąba, róg, buccina dęte drewniane: aulos, fletnia Pana, flet
· perkusyjne o nieokreślonej wysokości dźwięku
Grecki inżynier Ktesibios skonstruował w III w. p.n.e., w Aleksandrii organy wodno-hydrauliczne (przez wlewanie wody do naczynia uzyskiwano powietrze kierowane do piszczałek).
Stosowano rytmikę poetycką. Używano poetyckich stóp metrycznych, czyli głosek długo- i krótkobrzmiących: trochej, jamb, amfibrach, daktyl, spondej. Długość sylab była zależna od tempa
Podobnie jak w Grecji muzyka towarzyszy poezji i formom dramatycznym: mimy, atellany. Tragedia nie zyskuje popularności. Za to dużym powodzeniem cieszy się komedia, będąca zlepkiem dialogów i popularnych piosenek. Muzykę uprawiali cesarzowie. Duże znaczenie miała muzyka wojenna. Rozwinęło się muzykowanie uliczne. Używano instrumentów:
· dętych blaszanych: buccina
· organów wodno-hydraulicznych
ŚREDNIOWIECZE (V – XV w.)
1. W ramach muzyki jednogłosowej:§ religijnej – CHORAŁ GREGORIAŃSKI* (od IV w.), reprezentowany m. in. przez mszę*, tropy, sekwencje, psalmy, hymny, misteria§ świeckiej – monodia świecka (XII w.) – pieśni TRUBADURÓW i TRUWERÓW we Francji oraz minnesingerów i meistersingerów w Niemczech
2. W ramach muzyki wielogłosowej – różnego rodzaju formy wokalne i wokalno-instrumentalne, np. msza*, motet, kanon, organum, officjum w ramach muzyki religijnej oraz ballada, madrygał, najróżniejsze pieśni w obrębie muzyki świeckiej
Cechy chorału gregoriańskiego:§ jednogłosowość§ czysto wokalny charakter§ wykonywanie przez mężczyzn§ teksty łacińskie§ ametryczność§ rytmika swobodna§ małe skoki interwałowe
Muzyka średniowiecza, jako nauka ścisła, wręcz matematyczna, była nierozerwalnie związana z teorią, której wpływ zaczął maleć dopiero pod koniec epoki. Dominowała muzyka religijna, wykonywana a cappella – bez towarzyszenia instrumentów. Śpiewał zwykle chór męski, w którym partie wyższe wykonywali młodzi chłopcy, a niższe – dojrzali mężczyźni.Instrumenty spełniały rolę towarzyszącą w muzyce świeckiej.
RENESANS (poł. XV – koniec XVI w.)
1. II poł. XV w.:§ stopniowe przezwyciężanie średniowiecznych tradycji§ rozkwit polifonii (muzyki wielogłosowej), króra stała się samodzielną i najbardziej reprezentatywną dziedziną twórczości§ stworzenie zasad stylu a cappella (śpiewu bez towarzyszenia instrumentalnego), obowiązującego odtąd w muzyce wokalnej całego renesansu
2. 2. I poł. XVI w.:§ rozkwit muzyki świeckiej, zwłaszcza polifonicznej pieśni chóralnej i pieśni ilustracyjnej§ powstanie nowych technik kompozytorskich (techn. przeimitowana)§ zalążki polichóralności (2-chórowości)
Lata: 1430-1600
W renesansie zaczęto uważać muzykę za sztukę - wynik wiedzy, umiejętności i talentu. Zwracano uwagę na wartość muzyki i na jej wpływ na człowieka. Tu kompozytor stał się mistrzem.
Głównymi gatunkami muzyki religijnej pozostawały: msza, oficjum (magnificat, hymn, antyfona) oraz motet (najczęściej z tekstem psalmodycznym). W muzyce świeckiej dominowały pieśni: francuska chanson, włoski madrygał oraz popularne utwory w prostej, akordowej technice i nierzadko w tanecznych rytmach (frottola, balletto, villanella).
Chociaż nadal bezwzględnie dominowała muzyka wokalna, coraz większą rolę odgrywały instrumenty. Na czoło wysuwały się instrumenty umożliwiające grę akordową; szczególnie popularna jako instrument akompaniujący i solowy była lutnia. Udoskonalono instrumenty klawiszowe: szpinet, klawikord, organy (wynaleziono podwójne klawiatury ręczne oraz klawiaturę nożną). W Holandii popularność zyskały [[carillons (kuranty) budowane z szeregu dzwonów połączonych z klawiaturą. Rosła ilość warsztatów budowniczych instrumentów, gdzie powstawały całe ,,rodziny instrumentów”.
Odrodzenie sztuki starożytnej, tak istotne dla literackiej i plastycznej kultury europejskiej XV i XVI wieku, w muzyce nie odgrywa równie doniosłej roli.
W praktyce kompozytorskiej wpływ antyku był więc pośredni: w XV w. popularnością cieszyli się improwizujący śpiewacy towarzyszący sobie na wioli lub lutni i naśladujący Orfeusza, a u schyłku XVI w. dysputy florenckich intelektualistów dały początek operze (Camerata florencka).
Renesans był epoką wielkich odkryć i przewrotów. Dla kultury muzycznej brzemienne w skutki okazało się wynalezienie druku (Gutenberg) oraz reformacja. W wyniku zmian politycznych i gospodarczych nastąpiło przemieszczanie się głównych ośrodków kultury muzycznej. Wyczerpana i zniszczona wojną stuletnią w XV w. Francja straciła dominację na rzecz Flandrii i Burgundii, a z czasem najlepsi muzycy wędrowali do wzbogaconych na zamorskim handlu miast włoskich, które w drugiej połowie XVI w. stały się najważniejszymi ośrodkami muzycznymi w Europie.
Wielogłosowość pozostawała elitarną sztuką i wiedzą, wspartą na tradycji pitagorejsko-platońskiej (racjonalistycznej, matematycznej) i biblijnej (metafizycznej), w myśl których muzyka jest darem Bożym i odzwierciedleniem boskiego porządku rzeczy. Lecz znamienny dla tych czasów był również rozwój sztuki świeckiej.
Zmianom podlegały wszystkie elementy języka muzycznego. Różnorodne, nierzadko jaskrawe "brzmienie gotyku" wypierała jednorodna polifonia wokalna o pełnym brzmieniu. Tercje i seksty stały się najwaśniejszymi interwałami w budowie akordów, Ideałem stała się śpiewna, płynna melodia. Pojawiło się dążenie do naturalności wyrazu, a nawet do naśladownictwa dźwiękowego, szczególnie wyraźnego w madrygałach.
BAROK- charakterystyka ogólna (15941600-1750)-wyrażenie powagi poprzez monumentalizm-tendencje do ozdobnictwa-dążenie do dużej siły brzemienia-rozwój monodii wokalnej z towarzyszeniem basso continuo-wytworzenie stylu koncertującego-wypracowanie stylu galant-przewaga homofonii nad polifonią-ustalenie systemu dur-moll-wypracowanie stylu równomiernie temperowanego-muzyka rozwija się na dworach, kościele, środ. Mieszczańskim-rozwój muzyki instrumentalnej solowej i zespołowej-faktura orkiestrowa i kameralna: triowa i solowa
Myślą przewodnią Cameraty Florenckiej było stworzenie nowego stylu dramatycznego w duchu starogreckim. Potępiono trudną i zawikłaną polifonię renesansu. Chciano natomiast uzyskać jedność muzyki słowa, dominacją tekstu literackiego nad muzycznym, poprzez zastosowanie melodii recytatywnej.
KLASYCYZM 2 poł. XVIII wieku i kilkanaście lat wieku XIX
Jest to czas odwrotu od barokowego przepychu, czas zwrotu ku prostocie, umiarowi i elegancji na wzór starożytnych zasad. w muzyce oznaczało to uproszczenia faktury na rzecz homofonii i dążenie do nadania utworom doskonałej formy w oparciu o budowę okresową. Klasycyzm stworzył nowy typ orkiestry. Poprzez odrzucenie basso continuo i przewagę homofonicznego stylu mogła powstać orkiestra symfoniczna.
Przełamywanie stylu barokowego następowało stopniowo. Za okres przejściowy między barokiem i klasycyzmem uważa się francuskie rokoko nazywane we Włoszech i Niemczech stylem galant. Ten wczesnoklasyczny styl rozwijający się w pierwszej połowie XVII w. wyróżniał się dążeniem do wirtuozostwa instrumentalnego, bogactwem ozdobników, stosowaniem faktury homofonicznej i ilustracyjnością wyrażającą się w naśladowaniu odgłosów przyrody, charakteryzowaniu nastrojów czy postaci poprzez muzykę.
ROMANTYZM XIX WIEK
1. romantyzm właściwy (I połowa XIX wieku)
2. neoromantyzm (II połowa XIX wieku)
Jego założeniem jest współdziałanie muzyki z innymi rodzajami sztuki, takimi jak, np. taniec, poezja, teatr, śpiew czy malarstwo.
Okres ten bywa w historii muzyki nazywany "epoką pieśni",
· Przewaga treści nad formą
· Programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną)
· Uczuciowość
· Subiektywizm, indywidualizm twórców
· Synteza wszystkich sztuk. Silne związki z literaturą. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery...
ewaaveris