Praktyczna stylistyka St�d tak cenny w sztuce, w literaturze jest niuans, p�lcie�, p�ton, pastel, �ledzenie wszystkiego, co jest zawieszeniem, drobin�, py�kiem, przestrzeni� pomi�dzy, niedom�wieniem, milczeniem, tym przeb�yskiem wra�liwo�ci i intuicji, kt�ry ka�e nam zatrzyma� r�k�, kiedy zawis�a ju� nad kartk� papieru z zamiarem postawienia kropki nad i. Ryszard Kapu�ci�ski, Lapidaria l. U, Ul, Warszawa 2000, s. 417^418. Edyta BA�KOWSKA Joanna JAGODZI�SKA Ewa KOZ�OWSKA Agnieszka MiKO�AJCZUK EwaWOLA�SKA Adam WOLA�SKI Hanna WSZEBOROWSKA Pod redakcj� Edyty Ba�kowskiej i Agnieszki Mikolajczuk Ksi��ka i Wiedza Ok�adk� i strony tytu�owe projektowa� JERZY ROZWADOWSKI Opracowanie redakcyjne LESZEK OTR�BSKI Redakcja techniczna KRYSTYNA KACZY�SKA Ksi��ka dotowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (c) Copyright by Edyta Ba�kowska, Joanna Jagodzi�ska, Ewa Koz�owska, Agnieszka Miko�ajczuk, Ewa Wola�ska, Adam Wola�ski, Hanna Wszehorowska, Warszawa 2003 Wszelkie prawa zastrze�one (c) Copyright by Wydawnictwo "Ksi��ka i Wiedza" Warszawa 2003 Wydanie pierwsze Obj. ark. druk. 27,5 Druk i oprawa: Rzeszowskie Zak�ady Graficzne Milocin 181, Zaczerni� Trzyna�cie tysi�cy siedemset czwarta publikacja "KiW" ISBN 83-05-13303-6 SPIS TRE�CI Wykaz skr�t�w i symboli.................................... 13 S�owo wst�pne ............................................ 14 Cz�� pierwsza PRAKTYCZNA STYLISTYKA - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA ......................................... 15 1.0 komunikacji j�zykowej .................................. 17 Agnieszka Mikolajci.uk 1.1. Komunikacja j�zykowa jako jeden z rodzaj�w komunikacji..... 17 1.2. Z czego sk�ada si� komunikacja j�zykowa, czyli o podstawowych jednostkach i zasadach procesu komunikacji................... 19 1.3. Warunki wsp�tworz�ce zdarzenie komunikacyjne ............. 23 a) Nadawca wypowiedzi.................................. 23 b) Odbiorca wypowiedzi.................................. 25 c) Kontakt miedzy uczestnikami komunikacji................. 28 d) Komunikat, czyli tre�� i forma wypowiedzi................. 29 e) Kodowe zaplecze komunikacji............................ 31 f) Kontekst wypowiedzi.................................. 38 g) Cel komunikacji i funkcje wypowiedzi..................... 41 1.4. Podstawowe warto�ci przypisywane komunikacji j�zykowej i jej uczestnikom ....................................... 43 1.5. Bibliografia........................................... 47 2. Z problematyki stylu ..................................... 50 Edyta Ba�kowska 2.1. Styl.................................................. 50 2.2. Odmiany i style wsp�czesnej polszczyzny .................... 58 2.3 2.2.1. Je�yk polskiej wsp�lnoty komunikatywnej ............. 59 2.2.2. Odmiana og�lna, dialekty, gwary ...................... 61 2.2.3. Odmiany m�wione, odmiany pisane .................... 68 2.2.4. Odmiany oficjalne, odmiany nieoficjalne ................ 69 2.2.5. Style funkcjonalne odmiany og�lnej.................... 70 2.2.6.Idiolekty ...........................�-������������ 75 Bibliografia ............................-��������������� 76 79 3. O tek�cie ..............................��������������� Joanna Jagodzi�ska 3.1. Czy to jest tekst? .........................-��������������� 79 3.2. Tekst w perspektywie j�zykoznawczej .........�������������� 81 3.3. Kryteria tekstowo�ci ...................-���������������� 86 3.4. Tekst, styl tekstu i gatunek tekstu ............�������������� 88 3.5. Hipertekst, przysz�o�� tekstu? ..............-�������������� 3.6. Bibliografia ...........................-�������������� 91 4. Gatunek wypowiedzi Ewa Wola�ska 94 94 95 4.1. Wprowadzenie .........................��������������� 4.2. Pojecie gatunku wypowiedzi .............-.������-������� 4.2.1. Gatunek wypowiedzi (genre) w perspektywie komunikacyjnej......................-����������������� "� 4.2.2. Gatunek wypowiedzi jako kategoria prototypowa ........ 99 4.2.3. Spo�eczna �wiadomo�� gatunkowa..................... 100 4.3. Powstawanie, ewolucja i przenikanie si� gatunk�w ............. 102 4.4. Typologia gatunk�w wypowiedzi ...........��������������� 104 4.5. Bibliografia...........................���������������� 106 5. Stylizacja. Intertekstualno��. Ewa Koztowska 108 5.1. Pojecie stylizacji ......................������������������ 108 5.2. Stylizacja wobec r�nych typ�w na�ladownictwa.............. 109 5.3. Styl i typologia stylizacji ................����������������� HO Spis tre�ci 7 5.4. Funkcje stylizacji...................................... 112 5.5. Czy to jeszcze stylizacja? .................................. 113 5.6. Intertekstualno�� i jej odmiany .............................. 114 5.7. Bibliografia............................................ 117 6. Kompozycja i sp�jno�� wypowiedzi j�zykowej. Strategiczne pozycje tekstowe................... Ewa Wola�ska 119 6.1. Kompozycja wypowiedzi j�zykowej.......................... 119 6.2. Sp�jno�� wypowiedzi j�zykowej............................. 120 6.3. Strategiczne pozycje tekstowe............................... 125 6.3.1. Tytu�, �r�dtytu�..................................... 125 6.3.2. Akapit jako jednostka tekstu ........................... 142 6.4. Bibliografia........................................... 148 7. Uk�ad graficzny strony i ca�o�ci pracy. Bibliografia, przypisy, indeksy.......... Hanna Wszeborowska 149 7.1. Graficzny uk�ad strony i ca�o�ci pracy ........................ 149 7.2. Elementy opisu bibliograficznego dokument�w umieszczanego w przypisach.......................................... 153 7.2.1. Elementy opisu ksi��ki.............................. 153 7.2.2. Elementy opisu czasopisma ........................... 154 l.23. Elementy opisu artyku�u ........................... 154 7.2.4. Elementy opisu prac niepublikowanych ................. 155 7.2.5. Elementy opisu dokument�w elektronicznych ........... 155 7.3. ��czenie przypis�w z tekstem g��wnym ...................... 158 7.4. Wyb�r pierwszego elementu w opisie bibliograficznym umieszczonym w przypisie ................................ 161 7.5. Redagowanie bibliografii za��cznikowej...................... 162 7.6. Wyr�nianie i oddzielanie poszczeg�lnych element�w opisu bibliograficznego dokumentu .............................. 164 7.7. Bibliografia........................................... 164 8 Spis tre�ci Cz�� druga GATUNKI WYPOWIEDZI W ANALIZIE STYLISTYCZNEJ ...................... 8. Esej - projekcja �wiadomo�ci Edyta Ba�kowska 167 169 8.1. Wprowadzenie ......................................... 170 8.2. Nadawca eseju ......................................... 172 8.3. Odbiorca eseju ......................................... 183 8.4. Cele i funkcje eseju ....................................... 190 8.5. Kompozycja i kszta�t j�zykowo-stylistyczny eseju ............. 196 8.5.1. Temat.......................................... 196 8.5.2. Kompozycja i uk�ad tekstu ............................ 199 8.5.3. J�zykowo-stylistyczne cechy eseju ..................... 206 8.6. Uwagi ko�cowe ......................................... 209 8.7. Zalecana literatura ....................................... 211 ANEKS 1. Przyk�adowa realizacja eseju: Zbigniew Herbert, "II Duomo" ..... 212 2. Materia�y �r�d�owe .........................................218 2.1. Zbiory, ksi��ki......................................... 218 2.2. Publikacje w czasopismach ..............................219 2.3. Prace zaliczeniowe student�w ............................. 220 9. Reporta� - uobecnienie prawdy o cz�owieku i �wiecie Agnieszka Miko�ajczuk 221 9. l. Wprowadzenie ......................................... 222 9.2. Nadawca reporta�u ....................................... 223 9.3. Odbiorca reporta�u ....................................... 231 9.4. Cele i funkcje reporta�u ................................... 239 9.5. Przedmiot reporta�u i spos�b jego kompozycyjno-stylistycznego uj�cia................................................. 242 9.5.1. Rozleg�o�� tematyczna............................... 242 9.5.2. Style i odmiany j�zyka w s�u�bie reporta�u .............. 242 9.5.3. Struktura reporta�u .................................. 244 9.5.4. Strategiczne pozycje tekstowe reporta�u ................ 248 Spis tre�ci ____ 9 9.6. Typologia gatunku ........................................ 253 9.7. Podsumowanie ......................................... 257 9.8. Zalecana literatura ....................................... 258 ANEKS 1. Przyk�adowa realizacja reporta�u: Maria Nowakowska-Majcher, "Przemienienie w Toporowie" ................................ 259 2. Materia�y �r�d�owe ....................................... 264 2.1. Teksty opublikowane w prasie ............................ 264 2.2. Teksty opublikowane w zbiorach i cyklach ksi��kowych ..... 266 2.3. Reporta� �wiczeniowy (szkolny i studencki)................ 267 2.4. Reporta� radiowy ...................................... 267 10. Felieton - w wyostrzonym obiektywie . Hanna Wszeborowska 268 10.1. Wprowadzenie ....................................... 269 10.2. Nadawca felietonu ....................................... 269 10.3. Odbiorca felietonu ....................................... 275 10.4. Cele i funkcje felietonu ................................... 276 10.5. Kompozycja i styl felietonu ................................ 277 10.6. Podsumowanie......................................... 280 10.7. Zalecana literatura....................................... 281 ANEKS .................................................. 281 1. Przyk�adowa realizacja felietonu: a) Piotr Moszy�ski, "�wawo na prawo" ........................ 281 b) Boles�aw Prus, Kroniki (fragment).......................... 284 2. Materia�y �r�d�owe ..........................
Peggy_Brown