Odyseja.docx

Odyseja - streszczenie

Pieśń I
Inwokacja do Muzy, w której nawet nie jest wymienione imię Odyseusza. Wymienione zostają gniew Achillesa i klęska Achajów. Dopiero w 21 wierszu pojawia się imię głównego bohatera „Odysei”. Mowa jest tylko o pierwszej części podstawowego motywu, czyli powrocie bohatera na Itakę po latach tułaczki. Nie ma informacji

o rzezi kochanków, choć to kulminacyjny moment. Z tej ekspozycji sytuacji przenosimy się od razu do opowiadania o zgromadzeniu bogów w pałacu Zeusa. Nieszczęśliwy powrót Agamemnona, który wspomina Zeus, ubolewając nad zaślepieniem Ajgista i zamordowaniem przez niego wodza jest antytezą powrotu Odyseusza. Bohater epopei jeszcze sporo wycierpi, ale na samym końcu zatriumfuje.

Zeus wyjaśnia, że w powrocie Odyseusza do Itaki przeszkadza gniew Posejdona, który karze go za oślepienie mu syna Polyfema. Podczas, gdy Atena zapowiada, że zachęci Telemacha (syn

Odyseusza), by zdobył sławę wybierając się w podróż do Sparty i Pylon w poszukiwaniu ojca, Hermes nakazuje nimfie Kalypso uwolnienie kochanka – Odyseusza. Atena w postaci króla Tafijczyków Mentesa daje Telemachowi rady, co ma czynić. Telemach ma zwołać wiec, na którym znajdą się zalotnicy i nakazać wyjechać im do siebie. Jeśli jego matka będzie miała ochotę wyjść za maż, niech wróci do rodziców

, a ci ją wydadzą. Telemachowi nakazuje wyprawić się na okręcie w poszukiwania ojca do Nestora i Menelaosa. Jeśli dowie się, że ojciec nie żyje ma usypać mogiłkę, a matkę wydać za mąż. Gdy już wszystkiego dokona ma pomyśleć, jak wymordować zalotników w swoim domostwie. Rady Ateny budzą nieco wątpliwości i ciężko wprowadzić je w czyn, by miały swój porządek.

Mentes nieoczekiwanie znika, zaś Telemach domyśla się, że miał do czynienia z bóstwem. Telemach ma niechętny stosunek do matki i widać je podczas sceny, gdy śpiewak Femios śpiewa zalotnikom pieśń o nieszczęsnych powrotach Achajów spod Troi. Penelopa słyszy śpiew i schodzi ze swoich komnat na dół i prosi Femiosa, by ten zaprzestał  lub śpiewał o czym innym. Telemach twierdzi, że śpiewak ma prawo do własnego natchnienia i śpiewania o wszystkim. Mówi matce by poszła do siebie zajmować się babskimi sprawami, bo od przemawiania są mężczyźni. Pieśń kończy się drwinami zalotników z tajemniczego gościa i wystąpienia Telemacha.

Pieśń II
Telemach zwołuje mieszkańców Itaki na wiec. Przed nimi skarży się na zalotników, ale mimo poparcia części starszyzny, szczególnie przyjaciela Odyseusza – Mentora, nic z tego nie wynika. Antinoos, przywódca zalotnych paniczów, zarzuca, że wszystko przez chytrość Penelopy. Pojawia się wzmianka o przebiegłości Penelopy, która obiecała, że wyjdzie za mąż, gdy utka dla starego ojca Odyseusza całun. Miała tkać go co dziennie przez kilka lat, a w nocy pruć go, co zauważyła służebna.

Telemach prosi w takiej sytuacji o okręt wraz z załogą. Zamierza zdobyć wieści o ojcu. Jeśli będzie pewny, że ojciec nie żyje, to po uroczystościach żałobnych wyda matkę za mąż. Zalotnicy żądają, by Telemach odesłał Penelopę do jej ojca, ale ten oburza się, że nie zrobi nic wbrew woli matki. Telemach odszedł na bok i pomodlił się do Ateny, która ukazała mu się w postaci Mentora, który przecież dopiero co przemówił na wiecu.

Pieśń III
Telemach przygotowuje się do podróży, Atena okręt, a stara niańka Eurykleja zapasy żywność. Już na początku pieśni Telemach jest już w Pylon z rzekomym Mentorem. Trafili akurat na składanie ofiary Posejdonowi. Nestor gościnnie ich przyjmuje i opowiada o powrocie spod Troi swoim oraz Agamemnona; także o zemście Orestesa. Na końcu Nestor zaprasza gości na nocleg, ale Atena odmawia i tłumaczy, że musi wrócić na statek do swoich towarzyszy. Poleca Nestorowi wyprawić Telemacha do Lacedemonu końmi. Atena nie wraca jednak na statek

, tylko zmienia się w drapieżnego ptaka i odlatuje. Obecni rozumieją, że Telemach jest pod boską opieką.

Pieśń IV
Telemach z synem Nestora Pejsistratem przybywa na dwór Menelaosa. Przybywają akurat w czasie podwójnego wesela syna i córki. Szczególne wrażenie sprawia Helena, która jawi się jako postać zupełnie inna, od wiarołomnej żony z „Iliady”.
W Sparcie Telemach dowiaduje się od Menelaosa, że Odyseusz przebywa u nimfy Kalipso. Powiedział mu o tym Proteusz, kiedy przebywał  w Egipcie.

Koniec pieśni IV przenosi akcję znowu na Itakę. Zalotnicy dowiadują się od Noemona, że Telemach rzeczywiście wypłynął do Pylon. Postanawiają zastawić zasadzkę w cieśninie między wyspami. Zasadzka oczywiście nie osiąga skutku, gdyż w pieśni XV Atena ostrzega Telemacha, żeby płynął inna drogą.

Pieśń V
Bogowie po raz drugi postanawiają co zrobić z powrotem Odyseusza. Tym razem Zeus spełnia to, o czym była mowa – wysyła

Hermesa do nimfy Kalypso; rozkazuje jej odesłać Odyseusza. Kalypso niechętnie się zgadza. Odys buduje tratwę, na której opuszcza wyspę, ale Posejdon zsyła na niego burzę. Po osiemnastu dniach spokojnej żeglugi Odys ląduje – uratowany przez boginię Leukoteę czarodziejską przepaską – w kraju Feaków, na Scherii. Zmęczony zasypia w gęstych zaroślach na brzegu rzeki.

Pieśń VI
Atena, opiekunka Odysa, namawia królewnę Nauzykaę, córkę króla Alkinoosa (władca Feaków), by uprała szaty, gdyż bliski jest dzień zaślubin. Królewna przybywa nad rzekę, gdzie znajduje się Odyseusz. Bohater eposu po chwili budzi się, rozbudzony śmiechem dziewcząt i wychodzi z ukrycia. Nauzykaa ofiaruje rozbitkowi ubranie i prowadzi do zamku swego ojca.

Pieśń VII
Osłonięty mgłą przez Atenę Odyseusz przybywa do pałacu królewskiego. Spotyka królową Arete, którą prosi o pomoc w powrocie do Itaki. Arete zauważa na nieznajomym własnoręcznie szytą szatę. Król Alkinoos gościnnie podejmuje Odysa, który opowiada o przygodach od chwili opuszczenia wyspy Ogigii i o spotkaniu z Nauzykaą. 

Pieśń VIII
Nikt nie wiem kim jest tajemniczy przybysz. Król każe jednak swemu ludowi, by pomógł Odysowi w powrocie do ojczyzny. Okręt stoi przygotowany podczas gdy dostojnicy zostają zaproszeni na ucztę. Demodok śpiewa o sporze Agamemnona z Odysem. Podczas opowieści Odyseusz zaczyna płakać. Król przerywa występ i zaprasza wszystkich na zawody zapaśnicze. Podczas igrzysk Odyseusz wyzwany przez jednego z Feaków popisuje się najlepszym

rzutem. Tym samym udowodnił swe szlacheckie pochodzenie. Alkinoos nakazuje dostojnikom obdarować Odysa. Następnie odbywa się kolejna uczta. Bohater prosi Demodoka by opowiedział o koniu

Trojańskim i zburzeniu Troi.

Pieśń IX
Odys ujawnia swoje imię. Opowiada o swojej tułaczce, Król każe jednak swemu ludowi, by pomógł Odysowi w powrocie do ojczyzny. Okręt stoi przygotowany podczas gdy dostojnicy zostają zaproszeni na ucztę. Demodok śpiewa o sporze Agamemnona z Odysem. Podczas opowieści Odyseusz zaczyna płakać. Król przerywa występ i zaprasza wszystkich na zawody zapaśnicze. Podczas igrzysk Odyseusz wyzwany przez jednego z Feaków popisuje się najlepszym

rzutem. Tym samym udowodnił swe szlacheckie pochodzenie. Alkinoos nakazuje dostojnikom obdarować Odysa. Następnie odbywa się kolejna uczta. Bohater prosi Demodoka by opowiedział o koniu

Trojańskim i zburzeniu Troi.

Pieśń IX
Odys ujawnia swoje imię. Opowiada o swojej tułaczce, otwiera tym samym cykl opowieści w 4 pieśniach. Po wyruszeniu wraz z towarzyszami spod Troi trafia do kraju Kikonów. Napada na gród Ismar i pustoszy go. Z obfitymi łupami, które zdobył wyrusza w dalszą drogę. Następną krainą, do której trafia jest kraj Lotofagów. Szybko jednak opuszcza krainę i w kraju Cyklopów złapany przez krwiożercze olbrzymy zostaje uwięziony w jaskini Polifema – syna

Posejdona. Niewielkiej części więźniów udaje się wydostać, dzięki przebiegłości Odyseusza, który upił Polifema i oślepił go. Olbrzym skarżył się na swój los, dlatego Posejdon zaprzysiągł Odyseuszowi zemstę.

Pieśń X
Pieśń X opowiada o dotarciu Odysa na Eolię, gdzie mieszkał

król wiatrów, Eol. Odyseusz został gościnnie przyjęty i obdarowany przez króla groźnymi wiatrami zamkniętymi w worze. Dzięki wiatrom miał wrócić spokojnie do domu

. Zgubiła go jednak ciekawość towarzyszy, którzy chcieli sprawdzić, co Odys otrzymał od Eola. Rozwiązali wór i statek niestety zmienił kierunek podróży. Tak znaleźli się w kraju ludożerców – Lajstrygonów. Wszyscy członkowie załogi zginęli, a statki zostały zniszczony. Ci, którym udało się uciec dotarli na wyspę Ajaję do czarodziejki Kirke. Towarzysze Odysa zmienili się w wieprze pod wpływem potraw, którymi poczęstowała ich Kirke. Odyseusz na szczęście nie spróbował potraw czarodziejki. Mimo to był przetrzymywany na wyspie przez rok. W końcu Kirke odczarowała gości i pozwoliła wszystkim opuścić swoją krainę. Poradziła bohaterowi, Odyseusz na szczęście nie spróbował potraw czarodziejki. Mimo to był przetrzymywany na wyspie przez rok. W końcu Kirke odczarowała gości i pozwoliła wszystkim opuścić swoją krainę. Poradziła bohaterowi, by w kraju Kimeryjczyków wywołał z Hadesu wieszcza Tejrezjasza.

Pieśń XI
Odys posłuchał rady Kirke. W miejscu, gdzie miało się znajdować według czarodziejki wejście do podziemia, bohater złożył ofiary. Najpierw ukazała mu się dusza matki, po niej zjawił się Tejrezjasz. Wieszcz udzielił Odyseuszowi informacji

, co czeka przed powrotem do domu. Wówczas pozwolił matce napić się krwi zwierząt ofiarnych, a ona w zamian opowiedziała mu o sytuacji, jaka panuje w domu

. Odys spotkał także dusze towarzyszy spod Troi – Agamemnona, Patroklesa i Achillesa, oraz ludzi na wieki potępionych: Syzyfa i Tantala. Przerażony widokiem tylu duchów, postanowił ruszyć w dalszą drogę

.

Pieśń XII
Odys powrócił na Aję, by pochować towarzysza, którego przypadkiem zabił. Kirke opowiedziała mu o nieszczęściach, które czekają go w podróży; poradziła mu też, jak ich uniknąć. Najpierw Odys spotkał Syreny, na których wpływy miał uchronić się przez zatkanie woskiem uszu, sobie i żeglarzom. Sam Odyseusz jest jeszcze przywiązany do masztu. Tylko dzięki temu uszedł z życiem.

Niebezpieczne okazały się również Plankty, czyli zwierające się skały, oraz morskie

potwory – Scylla i Charybda. Między nimi również udało się przepłynąć załodze Odysa, choć kilku towarzyszy zginęło. Omijając przeszkody Odys trafił w końcu na wyspę boga słońca Heliosa - Trynakrię. Wbrew zakazowi bohatera jego towarzysze zabili woły Heliosa i urządzili sobie ucztę. Rozgniewany bóg pozabijał ich piorunem. Odyseusz ocalał i na belce dopłynął do wyspy Ogigii. Tam mieszkała

piękna nimfa Kalypso.
W tym miejscu kończy się wypowiedź Odyseusza!

Pieśń XIII
Pieśnią XIII rozpoczyna się druga połowa epopei: wypadki po powrocie na Itakę. Następnego dnia po opowieści Odyseusza odbywa się uczta pożegnalna. Po zachodzie słońca bohater rusza z pomocą Feaków do ojczyzny. Śpiącego Odysa zostawiają w zatoce Forkisa, Po zachodzie słońca bohater rusza z pomocą Feaków do ojczyzny. Śpiącego Odysa zostawiają w zatoce Forkisa, a sami z woli Posejdona zostają w drodze

powrotnej zamienieni w skałę. Odys w końcu budzi się, ale nie wie, gdzie się znajduje. Itaka jest pogrążona we mgle. Zjawia się jednak Aten i rozprasza mgłę oraz zabezpiecza dary od Feaków. Przedstawia Odyseuszowi plan zemsty na zalotnikach. Bohater przyjmuje postać starego żebraka.

Pieśń XIV
Odys przybywa w postaci starego żebraka do zagrody świniopasa, Eumajosa. Opowiada mu, że spotkał króla Itaki, ale Eumajos mu nie dowierza, choć wywołuje w nim to wzruszenie. Wspólnie spożywają wieczerzę, następnie Odys prosi świnopasa, by podarował mu płaszcz, którym mógłby się okryć i udaje się na spoczynek.

Pieśń XV
Atena ukazuje się w śnie Telemachowi. Poleca mu, aby wracał ze Sparty do Itaki. Informuje go, że zalotnicy przygotowali na niego zasadzkę. Telemach decyduje się na powrót. Omija zasadzkę i bezpiecznie

dociera na Itakę.

W zagrodzie Eumajosa Odys słucha historii życia świniopasa. Okazuje się on synem

króla Mykanów, porwanym przez Fenicjan. Telemach postanawia udać się do zagrody, by dowiedzieć się najświeższych informacji

od świnopasa.

Pieśń XVI
Telemach zastaje u Eumajosa starego żebraka. Wysyła świniopasa na dwór, żeby powiadomił wszystkich, że przebył. Atena przywraca Odysowi dawną postać, dzięki czemu ojciec z synem mogą w końcu serdecznie się przywitać. Obaj omawiają plan zemsty. Odys musi jednak ponownie przybrać postać żebraka, gdyż przybywają do zagrody towarzysze podróży Telemacha. Zalotnicy dowiadują się o powrocie Telemacha. Są przerażeni i wysyłają do Penelopy herolda, który powiadamia ją o powrocie syna. Zalotnicy boją się, że skoro Telemach wiedział o zasadzce, to na pewno oskarży ich przed ludem. Postanawiają zabić królewicza.
Eumajos wraca do zagrody i informuje żebraka-Odysa o wydarzeniach na dworze.

Pieśń XVII
Z samego rana Telemach wyrusza do miasta

. Towarzyszą mu Odys w postaci żebraka i Eumajos. Po drodze bohatera dotyka zniewaga od pasterza kóz,
Pieśń XVII
Z samego rana Telemach wyrusza do miasta

. Towarzyszą mu Odys w postaci żebraka i Eumajos. Po drodze

bohatera dotyka zniewaga od pasterza kóz, Melantiosa. W końcu Odys pojawia się na zamku, ale nikt go nie rozpoznaje oprócz wiernego psa Argosa.

W sali biesiadnej, gdzie odbywa się uczta pojawia się Odyseusz. Zalotnicy drwią z niego, śmieją się z wieku i stanu. Najbardziej obłudny z zalotników, Antinoos, rzuca w niego podnóżkiem.
Penelopa chce się dowiedzieć czegoś o mężu od żebraka. Umawia się z nim na spotkanie. Eumajos wraca do zagrody.

Pieśń XVIII
Zalotnicy nadal wyśmiewają żebraka, ale podczas wygranej walki z Irosem, przebywającym na dworze również jako żebrak, zostaje doceniony przez Amfinomosa. Ostrzega sprawiedliwego zalotnika przed zemstą króla Itaki. Penelopa zostaje sprowokowana przez Atenę, by pokazała się zalotnikom. Królowa schodzi do sali biesiadnej i obiecuje, że niebawem wybierze nowego męża. Zalotnicy ucieszeni decyzją Penelopy bawią się do późna w nocy, aż w końcu udają się na spoczynek.

Pieśń XIX
Odys i Telemach zostają w sali biesiadnej sami. Obaj przygotowują się do walki z zalotnikami. Penelopa pojawia się na chwilę, w celu wydobycia od żebraka wiadomości

o mężu. Obiecuje jej, że mąż powróci następnego dnia, starając się nie wyjawić prawdziwego nazwiska. Piastunka Odysa i Telemacha, Eurykleja, z polecenia Penelopy myje nogi żebrakowi. Eurykleja rozpoznaje Odyseusza po bliźnie na nodze. Atena nie pozwala rozpoznać żonie męża w żebraku. Nie dowierzając wróżbom przybysza Penelopa zdecydowała, że za przyszłego męża wybierze tego, któremu uda się naciągnąć łuk Odysa i trafić do wskazanego celu. Żebrak przyznaje królowej rację.

Pieśń XX
Odys i Telemach zostają zbudzeni przez jęki Penelopy rozpaczającej nad swoim losem. Syn

Odysa nakazuje przystroić salę biesiadną na święto Apollona. Zalotnicy zeszli już na śniadanie. Ciągle drwią z żebraka i rozpatrują zgładzenie Telemacha. Boją się jednak niepomyślnej wróżby. Atena zsyła na zalotników znęcających się nad żebrakiem szał, Boją się jednak niepomyślnej wróżby. Atena zsyła na zalotników znęcających się nad żebrakiem szał, by śmiali się i płakali. Wieszcz Teoklimenes, który przybył z Telemachem ze Sparty przepowiada wypadki, które niebawem będą miały miejsce.

Pieśń XXI
Nadeszła chwila konkursu. Jako pierwszy łuk próbuje naciągnąć Telemach. Niestety mu się to nie udaje, gdyby podobał zadaniu Penelopa nie musiałaby wybrać żadnego z zalotników. Odys daje znak synowi

, by oddał łuk któremuś z kandydatów na męża, pasterzom z kolei nakazuje zamknąć drzwi. Żadnemu mężczyźnie nie udaje się oddać strzału. Żebrak prosi o możliwość wypróbowania swoich sił. Bez problemu naciąga łuk i trafia otwór specjalnie ustawionych siekierek. Natychmiast obok niego pojawia się uzbrojony Telemach.

Pieśń XXII
Odbywa się prawdziwa rzeź zalotników. Pierwszy ginie Antinoos. Wówczas żebrak wyjawia kim jest naprawdę. Pozostali starają się za wszelką cenę

uciec, ale niestety jest to niemożliwe. Telemach uzbraja ojca, siebie i obu pasterzy. Odys zabija wszystkich, włącznie ze służbą, która była mu niewierna.

Pieśń XXIII
Eurykleja, która miała wyjawić Odysowi całą niewierną służbę, poszła obudzić Penelopę, by powiadomić ją o radosnej nowinie. Królowa wchodzi do sali biesiadnej, ale nadal nie poznaje męża. Sądziło, że musiało pomóc jej jakieś przychylne bóstwo. Mężczyzna podający się za Odysa wyjawia jej prawdę. Penelopa rzuca się objęcia męża. Po wszystkim Odyseusz rusza z Telemachem do domu

swego ojca, Laertesa.

Pieśń XXIV
Dusze pomordowanych zalotników trafiają do Hadesu. Bohaterowie spod Troi opowiadają im o wydarzeniach, jakie mają miejsce w Itace. Odys dociera do ojca. Ujawnił mu się widząc, że Laertes długo na niego czeka i nadal go kocha. W tym samym czasie w mieście ojciec Antinoosa podburza lud przeciwko królowi Itaki. Mieszkańcy zbiegli się na rynek

– postanawiają walczyć z Odyseuszem. Ten jednak zwycięża.
Po wszystkim Odys z pomocą Ateny nawiązuje przymierze ze swoim ludem.

Odyseja - Czas i miejsce akcji

Akcja „Odysei” rozgrywa się w czasach mitycznych. Podroż Odysa próbującego dostać się na własną wyspę

po wojnie trojańskiej trwała dziesięć lat. Bohater trafił do domu

po dwudziestu latach

nieobecności.

W „Odysei” pojawia się wiele miejsc akcji (patrz: Streszczenie). Warto jednak zaznaczyć, że Odyseusz porusza się w koloniach Eubejczyków na Morzu Jońskim (południowa Italia, okolice Sycylii).

Odyseja - Geneza utworu

„Odyseja” należy do cyklu trojańskiego, ale zdaniem Ignacego Wieniewskiego powstała później od „Iliady” – na przełomie IX i VIII w. p.n.e., około 800 r. Skoro „Odyseja” jest kontynuacją „Iliady”, to na pewno opowiada dzieje po wojnie Trojańskiej. A właściwie ukazuje tułaczkę Odyseusza, króla Itaki, próbującego dostać się na własną wyspę. Po drodze

główny bohater przeżywa wiele przygód...