Ma�gorzata Grze�kowiak, Zbigniew �aba, Anna Turowska-K�ska, Roland Podlewski STANY ZAGRO�ENIA �YCIA POST�POWANIE BEZPRZYRZADOWE pod redakcja Witolda Jurczyka i Andrzeja �akomego Ksi��ka zosta�a opracowana preez zesp�l Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Akademii Medycznej im, K. Marcinkowskiego w Poznaniu Recenzja: prof. dr hab, med. Roman Szulc Redakcja; prof dr hab. med. Witold Jurczyk dr med Andrzej �akomy Autorzy rozdzia��w: dr med* Ma�gorzata Grze�kowiak dr med. Zbigniew �aba lek, med Anna Turowska-Koska mgr Ronald Podlewski Opracowanie graficzne: mgr in�. Kdward Grze�kowiak Projekt ok�adki: Piotr Rachwaniec Redakcja techniczna; Cr/cgorz S�omczy�ski Sk�ad: Grzegorz S�omczy�ski H P1IU Grzegorz S�omczy�ski ISBN 83-87779-07-5 Wydanie pierwsze Wydawca: FI1U Grzegorz S�omczy�ski 30-052 Krak�w, al Nowowiejska 20/6 e-mail: sloracz_g@poczm.onct.pl Nak�ad 1000 egz. Spis tre�ci Wst�p.......................................7 1. Zatrzymanie kr��enia i oddychania.....................9 1.1. Wprowadzenie (Z, �aba).........................+ 9 1.2. Resuscytacja kr��cniowo-oddechowa� algorytmy (M. Grze�kowiak) . � . *......................* . . . 12 1.2.1. Resuscytacja doros�ego..................� ����*� 13 1.2.2. Resuscytacja dziecka......................... 23 1.23. Resuscytacja niemowl�cia...................... 26 1.2*4, Czas prowadzenia resuscytacji..................... 32 1.2.5. Skuteczno�� prowadzenia czynno�ci resuscylacyjnych........32 1.2.6. Powik�ania resuscytacji........................32 2. Zad�awienie (M.Grze�kowiak).......................34 2.1. Zad�awienie doros�ego...........................34 2.1.1. Doros�y przytomny........................... 34 2.1.2. Doros�y nieprzytomny......................... 36 2.1.3. Zad�awienie osoby oty�ej....................... 38 2.2. Zad�awienie dziecka............................ 38 2.2.1. Dziecko przytomne..........................38 2.2.2. Dziecko nieprzytomne.........................39 23. Zad�awienie niemowl�cia......*..................40 2.3.1. Niemowl� przytomne.........................40 2.3.2. Niemowl� nieprzytomne........................42 3. Nieprzytomny (M. Grze�kowiak)......................49 4. Stany zagro�enia �ycia zwi�zane z uk�adem nerwowym.....� ... 55 4.1. Drgawki (Z. �aba).............................55 4.2. Udar m�zgu (M Grze�kowiak)......................57 5. Cukrzyca (Z. �aba).............................60 5.1.1(jper^likcmia...............................61 5.2, llipoglikcmia................................62 6. Stany zagro�enia �ycia zwi�zane z uk�adem kr��enia (A. Turowska-K�ska).............................63 6.1. Omdlenie..................................63 6.2. Zawal serca................................64 6.3. Ostry obrz�k plu�.......................... ... 67 7. Stany zagro�enia �ycia zwi�zane z uk�adem oddechowym (A. Turowska-K�ska)......... . .......*...........69 7.1* Astma oskrzelowa..............................69 7.2, Odma oplu� nowa..............................70 7-2.1. Odma samoistna............................70 7.2*2, Odma urazowa.............................71 7.2.3. Odma wentylowa............................ 73 8. Wstrz�s <Z. �aba)...............................74 8.1. Wstrz�s hypowolcmiczny..........................75 8.2. Wstrz�s anafilaktyczny...........................76 8.3. Wstrz�s kardiogenny............................77 9. Urazy (M. Grze�kowiak)............................78 9.1. Rany . * � . *...................*............78 9.1.1 Rany zamkni�te.............................78 9,1-2. Rany otwarte..............................79 9.2. Krwotok...................................79 9.2.1. Krwotok zewn�trzny..........................80 9.2.2. Krwotok wewn�trzny.........................82 9.2.3. Krwawienie z nosa...........................82 9.3. Urazy ko�czyn................................ 84 9.4. Urazy g�owy............................ . . � . . 87 9.4.1 � Obra�enia pow�ok czaszki.......................87 9.4.2. Z�amania ko�ci czaszki.........................87 9.4.3. Urazy m�zgu..............................88 9.4.3.1. Wstrz��nienie m�zgu........................88 9.4.3.2 St�uczenie m�zgu...........................89 9.4.3.3. Krwawienie wewn�trzezaszkowe..................89 9.4.3.3.1. Ostry krwiak nad twardo wkowy..................91 9.4.3.3.2. Ostry krwiak podlward�wkowy..................92 9-4.3.3.3. Krwiak �r�dm�zgowy.......................92 9.4.4. Post�powanie w przypadku urazu g�owy...............92 9.5. Urazy szyi..................................94 9,5-1- Uszkodzenie krtani I tchawicy.....................94 9.5.2. Uszkodzenie naczy� szyjnych.....................94 9.6. Urazy kr�gos�upa i rdzenia kr�gowego..................95 9.7. Urazy klatki piersiowej.......................... . 97 9.7.1. Z�amania �eber.............................97 9.7.2. Niestabilna klatka piersiowa......................97 9.7.3. Odma oplucnowa............................98 9.7.4. Krwawienie do jamy op�ucnej.....................98 � 9.7.5. Tamponada serca............................99 9.8. Urazy miednicy..............................101 9.9. Urazy brzucha..............................101 9.10. Wypadek samochodowy........................102 9.11. Cia�a obce w galcc ocznej i obra�enia chemiczne (Z. �aba).....105 9.11.1. Cia�a obce..............................105 9.11.2. Obra�enia chemiczne........................106 10. Zatrucia (Z. �abatM. Grze�kowiak)...................107 10*1. Zatrucia gazami.............................110 10.2. Zatrucia lekami.............................112 10.3. Zatrucia alkoholami..........................113 10.4. Inne zatrucia..............................114 10.4.1. �rodki �r�ce.............................114 10.4.2. �rodki ochrony ro�lin........................115 10.4.3. Zatrucie rozpuszczalnikami organicznymi.............115 10.4.4. Zatrucie grzybami..........................116 11. Wp�yw czynnik�w �rodowiska na organizm..............117 11.1. Oparzenia (Z. �aba)..........................117 11.2. Udar cieplny (Z. �aba)..........;..............122 11.3. Odmro�enia (A. Turowska-K�ska)..................123 11.4. Utoni�cie (M.Grze�kowiak).......................124 11.5. Hipotermia(M.Grze�kowiak).....................128 11.6. Pora�enie pr�dem elektrycznym (M. Grze�kowiak).........130 12. Stany zagro�enia �ycia ci�arnych (M. Grze�kowiak).........133 12.1. Resuscytacja ci�arnej.........................133 12.2. Post�powanie w zad�awieniu u ci�arnej...............133 13. Stany zagro�enia �ycia dzieci i niemowl�t (M Grze�kowiak).....134 14. Czy jestem ratownikiem? (R. Podlewski)................136 Autorzy rozdzia��w: Rozdzia�y: dr med. Ma�gorzata Grze�kowiak 1.2,2,3,4.2,9, 10,11.4-6., 12,13. dr med. Zbigniew �aba 1.1,4.1,5.8,9.11, 10, 11.1-2. lek. med. Anna Turowska-Kuska 6,7, 11.3. mgr Roland Podlcwski 14. 6 Wst�p Zakres wiadomo�ci o bezprzyrz�dowym post�powaniu w stanach zagro�enia �ycia zawarty w dziele, kl�re oddajemy wszystkim czytelnikom, kt�rzy chc� pog��bi� swoj� wiedz� z zakresu pierwszej pomocy, oznacza mo�liwo�� udzielenia pierwszej pomocy przez ka�dego i w ka�dej sytuacji. Dlatego bardzo dok�adnie om�wiono czynno�ci resuscytacji kr��e�iowo-oddechowej u niemowl�t, dzieci i doros�ych. a tak�e najcz�ciej wyst�puj�ce stany wymagaj�ce szybkiej pomocy uwzgl�dniaj�c icli definicj�, palomechanizmy i kolejne kroki post�powania przedlekarskiego. Wprowadzono przejrzysty uk�ad graficzny tekstu z rysunkami u�atwiaj�cymi jego zrozumienie i zapami�tywanie. Za�o�eniem autor�w dzie�a by�a ch�� przekazania najnowszej wiedzy w mo�liwie najbardziej przejrzystej formie. Realizacj� tych zamierze� u�atwi�o autorom ich dziesi�cioletnie do�wiadczenie w nauczaniu tego przedmiotu student�w Akademii Medycznej w Poznaniu oraz uko�czenie przez nich za granic� kurs�w (Ma�gorzata Grze�kowiak w USA, Wielkiej Brytanii i Francji Zbigniew �aba w Niemczech, Austrii i Francji), a otrzymane certyfikaty upowa�niaj� ich do prowadzenia mi�dzynarodowej dzia�alno�ci dydaktycznej. Oddawane czytelnikowi dzie�o jest drugim opracowaniem, kt�re si� ukazuje w naszej uczelni, jest ono przeznaczone g��wnie dla student�w uczelni medycznych. Autorzy s� �wiadomi niedoskona�o�ci, kt�rych trudno unikn��. B�d� potem wdzi�czni tym wszystkim, kt�rzy przeka�� im swoje krytyczne uwagi. Maj� le� nadziej�, �e podr�cznik spe�ni swoj� rol� w rozpowszechnianiu podstawowej wiedzy z zakresu pierwszej pomocy � a co za tym idzie, stworzy szans� na uratowanie wielu potencjalnych ofiar, bowiem najcz�ciej w ogniwie ��a�cucha prze�ycia" du�e znaczenie ma jak najszybsze udzielenie pomocy na miejscu zdarzenia. Wszyscy dzi�kujemy Panu Edwardowi Grze�kowiakowi za wykonanie znakomitych ilustracji. � A* itimJL- I B L I O T E K A I tikti t t- sptronl�w �tH�t\ U �r 3fi:...saa..... Uwaga! Sposoby udzielania pierwszej pomocy przedstawione w tym podr�czniku umo�liwiaj� Pa�stwu poznanie skutecznego dzia�ania w wielu nag�ych sytuacjach. Zamieszczono algorytmy i wytyczne co do post�powania, jednak do w�a�ciwego ich zastosowania konieczne jest r�wnie� nabycie umiej�tno�ci praktycznych, kt�re mo�na uzyska� przechodz�c odpowiednie przeszkolenie. St�d autorzy niniejszego opracowania nie ponosz� odpowiedzialno�ci za b��dy wynik�e na skutek nieprawid�owego post�powania ratowniczego i b��dy wynik�e z niew�a�ciwej interpretacji przedstawionych procedur Udzielanie pierwszej pomocy nigdy nic zwalnia od obowi�zku wezwania odpowiednich s�u�b medycznych, 1. Zatrzymani...
kowal226