55_58.PDF

S P R Z Ę T

Rejestrator temperatury

Duøe walory uøytkowe

przyrz¹dÛw pomiarowych s¹ na

ogÛ³ kojarzone z†piÍkn¹

obudow¹, czytelnym, duøym

wyúwietlaczem, nienagannie

dzia³aj¹cymi klawiszami

i†prze³¹cznikami. Bezpowrotnie

minÍ³y czasy topornych obudÛw

wykonanych z†bakelitu,

a†wychy³owe wskaüniki

wskazÛwkowe, mimo wielu ich

zwolennikÛw, zosta³y prawie

w†100 procentach wyparte przez

wyúwietlacze cyfrowe lub

graficzne. Moøna jednak

wykonaÊ przyrz¹d ca³kowicie

pozbawiony powyøszych cech,

a†mimo to odznaczaj¹cy siÍ

duø¹ przydatnoúci¹, o†czym -

mam nadziejÍ - CzytelnicÛw

przekonam tym artyku³em.

Chyba kaødy z†nas widzia³ przejeø-

døaj¹ce TIR-y z†termoizolowanymi ko-

morami ³adowniczymi. Znamy je z†te-

go, øe gdy w†letnie, upalne dni obo-

wi¹zuje zakaz poruszania siÍ pojazdÛw

powyøej okreúlonej masy, one w³aúnie,

jako jedne z†nielicznych, korzystaj¹

z†ìprawa ³askiî. Musz¹ dowieüÊ towar

na czas, w†przeciwnym bowiem razie

moøe on ulec zepsuciu siÍ lub znacz-

nie pogorszyÊ jakoúÊ. Dotyczy to za-

rÛwno artyku³Ûw øywnoúciowych, jak

i†wyrobÛw chemicznych, roúlin, czy

wreszcie dzie³ sztuki. Podczas trans-

portu i†w†czasie magazynowania, arty-

ku³y te wymagaj¹ niejednokrotnie bar-

dzo rygorystycznych warunkÛw klima-

tycznych, w†tym temperatury przecho-

wywania. Nie trzeba byÊ specjalist¹ od

øywienia, by zdawaÊ sobie sprawÍ

z†tego, øe kilkukrotnie zamraøane pro-

dukty øywnoúciowe, powinny byÊ wy-

eliminowane z†uøycia. Producenci

wraøliwych produktÛw, mimo zaufania

dla przewoünikÛw, na pewno chcieli-

by mieÊ pe³n¹ kontrolÍ nad losem

swoich wyrobÛw podczas transportu.

Coraz wiÍcej firm polskich i†zagranicz-

nych wychodzi im na przeciw.

W†artykule przedstawiamy bardzo po-

rÍczny rejestrator temperatury o†nazwie

LOGpen-10, oferowany przez firmÍ Ad-

vantech. Jego niezwykle starannie wy-

konana obudowa z†galwanicznie chro-

Elektronika Praktyczna 2/2002

S P R Z Ę T

Rejestrator temperatur

Elektronika Praktyczna 2/2002

S P R Z Ę T

mowanej stali nierdzewnej, úwiadczy

o†tym, øe konstruktorzy doskonale zda-

wali sobie sprawÍ z†tego, w†jakich wa-

runkach bÍdzie w†przysz³oúci pracowa³

ich wyrÛb. Ca³a elektronika schowana

jest w†rurce o†d³ugoúci 130mm i†úredni-

cy 19mm. Do jednego koÒca obudowy

jest przykrÍcany mosiÍøny ko³pak,

w†ktÛrym umieszcza siÍ bateriÍ litow¹

rozmiaru 1/2AA, o†napiÍciu 3,6V i†po-

jemnoúci 900mAh. Wed³ug producenta,

powinna ona wystarczyÊ na ok. 1-2 lat

pracy. Jej øywotnoúÊ zaleøy od tego, jak

czÍsto rejestrator bÍdzie komunikowa³

siÍ z†komputerem PC. Drugi koniec

obudowy jest zakoÒczony zakrÍtk¹,

w†ktÛrej znajduje siÍ okienko z†pleksi,

przez ktÛre uøytkownik moøe obserwo-

waÊ migaj¹c¹ lampkÍ, sygnalizuj¹c¹ sta-

tus urz¹dzenia. Obok niej znajduje siÍ

gniazdko typu minijack, s³uø¹ce do

pod³¹czania komputera. Aby zapewniÊ

wymagan¹ hermetycznoúÊ, wszystkie

po³¹czenia obudowy, posiadaj¹ gumowe

uszczelki. Trzeba jednak pamiÍtaÊ, øe

zamkniÍte w†obudowie powietrze za-

wsze bÍdzie zawiera³o pewn¹ iloúÊ pa-

ry wodnej, zasysanej dodatkowo (przez

nieszczelnoúci) po wyjÍciu rejestratora

z†komory ch³odniczej, ktÛrego skrople-

nie osi¹dzie na elementach. Koniecz-

noúÊ rozkrÍcania obudowy przy kaødo-

razowym do³¹czaniu rejestratora do

komputera moøe byÊ na d³uøsz¹ metÍ

doúÊ uci¹øliwa, lecz wydaje siÍ, øe jest

to jedyne, sensowne rozwi¹zanie,

uwzglÍdniaj¹ce bardzo rÛønorodne wa-

runki pracy urz¹dzenia.

Rejestrator LOGpen-10 nie posiada

øadnych elementÛw steruj¹cych. Ca³a

jego obs³uga odbywa siÍ zdalnie, ze

specjalnego programu dostarczanego

przez producenta. Program ten pracuje

w†úrodowisku Windows 9x/NT i†jest

instalowany z†jednej dyskietki. Po wy-

braniu portu komunikacyjnego moøna

natychmiast przyst¹piÊ do pracy. Na

pocz¹tku warto przetestowaÊ popra-

wnoúÊ po³¹czeÒ i†sprawnoúÊ samego

rejestratora, wywo³uj¹c z†menu LOG-

pen polecenie TestLOGpen lub klikn¹Ê

myszk¹ na odpowiadaj¹c¹ mu ikonÍ.

Jeúli wszystko jest w†porz¹dku, to na

ekranie komputera powinno siÍ ukazaÊ

okno z†wyúwietlon¹, aktualnie zmierzo-

n¹, wartoúci¹ temperatury i†odstÍp cza-

sowy, jaki bÍdzie up³ywa³ miÍdzy ko-

lejnymi pomiarami. Naleøy jednak uni-

kaÊ nadmiernego korzystania z†tego

polecenia, gdyø wtedy rejestrator

w†sposÛb ci¹g³y korzysta z†portu ko-

munikacyjnego, a†to z†kolei skraca øy-

wotnoúÊ baterii.

Przed przyst¹pieniem do rejestracji

naleøy ustaliÊ jej parametry, do czego

s³uøy polecenie Setup . W†odpowied-

nim oknie ( rys. 1 ) moøna ustawiÊ czas

wewnÍtrznego zegara RTC, zawartego

w†rejestratorze oraz wybraÊ wartoúÊ

gÛrnej i†dolnej temperatury alarmu.

LOGpen-10 nie posiada niestety

wskaünika stanu baterii. Jedyn¹ wiÍc

moøliwoúci¹ kontroli jej stanu jest

okreúlenie czasu jej wykorzystywania.

Aby informacja ta nie zaginÍ³a w†trak-

cie 2-letniej eksploatacji, informacja

o†dacie wymiany jest zapisywana

w†wewnÍtrznej pamiÍci nieulotnej re-

jestratora i†widoczna w†oknie Setup ,

w†ktÛrym moøna ponadto ustawiÊ in-

terwa³ miÍdzy pomiarami (od 1†sekun-

dy do 18,2 godzin), wybraÊ jednostkÍ

wyúwietlanej temperatury ( o C, F) oraz

ustaliÊ tryb rejestracji. Wszystkie po-

miary s¹ zapisywane rÛwnieø w†pamiÍ-

ci nieulotnej, nie ulegaj¹ wiÍc utracie

nawet przy braku zasilania. Od³¹czenie

baterii na d³uøej niø 30 sekund, powo-

duje jednak zatrzymanie wewnÍtrzne-

go zegara. Moøe siÍ zdarzyÊ, øe uøyt-

kownik nie zd¹øy odczytaÊ danych

przed czasem ca³kowitego zape³nienia

pamiÍci. Moøliwa liczba danych wyno-

si 4000 (opcjonalnie 8000), co przy

prÛbkowaniu 1-sekundowym daje czas

pomiaru rÛwny 1†godz. 6†min 40 s.

W†jednym z†trybÛw rejestrator zakoÒ-

czy zapisywanie wynikÛw po zape³nie-

niu pamiÍci, w†drugim zaú prÛbki bÍd¹

cyklicznie zapisywane w†ca³ym dostÍp-

nym obszarze. Aby zagwarantowaÊ

pewn¹ identyfikacjÍ wynikÛw, kaødy

egzemplarz rejestratora posiada swÛj

w³asny, niepowtarzalny numer seryjny

widoczny w†oknie Setup i†umieszczany

na wydrukach oraz zapisywany na dys-

ku wraz z†danymi. Dodatkowo, w†celu

³atwiejszej identyfikacji wynikÛw, uøyt-

kownik moøe zdefiniowaÊ dwie w³asne,

5-znakowe etykiety, ktÛre rÛwnieø bÍd¹

siÍ pojawia³y razem z†danymi.

Po ustawieniu daty i†czasu rozpoczÍ-

cia rejestracji oraz klikniÍciu na klawisz

Setup, rejestrator przechodzi w†stan czu-

wania. Przez kilka sekund úwieci

siÍ zielona dioda, po czym gaúnie.

W†tym stanie, urz¹dzenie pozosta-

je do momentu, gdy czas wewnÍt-

rznego zegara RTC wskaøe wczeú-

niej ustawion¹ godzinÍ rozpoczÍ-

cia rejestracji. Od tej chwili dioda

bÍdzie co kilka sekund migaÊ

w†kolorze zielonym, a†jeúli zosta-

nie przekroczona ktÛrakolwiek

z†ustawionych wartoúci temperatur

alarmowych, kolor zmieni siÍ na

czerwony.

Tab.1 Parametry rejestratora LOGpen−10.

Zakres mierzonych temperatur ........... −40 o C...80 o C

Temperatura przechowywania ............ −40 o C...80 o C

Rozdzielczość temperatury ............................ 0,5 o C

Dokładność pomiaru temperatury .................. ±1 o C

Szybkość odpowiedzi na zmianę

temperatury .................... 0,6 o C/min (w powietrzu)

Maksymalna liczba próbek ............................. 4000

(możliwość rozszerzenia do 8000)

Dokładność zegara ........................ <40s na miesiąc

Zakres interwałów próbkowania ............. 1s...18,2h

Zasilanie ........ Bateria litowa 3,6V, rozmiar 1/2 AA,

pojemność 900mAh

Czas pracy na jednej baterii ........................ 1...2 lat

(zależny od częstości komunikowania się

z komputerem)

Wymiary ............ długość 130mm, średnica 19mm

Masa ................................................................ 120g

Aby odczytaÊ zarejestrowane dane,

naleøy LOGpen-10 po³¹czyÊ z†kompute-

rem, uruchomiÊ wspÛ³pracuj¹cy z†nim

program i†wybraÊ polecenie Off-Load .

Po kilku sekundach dane ukaø¹ siÍ na

ekranie w†postaci tabelarycznej, wraz ze

wszystkimi parametrami rejestracji ( rys.

2 ). Wybieraj¹c zak³adkÍ ìTrendî moø-

na przejúÊ do graficznej prezentacji wy-

nikÛw ( rys. 3 ). Widoczne w†okienku

dane przewija siÍ specjalnymi klawisza-

mi ekranowymi (suwakami) lub mysz-

k¹ po naciúniÍciu jej prawego przycis-

ku. PoszczegÛlne fragmenty wykresu

mog¹ byÊ powiÍkszane poleceniem

Zoom . Jeúli zachodzi potrzeba ich do-

k³adniejszej analizy, to na pewno cen-

n¹ zalet¹ bÍdzie moøliwoúÊ bezpoúred-

niego zapisywania tych wynikÛw w†for-

macie Excela, w†ktÛrym uøytkownik

moøe zrobiÊ juø prawie wszystko. Pro-

gram potrafi teø zapisywaÊ dane w†for-

macie *.csv (plik tekstowy z†separacj¹

danych za pomoc¹ przecinkÛw). Nie

trzeba chyba dodawaÊ, øe wydrukowa-

nie wynikÛw rejestracji nie bÍdzie øad-

nym k³opotem. Program umoøliwia na-

wet doúÊ dowolne usytuowanie wykre-

su na kartce, ustalenie jego rozmiaru,

orientacji wydruku i†liczby szczegÛ³Ûw.

PrzystÍpuj¹c do testowania rejestra-

tora zastanawia³em siÍ, jak przyrz¹d

ten bÍdzie siÍ zachowywa³ w†sytuacji

nag³ej zmiany temperatury. Obudowa

przyrz¹du wraz z†wype³niaj¹cym je po-

wietrzem, a†do tego jeszcze obudowa

elementu pomiarowego, stanowi¹ uk³ad

o†pewnej bezw³adnoúci termicznej. Od-

powiedü rejestratora w†takim przypad-

ku, na pewno wiÍc nie bÍdzie natych-

miastowa, a†zdolnoúÊ do nad¹øania za

nag³ymi zmianami temperatury moøe

determinowaÊ przydatnoúÊ urz¹dzenia

w†pewnych zastosowaniach. Producent

podaje, øe szybkoúÊ odpowiedzi wyno-

si 0,6 o C na minutÍ, co mniej wiÍcej

potwierdzi³y eksperymenty. W†praktyce

wynik ten by³ nawet nieznacznie lep-

szy, bo wynosi³ ok. 1 o C/min.

W†zasadzie moøna stwierdziÊ, øe re-

jestrator LOGpen-10, jest wykonany pra-

wie perfekcyjnie. Jedynym, doúÊ irytu-

Rys. 1.

Elektronika Praktyczna 2/2002

S P R Z Ę T

Rys. 2.

Rys. 3.

j¹cym mankamentem jest to, øe pro-

gram obs³uguj¹cy go nie potrafi zapa-

miÍtaÊ folderu, do ktÛrego uøytkownik

chcia³by zapisywaÊ swoje pliki. Z†upo-

rem maniaka, zawsze proponuje okien-

kowy pulpit. Inn¹ niedogodnoúci¹ jest

brak moøliwoúci rÍcznego zainicjowania

rejestracji. Moøna wprawdzie w†progra-

mie okreúliÊ datÍ i†godzinÍ rozpoczÍcia

zapisywania wynikÛw pomiarÛw, ale

nie zawsze da siÍ przewidzieÊ czas, ja-

ki up³ynie od programowego wystarto-

wania urz¹dzenia do momentu, gdy po-

winien on zacz¹Ê rejestrowaÊ wartoúci

temperatury. Ograniczenie to wynika

jednak najprawdopodobniej z†za³oøenia

zachowania maksymalnej szczelnoúci

obudowy. Na pochwa³Í zas³uguje bar-

dzo starannie opracowana instrukcja

obs³ugi, wydrukowana w†formacie za-

ledwie 11x8,5cm. W†komplecie uøyt-

kownik dostaje doúÊ nietypowy prze-

wÛd po³¹czeniowy rejestratora z†kompu-

terem, zakoÒczony z†jednej strony wty-

kiem minijack, z†drugiej zaú standardo-

wym Canonem 9-pinowym.

Jaros³aw Doliñski, AVT

jdolin@optimus.waw.pl

Dodatkowe informacje

Przyrz¹d do testów w redakcji udostêpni³a firma

Elmark, tel./fax. (22) 821 30 54, www.elmark.com.pl

Elektronika Praktyczna 2/2002

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: