9_11.pdf

P R O J E K T Y Z A G R A N I C Z N E

PROJEKTY ZAGRANICZNE

Odbiornik FM

na pasmo 2m, czêæ 2

W drugiej czêci artyku³u

omówiono sposób monta¿u

i uruchomienia odbiornika

FM.

Poniewa¿ samodzielne

zestrojenie obwodów

rezonansowych i wykonanie

anteny na pasmo 2m nie jest

zadaniem zbyt prostym,

zachêcamy wszystkich

Czytelników zainteresowanych

prezentowan¹ konstrukcj¹, do

dok³adnego przeczytania porad

autora zamieszczonych

w artykule.

Wykonanie

Odbiornik FM na pasmo 2m

jest montowany na pojedynczej,

jednostronnej p³ytce drukowanej,

której mozaikê cie¿ek druku

i schemat rozmieszczenia elemen-

tów przedstawia rys.7 .

Monta¿ mo¿na w zasadzie pro-

wadziæ wed³ug indywidualnych

upodobañ, jednak zaleca siê roz-

poczêcie go od elementów naj-

mniejszych. Trzy potencjometry,

jako zajmuj¹ce najwiêcej miejsca

i utrudniaj¹ce monta¿ innych

podzespo³ów, powinny zostaæ za-

montowane w ostatniej kolejno-

ci. Dla uproszczenia ca³ej kon-

strukcji zdecydowano siê na mon-

ta¿ tych potencjometrów bezpo-

rednio na p³ytce. Mo¿na oczy-

wicie zamontowaæ je na p³ycie

czo³owej obudowy i przy pomocy

przewodów wykonaæ po³¹czenia

z odpowiednimi punktami p³ytki.

Jeli przewiduje siê wy³¹cznie

akumulatorowe zasilanie urz¹dze-

nia, mo¿na nie montowaæ ele-

mentów widocznych na schema-

cie z rys.6. Zaleca siê stosowanie

podstawek pod uk³ady scalone.

Nale¿y zwracaæ uwagê na sposób

monta¿u kondensatorów elektro-

litycznych i elementów pó³prze-

wodnikowych. Po zakoñczeniu

lutowania nale¿y dok³adnie

sprawdziæ jakoæ po³¹czeñ i po-

prawnoæ wlutowania elementów.

Po wykonaniu otworów p³ytê

czo³ow¹ mo¿na pokryæ lakierem

samochodowym (w spray'u). Opis

gniazd i regulacji mo¿na wykonaæ

u¿ywaj¹c samoprzylepnych liter

lub letrasetu, po czym nale¿y

pokryæ je lakierem ochronnym.

Po wykonaniu obudowy nale-

¿y wstawiæ do niej p³ytkê dru-

kowan¹ i okablowaæ zgodnie

z rys.8 .

. Jeli wynik pomiaru

odbiega znacznie od tej wartoci,

nale¿y sprawdziæ prawid³owoæ

wlutowania elementów oraz ewen-

tualnie usun¹æ krople cyny mo-

g¹ce powodowaæ zwarcia.

Doprowadziæ zasilanie siecio-

we przy wy³¹czonym odbiorniku

i zmierzyæ napiêcie na p³ytce

w punkcie oznaczonym DC - po-

winno ono wynosiæ oko³o 13,8V.

Nastêpnie od³¹czyæ zasilanie sie-

ciowe, doprowadziæ napiêcie

z akumulatora i ponownie spraw-

dziæ wartoæ napiêcia w punkcie

DC. Jeli oba testy wypad³y po-

mylnie, mo¿na przyst¹piæ do

uruchomienia odbiornika.

Ustawiæ potencjometry regula-

cji eliminatora szumów oraz po-

ziomu w najni¿szych po³o¿eniach,

natomiast potencjometr strojenia

w po³o¿eniu rodkowym. W³¹czyæ

odbiornik i obracaæ potencjometr

regulacji poziomu w kierunku

zgodnym z ruchem wskazówek ze-

gara. Jeli uk³ad dzia³a prawid³o-

wo, w g³oniku s³ychaæ bêdzie

szum FM. Jeli tak nie jest,

nale¿y sprawdziæ prawid³owoæ

wlutowania wszystkich elemen-

tów pó³przewodnikowych oraz na-

piêcia na nich wystêpuj¹ce. Jeli

napiêcia s¹ prawid³owe i s³ychaæ

szum FM, mo¿na przyst¹piæ do

strojenia odbiornika.

Monta¿ koñcowy

Odbiornik najlepiej jest umie-

ciæ w metalowej obudowie, która

stanowiæ bêdzie ekran. Nale¿y wy-

wierciæ otwory pod gniazdo kabla

antenowego SK1, gniazdo pod³¹-

czenia zewnêtrznego zasilania SK2,

wa³ki potencjometrów, w³¹cznik za-

silania S1, gniazdo bezpiecznikowe

F1 i g³onik LS1, który mo¿na

przykrêciæ b¹d przykleiæ do obu-

dowy. Przed zamontowaniem g³o-

nika wywierciæ otwory umo¿liwia-

j¹ce wydostawanie siê dwiêku

(patrz zdjêcia). Niezbêdne s¹ tak¿e

otwory do zamocowania transfor-

matora sieciowego oraz ko³ków

dystansowych, do których przykrê-

cona zostanie p³ytka.

Strojenie

Wkrêciæ rdzenie ferrytowe ce-

wek L1, L2 i L3 tak, by znajdo-

wa³y siê na poziomie karkasów.

Elektronika Praktyczna 12/97

Próby

Przed w³¹czeniem zasilania od-

biornika nale¿y zmierzyæ obci¹¿e-

nie zasilacza, które powinno prze-

kraczaæ 6k

P R O J E K T Y Z A G R A N I C Z N E

go. Po dostrojeniu do

takiej stacji, rdzeñ

cewki L4 nale¿y usta-

wiæ tak, by uzyskaæ

najlepszy sygna³ akus-

tyczny. Czynnoæ tê

najlepiej przeprowa-

dzaæ po wylutowaniu

jednej z koñcówek re-

zystora R12.

Rys. 7. Mozaika cie¿ek druku p³ytki oraz schemat rozmieszczenia elementów

odbiornika.

Strojenie

wzmacniacza

wejciowego

Kolejny etap stroje-

nia dotyczy charakte-

rystyki wzmacniacza

wejciowego. Po do-

strojeniu odbiornika

do czêstotliwoci s³a-

bej stacji stroj¹c cew-

k¹ L2 uzyskaæ maksi-

mum sygna³u. Najwy-

godniej jest to prze-

prowadziæ u¿ywaj¹c

oscyloskopu - i uzys-

kaæ maksimum ampli-

tudy sygna³u drugiej

poredniej 455kHz na

wyprowadzeniu 5

uk³adu IC2. Nastêpny

krok stanowi dostroje-

nie cewki L1 na mi-

nimum poziomu szu-

mów.

Jeli uk³ad elimina-

tora dzia³a poprawnie,

powinien siê on wy-

³¹czaæ po odpowied-

nim ustawieniu po-

tencjometru VR3. Jeli

tak nie jest, nale¿y

zmierzyæ napiêcie sta-

³e na suwaku tego

potencjometru oraz na

wyprowadzeniu 14

uk³adu IC2. Podczas

normalnej eksploatacji potencjo-

metr VR3 powinien byæ ustawio-

ny tu¿ powy¿ej po³o¿enia, przy

którym przestaje byæ s³yszany

szum FM.

Uwaga: rdzenie te s¹ bardzo

delikatne i przestrajania dokony-

waæ mo¿na u¿ywaj¹c wy³¹cznie

narzêdzia z tworzywa lub br¹zu -

nie wolno u¿ywaæ stalowego ru-

bokrêta. Wyregulowaæ cewkê L4

na maksimum poziomu szumów

w g³oniku. Dostrojenie pierwsze-

go generatora lokalnego naj³atwiej

jest przeprowadziæ u¿ywaj¹c czês-

tociomierza lub analizatora wid-

ma; przy odrobinie cierpliwoci

mo¿na jednak obyæ siê bez takie-

go sprzêtu.

Utrzymuj¹c potencjometr stro-

jenia w rodkowym po³o¿eniu

wkrêciæ rdzenie cewek L3 i L4

o jedn¹ czwart¹ obrotu, co powin-

no odpowiadaæ czêstotliwoci

134,3MHz (czêstotliwoæ sygna³u

odbieranego wynosi wtedy

145MHz). Dysponuj¹c czêstocio-

mierzem lub analizatorem widma

mo¿na bardzo dok³adnie ustawiæ

rdzenie.

Po zakoñczeniu tego strojenia

i pod³¹czeniu odpowiedniej ante-

ny przy przestrajaniu powinno

byæ s³ychaæ kolejne stacje operu-

j¹ce w pamie 2m. Jeli odbiera

siê stacjê przekanikow¹ o znanej

czêstotliwoci, mo¿na jej sygna³

wykorzystaæ do wykalibrowania

czêstotliwoci generatora lokalne-

Anteny

W handlu jest dostêpnych

wiele typów anten do wyko-

rzystania w pamie 2m, mo¿na

jednak uzyskaæ dobre rezultaty

nie ponosz¹c powa¿nych wydat-

ków. W najprostszym przypad-

ku anten¹ mo¿e byæ zwyk³y

odcinek drutu pod³¹czony do

gniazda antenowego, jednak naj-

lepsze wyniki osi¹gnie siê u¿y-

Elektronika Praktyczna 12/97

P R O J E K T Y Z A G R A N I C Z N E

rednio po w³¹czeniu odbiornik

wykazuje pewien dryft, który po

kilku minutach pracy znika.

Choæ urz¹dzenie zaprojektowa-

no do pracy w pamie 2m, mo¿na

³atwo przestroiæ je przy pomocy

cewki L3. Zmiana indukcyjnoci

da zupe³nie inne pasmo. Filtry

odbiornika s¹ dostrojone do czês-

totliwoci 145MHz i bêd¹ t³umiæ

sygna³y spoza pasma 2m, jednak

odbiór np. lokalnych radio-taxi

powinien byæ mo¿liwy.

2MHz szerokoæ pasma ustala-

j¹ rezystory R8 i R9, a zmiana ich

rezystancji daje zmianê szeroko-

ci pasma. Zmniejszenie rezystan-

cji R9 do 390

Artyku³ publikujemy na pod-

stawie umowy z redakcj¹ mie-

siêcznika "Everyday Practical

Electronics".

Rys. 8. Sposób okablowania p³ytki i zewnêtrznych elementów. Dwubiegu-

nowy dwupozycyjny w³¹cznik sieciowy S2, widoczny na schemacie

ideowym zasilacza, nie zosta³ u¿yty w prototypie. Nale¿y go umieciæ

w kablu doprowadzaj¹cym napiêcie sieciowe, przed transformatorem

i bezpiecznikiem.

waj¹c selektywnej anteny ze-

wnêtrznej.

Jedn¹ z najprostszych anten

jest dipol pó³falowy przedstawio-

ny na rys.9 (podane rozmiary

dotycz¹ pasma 2m). Mo¿na go

wykonaæ ze sztywnego drutu b¹d

z rurek miedzianych o ma³ej red-

nicy (np. takich jak u¿ywane

w samochodowym uk³adzie ha-

mulcowym).

Przyci¹æ elementy na podan¹

d³ugoæ i przylutowaæ z jednej

strony du¿e koñcówki lutowni-

cze. Wyci¹æ kawa³ek plexi lub

podobnego materia³u izolacyjnego

(5cmx10cm) i wywierciæ we wska-

zanych miejscach otwory pod

wkrêty do drewna oraz dwie

ruby M4, które pos³u¿¹ do za-

mocowania elementów anteny.

Koñcówki kabla koncentrycznego

przylutowaæ do koñcówek lutow-

niczych. P³ytkê z plexi przymoco-

waæ do drewnianego kija, który

nastêpnie nale¿y zamocowaæ na

zewn¹trz, wykorzystuj¹c np. ele-

menty stosowane do monta¿u an-

teny TV.

Jeli odbiornik ma byæ zainsta-

lowany w samochodzie, mo¿na

u¿ywaæ standardowej anteny sa-

mochodowej. Jeli jest to antena

teleskopowa, powinna byæ wysu-

niêta na d³ugoæ 49cm. Odpowia-

da to po³owie d³ugoci fali o czês-

totliwoci 145MHz i jest wyni-

kiem podzielenia 71,25 przez war-

toæ czêstotliwoci wyra¿onej

w MHz.

Eksploatacja

Choæ rozwi¹zania zastosowane

w odbiorniku s¹ raczej proste, to

jednak wzmac-

niacz wejciowy

z tetrod¹ MOS za-

pewnia czu³oæ

nie gorsz¹ od ofe-

rowanej przez

sprzêtkomercyjny,

a u¿ycie odpo-

wiedniej anteny

pozwoli uzyskaæ

dobre rezultaty

w ca³ym pamie

2m. Prototyp eks-

ploatowany by³

przezd³u¿szyczas

i w ró¿nych wa-

runkach z dobrym

skutkiem. Bezpo-

Rys. 9. Rozwi¹zanie pó³falowej

anteny dipolowej.

Elektronika Praktyczna 12/97

i usuniêcie R8

pozwoli poszerzyæ pasmo do

6MHz.

Duncan Boyd

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: