egzaminTrela .doc

NAPĘD I STEROWANIE HYDRAULICZNE I PNEUMATYCZNE

1.   Ciecze robocze urządzeń hydraulicznych- własności fizyczne oraz wymagania stawiane cieczom roboczym układów hydraulicznych.

Do przeniesienia energii w układzie hydraulicznym służy ciecz. Najczęściej są to oleje mineralne typu Hydrol. Stosujemy ciecze trudnopalne. Oprócz tego podstawowego zadania ciecz spełnia funkcje pomocnicze: smarowanie współpracujących elementów, zabezpieczenie przed korozją, odprowadzenie ciepła. Do wymagań stawianym cieczom roboczym należy lepkość cieczy, temperatura i ciśnienie parowania, temperatura zamarzania, ściśliwość, palność, toksyczność. Ciecze trudnopalne to mieszanina oleju mineralnego z wodą-emulsje: olejno-wodne (przewaga oleju) lub wodno-olejne (przewaga wody).

2.   Napędy hydrauliczne- podstawowe określenia, podział, zastosowanie.

Napęd- układ służący do przeniesienia energii z miejsca jej wytworzenia do miejsca użytkowania. Napęd hydrauliczny charakteryzuje się tym, że do przeniesienia energii wykorzystujemy ciecz.

Napęd hydrauliczny dzielimy na:

-hydrostatyczny wykorzystujący do przeniesienia energii głównie ciśnienia cieczy; napędy te charakteryzują się wysokim ciśnieniem i niewielkimi prędkościami cieczy(p>10MPa, v<8 m/s);

-hydrokinematyczny wykorzystujący do przeniesienia energii głównie energię kinematyczną cieczy; napęd ten charakteryzuje się niskim ciśnieniem i dużymi prędkościami cieczy (p<1MPa, v>80 m/s).

3.   Zasadniczy schemat układu hydraulicznego i jego elementy, symbole elementów.

4.   Napędy hydrostatyczne- podział, charakterystyczne własności.

Zasadę działania napędu hydrostatycznego dla ruchu obrotowego (przekładnia hydrostatyczna) przedstawia następujący rysunek:

Energia mechaniczna doprowadzona do pompy wału wejściowego zamieniana jest na energię ciśnienia i zmodyfikowana w układzie sterującym doprowadzana jest do odbiornika liniowego lub kołowego, w którym jest zamieniana na ruch liniowy lub obroty. Napędy te charakteryzują szereg własności:

-kinematyczna sztywność napędu;

-zdolność do bardzo szybkiej reakcji-wynika ona z korzystnego stosunku sił czynnych do bezwładności elementu napędu i pod tym względem przewyższają one napędy mechaniczne i elektryczne w których istnieje dość niska granica stosunku ił czynnych do sił bezwładności;

-mała masa na jednostkę mocy (w silnikach elektrycznych kształtuje się w granicach 10-20kg/kW; w silnikach hydrostatycznych około 1kg/kW);

-małe wymiary gabarytowe na jednostkę mocy;

-łatwość sterowania;

-łatwość przenoszenia energii na odległość;

-łatwość rozdziału przepływu energii do kilku odbiorników;

-łatwość zamiany ruchu;

-spokojny i płynny ruch;

-zdolność do tłumienia niepożądanych drgań;

-wysoka trwałość;

-bezpieczeństwo obsługi.

Można wymienić również kilka własności charakterystyczne dla wad:

-niezbyt wysoka sprawność;

-możliwość zmiany charakterystyki napędu pod wpływem zmian temperatury;

-wrażliwość na zanieczyszczenia cieczy;

-skłonność do przecieków.

5.   Napędy hydrokinetyczne- zastosowanie, właściwości.

6.   Pompy wyporowe- podział, budowa, zasada działania i podstawowe określenia.

Pompa jest podstawowym elementem hydrostatycznego układu napędowego, służącym do zamiany energii mechanicznej doprowadzonej do układu na energię Q ciśnienia zakumulowaną w przetłaczanym ciekłym czynniku roboczym, wykorzystywanym jako jej nośnik. Zbudowana jest z komory ssawnej i tłocznej, szczelnie oddzielonych od siebie elementem ruchomym.

Zasada działania pompy wyporowej po[ega na przetłaczaniu określonej wymiarami komory wyporowej objętości czynnika roboczego z przestrzeni ssawnej do tłocznej za pomocą elementów wyporowych. Zmiana położenia organu roboczego pompy wywołuje przemieszczanie cieczy.

Pompa ma za zadanie z jak najmniejszymi stratami umożliwia uzyskiwanie wysokich ciśnień roboczych. Im wyższe jest ciśnienie robocze, tym większa jest gęstość strumienia transportowanej przewodami energii, a więc tym większa jest sprawność całej instalacji. Istotne jest również zapewnienia odpowiedniej i w miarę stabilnej wydajności pompy w całym zakresie przewidywanych w układzie ciśnień roboczych. Od wartości wydajności zależy prędkość silnika.

Podział i oznaczenia pomp wyporowych podaje PN-73/M-73021. Klasyfikowane są one według wielu kryteriów. Poglądową klasyfikację pomp wyporowych stosowanych w urządzeniach hydraulicznych przedstawiono na rys. 4.1. Jednym z kryteriów podziału pomp wyporowych jest rodzaj elementu ruchomego oddzielającego szczelnie przestrzeń ssawną i tłoczną. Według tego kryterium dzielimy je na pompy zębate, śrubowe, łopatkowe, membranowe (przeponowe), tłokowe.

POMPY ZĘBATE

Przedstawione pompy zębate zbudowane są z korpusu 3, koła napędowego 1 i napędzanego 2 oraz wkładki sierpowej 4 zapewniającej szczelność pomiędzy komorą ssawną i tłoczną.

W pompach tych stosuje się najczęściej koła zębate z zębami prostymi. Zęby skośne stosuje się rzadziej, ponieważ siła międzyzębna daje składową osiową, obciążająca współpracujące powierzchnie czołowe kół oraz pokryw kadłuba. Wadę tę eliminuje zastosowanie kół zębatych z zębami daszkowymi, w których siły osiowe nie występują. Inną wadą zazębień skośnych jest, wbrew ogólnie panującym poglądom, większa nierównomierność wydajności. Zęby skośne są, więc stosowane rzadko i to dla niewysokich ciśnień roboczych.

Pompy zębate wyróżniają się prostą budową, zwartą konstrukcją, stosunkowo dużą trwałością eksploatacyjną i niską ceną. Jest to niewątpliwie przyczyną ich szerokiego zastosowania. Ich ilościowy udział w budowie obrabiarek wynosi ok. 60% wszystkich stosowanych pomp. W konstrukcjach maszyn, ciągników rolniczych oraz samojezdnych maszyn roboczych o mocy do 100 kW ich udział jest jeszcze większy.

Podstawowym typem pompy produkowanym obecnie przez większość firm w świecie jest pompa o zazębieniu zewnętrznym, o kołach z jednakową liczbą zębów prostych i o zarysie ewolwentowym. Konstrukcja ta jest najtańsza i umożliwia uzyskanie wysokiej dokładności wykonania części, co daje dużą trwałość i bardzo dobrą sprawność przy dużych ciśnieniach roboczych.

Pompy zębate stosowane są wyłącznie do cieczy czystych, o dobrych własnościach smarnych. Najczęściej stosowane są w układach olejowych łożysk silników spalinowych, pomp, turbin parowych oraz w hydraulicznych układach sterujących itp. Dla cieczy o złych własnościach smarnych muszą one być dodatkowe wyposażone w zewnętrzne koła napędzające oraz oddzielnie smarowane łożyska.

POMPA ŚRUBOWA

Pompa śrubowa składa się z korpusu 1 i dwóch lub więcej obracających się śrub 2 i 3. Śruby działają podobnie jak koła zębate, przy czym zazębienie ma ciągły charakter. Przekroje poprzeczne śrub przypominają koła zębate o malej liczbie zębów, a śruby można traktować jako koła zębate o bardzo dużej szerokości. Pozwala to na zakwalifikowanie pomp śrubowych do grupy pomp zębatych. Istnieje jednak zasadnicza różnica między klasyczną pompą zębatą a pompą śrubowa. W pompach zębatych ciecz jest przenoszona we wrębach międzyzębnych obwodowo, zaś w pompach śrubowych w bruzdach międzyzwojowych śrub w kierunku zgodnym z ich osią. Śruby obracają się z niezbędnym minimalnym luzem w otworach cylindrycznych nieruchomego kadłuba, w którym z jednej strony znajduje się komora ssawna z drugiej strony komora tłoczna.

Pompy śrubowe charakteryzuję się cichą pracą, niezawodnością i stabilnością parametrów Q, P. Stosowane są przede wszystkim do cieczy o dobrych własnościach smarnych. Budowane są w wielkościach o wydajności Q=O.5-1200 [m3/h], a wielowirnikowe nawet do 2000 [m3/h], na ciśnienie p=1.0-7.O [MPa], a w specjalnych konstrukcjach nawet do 20 [MPa]. Stosowane prędkości obrotowe n<18000 [obr/min]. Maksymalna wysokość ssania Hsmax=6 [m].

POMPY ŁOPATKOWE

Pompa łopatkowa rys.4.4 zbudowana jest z korpusu, wirnika i łopatek Zmieniające swą objętość wraz z obrotem wałka komory wyporowe są utworzone przez łopatki oraz części obwodu wirnika i wytoczenia obudowy. Zamknięcia czołowe komór stanowią płaszczyzny pokryw. Wysuwane łopatki są usytuowane albo w wirniku i wirują razem z nim lub w obudowie. W pierwszym przypadku mówi się o pompach z wirującymi łopatkami, w drugim - o pompach z niewirującymi łopatkami.

Pompy łopatkowe dzieli się na pompy pojedynczego i podwójnego działania. W pompach pojedynczego działania na jeden obrót wirnika przypada jeden cykl ssania i jeden cykl tłoczenia. W pompach podwójnego działania w ciągu jednego obrotu wirnika występuje dwukrotnie zassanie i wytłaczanie czynnika. Wydajność tych pomp jest więc dwukrotnie większa przy tych samych wymiarach gabarytowych. Podstawową cechą pomp pojedynczego działania jest mimośrodowe usytuowanie wirnika w cylindrycznym wytoczeniu obudowy. Wartość tego mimośrodu e może zmieniać się w obu kierunkach od zera do wartości maksymalnej emax, przewidzianej konstrukcji pompy. Uzyskuje się wówczas możliwość zmiany wydajności w sposób ciągły, od zera do maksimum. Zmiana kierunku mimośrodu umożliwia również zmianę kierunku tłoczenia.

W pompach podwójnego działania obudowa ma owalny otwór tub otwór cylindryczny do współpracy z wirnikiem a nieokrągłym kształcie. W konstrukcjach tych niemożliwa jest nastawa wydajności. Zmiana wydajności jest możliwa zatem tytko za pomocą zmiany liczby obrotów wałka napędowego.

Pompy łopatkowe można podzielić także ze względu na sposób zasilania na pompy zasilane zewnętrznie i rzadziej spotykane pompy zasilane wewnętrznie. W pompach zasilanych zewnętrznie doprowadzenie czynnika do komór wyporowych w obszarze ssania i jego odprowadzenie w obszarze tłoczenia może być zrealizowane za pomocą odpowiednio ukształtowanych i rozmieszczonych kanałów w obudowie lub w pokrywach bocznych zamykających kadłub. W pompach z zasilaniem wewnętrznym dopływ i odpływ czynnika roboczego odbywa się przez oś wirnika. Komory wyporowe napełnia się przez promieniowe otwory w wirniku między łopatkami. Rowki, w których pracują łopatki, są również łączone z obszarami ssawnym i tłocznym. Uzyskuje się w ten sposób zwiększenie wydajności pompy, wykorzystując ruch postępowo-zwrotny łopatek do dodatkowego pompowania cieczy. Jeśli w rozwiązaniu obudowa jest ułożyskowana, to może wykonywać także ruch obrotowy względem swojej osi. Łopatki ślizgają się względem obudowy tylko nieznacznie w wyniku różnicy prędkości kątowych obudowy i wirnika. Zużycie cierne łopatek jest w tym rozwiązaniu znacznie mniejsze.

Pompy łopatkowe stosowane są wyłącznie do cieczy czystych a dobrych własnościach smarnych. Budowane są w wielkościach o wydajność Q do 450 l/mm, ciśnieniu P=14 MPa i prędkości obrotowej n = 800-4000 obr/min. Pompy znajdują zastosowanie w napędach hydraulicznych obrabiarek, pras, hamulców, podnośników.

POMPY PRZEPONOWE

Organem roboczym pompy przeponowej jest sprężysta (gumowa lub skórzana) przepona poruszana bezpośrednio za pomocą dźwigni, albo za pośrednictwem cieczy lub powietrza, zmieniających cyklicznie nacisk na przeponę.

Pompy przeponowe znajdują szczególne i powszechne zastosowanie do podnoszenia cieczy z większymi zanieczyszczeniami (odwadnianie wykopów, szlamy, zaprawa murarska). Dzięki wysokiej szczelności stosowane są również do cieczy łatwoparujących lub szkodliwych dla otoczenia. Wydajność tych pomp osiągać może do 25 m3/h przy wysokości podnoszenia H=40 m i zdolności ssania do 6 m. Dla dawkowania bardzo małych objętości, zwłaszcza cieczy agresywnych, stosowane są przeponowe pompy dozujące osiągające ciśnienie do 3O MPa. W napędach hydrostatycznych nie znalazły szerokiego zastosowania.

POMPY TŁOKOWE

Wśród pomp tłokowych wyróżniamy pompy jednocylindrowe i wielocylindrowe. W pompach tych organem roboczym jest tłok lub nurnik wprawiany w ruch postępowo-zwrotny za pomocą układu korbowego, krzywki tub tarczy oporowej. Ta sama komora cylindra zamknięta tłokiem spełnia naprzemian funkcje ssania i tłoczenia dlatego tez dla prawidłowego działania pompy tłokowej niezbędny jest rozrząd. Liczy on wnętrze cylindra pompy z przestrzenią ssania oddzielając go szczelnie od przestrzeni tłoczenia w okresie suwu ssania a następnie łączy wnętrze cylindra z przestrzenia. tłoczenia oddzielając go szczelnie od przestrzeni ssania w czasie suwu tłoczenia.

Pompy tłokowe cechuje znaczna nierównomierność wydajności wynikająca ze zmiennej (sinusoidalnie) prędkości tłoka. W celu zmniejszenia nierównomierności stosuje się pompy dwustronnego działania, wielocylindrowe (najlepiej trzycylindrowe) oraz wielocylindrowe wielorzędowe.

Pompy tłokowe dają możliwość uzyskania wysokich sprawności objętościowych przy ciśnieniu do 50 MPa. Z łatwością można je konstruować jako pompy o zmiennej wydajności.

Pompy tłokowe budowane są najczęściej jako wielotłoczkowe. Składają się z kilku lub kilkunastu małych pomp tłokowych jednostronnego działania. Dzięki małemu przesunięciu fazy działania tłoczków pompy wielotłoczkowe cechuje duża równomierność wydajności Q oraz znikome zmiany ciśnienia. Do zalet tych pomp należy:

- duże prędkości obrotowe

- mała masa części biorących udział w ruchu postępowo-zwrotnym,

- możliwość regulacji wydajności,

- smarowanie wszystkich ruchomych części pompowaną cieczą.

Do ujemnych cech należy zaliczyć ograniczone zastosowanie wyłącznie do cieczy czystych o dobrych własnościach smarnych oraz wymagana precyzja wykonania z zachowaniem wysokich klas dokładności obróbki i montażu.

Pompy wielotłoczkowe stosowane są w hydraulice siłowej jako napędy pojazdów maszyn roboczych, dźwigów, sterów samolotów, posuwów obrabiarek itp.

W zależności od kierunku ruchu tłoczków względem osi wałka, pompy tłokowe dzielimy na promieniowe, osiowe i rzędowe.

POMPY WIELOTŁOCZKOWE PROMIENIOWE

Budowane są w wersji z krzywką zewnętrzną lub z krzywką wewnętrzną. W pierwszym przypadku rolę krzywki napędzającej tłoczki spełnia bieżnia 3 umieszczona mimośrodowo w stosunku do osi wału. Tłoczki 1 umieszczone są promieniowo w obracającym się wirniku 2 usytuowanym mimośrodowo względem obudowy 3. W czasie jednego obrotu wirnika każdy z tłoczków 1 wykonuje ruch posuwisto zwrotny do środka na zewnątrz realizując suw ssania i tłoczenia. Łączenie odpowiednich cylindrów z komorą ssawną lub tłoczną realizowane jest przy pomocy odpowiednich kanałów w nieruchomym czopie 4 spełniającym rolę rozrządu. Ilość tłoczków w tych pompach jest z reguły nieparzysta. Poprzez zmianę mimośrodu możemy zmieniać wydajność pompy. W celu zwiększenia wydajności pompy te buduje się jako wielorzędowe z kilkoma rzędami promieniowych cylinderków.

Rozwianie konstrukcyjne z krzywka wewnętrzną jest rzadko stosowane w pompach wyporowych. Bardzo szeroko stosowane jest w silnikach wyporowych.

POMPY WELOTŁOCZKOWE OSIOWE

Budowane są w wersji z wirującą pochyłą tarczą oporową, stałą tarczą oporową i wirującym wirnikiem i wychylnym blokiem cylindrów.

Pompa z wirującą pochyłą tarczą oporową zbudowana jest z nieruchomego korpusu z tłoczkami i wprawianymi w ruch posuwisto zwrotny przez obracającą się tarczę 2. W czasie jednego obrotu tarczy każdy z tłoczków wykonuje suw ssania i tłoczenia. Niewyważona wirująca tarcza oporowa wywołuje niepożądane siły obciążające. Rozrząd realizowany jest przy pomocy zaworów zwrotnych. Budowane są jako pompy o stałej wydajności.

W pompie tłokowo osiowej ze stałą tarczą wychylną tłoczki 1 umieszczone są w obracającym się wirniku 2. Każdy z tłoczków opiera się jednym końcem o tarczę oporową 3. W czasie jednego obrotu wirnika każdy z tłoczków wykonuje ruch posuwisto zwrotny realizując suw ssania i tłoczenia. Łączenie odpowiednich cylindrów z komorą ssawną lub tłoczną realizowane jest przy pomocy odpowiedniej tarczy rozdzielczej 4. Poprzez zmianę kąta pochylenia tarczy możemy zmieniać wydajność pompy.

W pompie tłokowo osiowej z wychylnym blokiem cylindrów tłoczki 1 napędzane są od wirującej tarczy oporowej 3 za pośrednictwem korbowodów 4. Pochylenie wirnika w stosunku do osi walka powoduje, że czasie jednego obrotu tarczy każdy z tłoczków wykonuje ruch posuwisto zwrotny realizując suw ssania i tłoczenia. Łączenie odpowiednich cylindrów z komorą ssawną lub tłoczną realizowane jest przy pomocy odpowiedniej tarczy rozdzielczej 5. Poprzez zmianę kąta pochylenia bloku cylindrów możemy zmieniać wydajność pompy. Pompy tłokowo osiowej z wychylnym blokiem cylindrów i pochyłą tarczą oporową znalazły szerokie zastosowanie w napędach hydrostatycznych.

POMPY TŁOKOWE RZĘDOWE

Pompa tłokowa rzędowa pozwala na uzyskanie stosunkowo wysokich ciśnień. Zbudowana jest z korpusu z odpowiednią ilością cylindrów, w których poruszają się tłoczki i wprawiane w ruch posuwisto zwrotny przez krzywki 2 umieszczone na wale 3. Rozrząd realizowany jest przy pomocy zaworów zwrotnych tub zaworów sterowanych. Budowane są jako pompy o stałej wydajności.

Istnieje jeszcze szereg grup pomp wyporowych klasyfikowanych według kryterium wydajności, rodzaju napędu, ilości niezależnych strumieni, sposobu łączenia pomp. Ten podział w zasadzie odnosi się do wszystkich wcześniej omawianych pomp pod warunkiem, ze jest to w zgodzie z konstrukcją pompy.

Ze względu na wydajność pompy wyporowe można podzielić na pompy a stałej wydajności, zależne tylko od obrotów wałka napędowego, oraz pompy a zmiennej (nastawianej) wydajności. Możliwość uzyskania zmiennej wydajności, przy stałej prędkości obrotowej wałka, jest związana z koncepcją konstrukcyjną pompy. Tak więc pompy zębate i śrubowe są budowane wyłącznie jako pompy a stałej wydajności, pozostałe typy natomiast mogą być budowane w obu wariantach, a więc o stałej i nastawialnej wydajności.

W zależności od rodzaju napędu wyróżniamy pompy z napędem silnikowym, elektrycznym lub spalinowym. Znane są również pampy z napędem ręcznym, stosowane często w prostych podnośnikach hydraulicznych w układach zalewania i dopełniania zbiorników świeżym olejem lub jako awaryjne źródło zasilania.

Stosuje się również podział pomp wg liczby niezależnych strumieni na pompy jedno- i wielostrumieniowe. Pompy wielostrumieniowe służą do niezależnego zasilania poszczególnych obwodów jednego układu napędowego lub zasilania tego samego obwodu w celu uzyskania stopniowej zmiany prędkości roboczych silnika tub siłownika hydraulicznego. Poszczególne strumienie łączy się i odłącza za pomocą specjalnych zaworów sterujących. Wydajności poszczególnych jednostek mogę być jednakowe tub zróżnicowane. Pompy wielostrumieniowe zestawia się z jednostek zębatych tub wielotłoczkowych promieniowych.

Szeregowe łączenie pomp wyporowych pozwala na tworzenie pomp wielostopniowych. W pompach wielostopniowych poszczególne jednostki wyporowe są usytuowane szeregowo, najczęściej we wspólnym kadłubie. Uzyskuje się w ten sposób pompy wysokociśnieniowe wykonane z jednostek, które buduje się zwykle dla niższych ciśnień roboczych, np. pompy zębate i łopatkowe. Między jednostkami wyporowymi o zróżnicowanej wydajności instaluje się zawory przelewowe służące do odprowadzania nadmiaru czynnika podawanego przez jednostkę poprzednią.

Pompy wyporowe na schematach hydraulicznych oznaczane są przy pomocy symboli przedstawionych w tabeli.

7.   Silniki wyporowe- podział, budowa, zasada działania i podstawowe określenia.

8.   Siłowniki hydrauliczne- podział, podstawowe określenia.

Siłownik hydrauliczny to siłownik wyporowy dla ruchu prostoliniowego lub obrotowego ograniczonego. Nazywane są również cylindrami, a ich klasyfikacje podaje norma PN. Zbudowane są one w postaci cylindrów ze szczelnym tłokiem. Podstawowymi parametrami są:

-powierzchnia czynna tłoka A;

-skok tłoka H.

Siłowniki dzielimy na:

-jednostronnego działania- ruch roboczy odbywa się w wyniku ciśnienia naporu doprowadzonej cieczy, a ruch powrotny pod wpływem np. ciężaru;

-dwustronnego działania- ruch roboczy w obydwu kierunkach jest wymuszony;

-dwustronnego działania z dwustronnym tłoczyskiem;

-siłownik teleskopowy pozwala na uzyskanie większego skoku w przypadku braku miejsca na wsadzenie większego siłownika;

-siłownik antenowy;

-siłownik podwójny- dwa siłowniki z dwoma niezależnymi tłokami i tłoczyskami.

Podstawowe parametry:

-objętość skokowa teoretyczna;

-objętość skokowa rzeczywista;

-sprawność objętościowa siłownika;

-siła na siłowniku;

-prędkość.

9.                       Zawory- podział i zastosowanie.

Zawory dzielimy na zawory natężeniowe, ciśnieniowe, kierunkowe i specjalne.

Zawory natężeniowe służą do regulacji natężenia przepływu czynnika roboczego dostarczanego do odbiornika w celu sterowania prędkością silnika  lub ustalenia jej na zadanym poziomie. Do tych zaworów należą zawory: dławiące, synchronizatory, regulatory przepływu.

Zawory kierunkowe służą do zmiany kierunku przepływu czynnika roboczego, co wywołuje zmianę kierunku ruchu siłownika lub obrotu silnika.

Zawory ciśnieniowe możemy podzielić na zawory ograniczające ciśnienie i regulatory ciśnienia.

Zawory ograniczające ciśnienie reagują na zmiany ciśnienia przed zaworem. Jeżeli ciśnienie, przed zaworem podwyższy się tak, że iloczyn ciśnienia oraz czynnej powierzchni przekroju zaworu stanie się większy niż nacisk sprężyny wynikający z jej wstępnego napięcia, element zamykający zaworu zostaje odepchnięty od gniazda, otwierając wolny przelot, którym ciecz robocza przepływa do zbiornika.

10. Zbiorniki, chłodnice, przewody, złącza, uszczelnienia.

Zbiorniki służą do magazynowania odpowiedniej ilości cieczy roboczej potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania układu hydraulicznego, oddawania do otoczenia ciepła zawartego w cieczy, powstającego wskutek strat energii w układzie oraz oddzielenia powietrza, wody i grubszych zanieczyszczeń spływających wraz z cieczą roboczą z układu hydraulicznego.

11. Filtry, akumulatory i sposoby umieszczania ich w instalacji hydraulicznej.

Filtry służą do zabezpieczania przed dostawaniem się zanieczyszczeń ze zbiornika do układu hydraulicznego (filtry ssawne) i oczyszczania cieczy krążącej w układzie hydraulicznym (filtry ciśnieniowe). Przez zanieczyszczenia rozumiemy drobne ciała stałe oraz ciała płynne o bardzo dużej lepkości np. cząsteczki smoliste znajdujące się w cieczy. Zasada działania filtrów polega na oddzielaniu zanieczyszczeń z przepływającej przez filtr cieczy i zatrzymywaniu ich wewnątrz filtru. Zanieczyszczenia te usuwa się poprzez wymianę elementu filtrującego lub jego oczyszczenie.

Ze względu na dokładność filtrowania filtry dzielimy na:

-zgrubne (zatrzymujące cząstki o wymiarach powyżej 100 μm);

-średniodokładne (zatrzymujące cząstki o wymiarach powyżej 40 μm);

-dokładne (zatrzymujące cząstki o wymiarach powyżej 10 μm);

-bardzo dokładne (zatrzymujące cząstki o wymiarach powyżej 3 μm).

Filtry ciśnieniowe zabezpieczane są zaworem zwrotnym, który pozwala na ominięcie elementu filtrującego w przypadku jego zanieczyszczenia (zatkania).

Akumulator służy do gromadzenia energii hydraulicznej w przypadku jej nadmiaru w układzie i oddawanie tej energii w czasie szczytowego zapotrzebowania. Energia ta, w zależności od rodzaju akumulatora akumulowana jest w postaci energii sprężystości ciała stałego lub gazu bądź też w postaci energii potencjalnej ciężaru. W akumulatorach hydraulicznych występuje również sprężanie samej cieczy, jednak ze względu na to, że ściśliwość cieczy jest bardzo mała, zjawisko to na ogół pomija się. W porównaniu z innymi akumulatorami akumulatory hydrauliczne charakteryzują się wysoką sprawnością i możliwością bardzo szybkich ładowań i wyładowań.

Oprócz gromadzenia energii akumulatory służą do tłumienia uderzeń i zmniejszenia falowania ciśnienia w obwodach hydraulicznych. Akumulatory w połączeniu z siłownikami i zaworami dławiącymi używane są również w zawieszeniach hydro-pneumatycznych.

12. Sterowanie napędów hydrostatycznych (prędkości, momentu).

Silnik wyporowy

Vgs- geometryczna wielkość siłownika

Silnik liniowy (siłownik hydrauliczny)

13. Sterowanie napędów hydrostatycznych przez zmianę wydajności pompy.

-zmiana następuje poprzez zmianę prędkości wałka pracy;

-zmiana wydajności następuje poprzez zmianę geometrycznych wielkości pompy;

-zmiana wydajności następuje poprzez dławienie przez zawór dławiący.

14. Sterowanie napędów hydrostatycznych przez zmianę oporów przepływu cieczy w instalacji dławieniem.

Zmianę natężenia przepływu cieczy na drodze pompa-odbiornik może być realizowany dwoma sposobami:

-przez dławienie w przewodzie głównym;

-przez dławienie w przewodzie bocznikowym (upust).

15. Sterowanie napędów hydrostatycznych przez zmianę parametrów geometrycznych odbiornika.

16. Układy połączeń w napędach hydraulicznych.

Rozróżniamy 3 podstawowe układy:

a)otwarty;

b)zamknięty;

c)półotwarty.

17. Przekładnia hydrostatyczna ruchu obrotowego- schemat, budowa, zasada działania.

Przekładnia hydrauliczna jest to urządzenie do przenoszenia ruchu z jednego mechanizmu na drugi za pomocą cieczy znajdującej się pod ciśnieniem. Najczęściej przekładnia hydrauliczna składa się z dwóch zasadniczych zespołów, z których jeden działa jak pompa,  tj. przetwarza dostarczoną przez silnik napędzający energię mechaniczną w energię ciśnienia cieczy, drugi zaś działa jak silnik hydrauliczny, tj. przetwarza energię ciśnienia cieczy w pracę mechaniczną.

              Jest to układ zamknięty z dodatkową pompą służącą do uzupełniania niedoboru cieczy w układzie. Zawory bezpieczeństwa zabezpieczają układ przed przeciążeniem a brak zaworów przepłukujących umożliwia wymianę cieczy i jej chłodzenie.

18. Napęd hydrostatyczny ruchu postępowego- schemat, budowa, zasada działania.

19. Diagnostyka napędów hydrostatycznych.

Diagnostyka układów hydrostatycznych sprowadza się do oceny całego układu i jego elementów.
W pierwszym etapie określamy stan techniczny na podstawie ogólnych parametrów funkcjonalnych.
W drugim etapie lokalizujemy miejsca nieszczelności (elementu układu). Obydwa te etapy najczęściej realizowane są na podstawie prawidłowości funkcjonowania układu i pomiaru jego podstawowych parametrów pracy przy pomocy urządzeń pomiarowych.

20. Napęd pneumatyczny- właściwości, zastosowanie.

Układy pneumatyczne znalazły szerokie zastosowanie w maszynach i urządzeniach przede wszystkim
do napędu mechanizmów o ruchu prostoliniowym. Rzadziej stosowane są do napędu mechanizmów
o ruchu obrotowym z wyjątkiem narzędzi z napędem pneumatycznym. Dzieje się tak dzięki charakterystycznym dla napędu pneumatycznego zaletom, z których najważniejsze są:

-łatwość zabezpieczania przed przeciążeniem;

...