Odpowiedzialność pracownika ochrony osób i mienia.doc

Temat: Odpowiedzialność pracownika ochrony osób i mienia.

Na początku swojej pracy chciałbym wyjaśnić znaczenie terminu „odpowiedzialność”, gdyż bez zrozumienia tego pojęcia nie można przedstawić całego zagadnienia zawartego w temacie pracy. Odpowiedzialność jest to obowiązek ponoszenia przewidzianych przez prawo konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób: rozróżnia się odpowiedzialność cywilną (majątkową), karną (za przestępstwo), dyscyplinarną (za naruszenie obowiązków służbowych).

              Prawo cywilne odpowiedzialność pracownika ochrony osób i mienia sprowadza wyłącznie do odpowiedzial­ności majątkowej. Jej dotkliwość odbija się na mieniu osoby z tego tytułu odpowiedzial­nej.

Do tego, aby powstała odpowiedzialność cywilna, niezbędne są trzy przesłanki: szkoda, fakt, który tę szkodę spowodował, związek przyczynowy między szkodą a faktem, który ją spowodował (odpowie­dzialność ponosi się za typowe następstwo faktu).

W obrębie szkody majątkowej należy wyróżnić szkodę na osobie i szkodę na mieniu. Szkodą na mieniu będzie uszczerbek dotykający bezpośrednio majątku poszkodowa­nego (np. zniszczenie jego rzeczy), zaś szkodą na osobie uszczerbek dotyczący bezpo­średnio osoby poszkodowanej, lecz wymierny finansowo (np. związany z uszkodzeniem ciała, a wyrażający się w kosztach leczenia, utracie zarobków).

Na pojęcie szkody majątkowej składają się dwa elementy:

-         rzeczywisty uszczerbek w mieniu osoby poszkodowanej (wywołany np. utratą lub uszkodzeniem rzeczy),

-         utracony zysk, czyli korzyść, jaką poszkodowany osiągnąłby, gdyby szkody nie wyrządzono.

Szkoda niemajątkowa z kolei to np. trudne niekiedy do wymierzenia straty moralne, związane z bólem lub cierpieniem wywołanym rozstrojem zdrowia czy uszkodzeniem ciała. Odszkodowanie za tego rodzaju szkodę nazywa się zadośćuczynieniem. Generalnie w ustawie regulującej kwestię odpowiedzialności cywilnej, tj. w kodeksie cywilnym, przyjmuje się, że odszkodowanie powinno odpowiadać pełnej wysokości szkody.

Obowiązek odszkodowania jest to natomiast rodzaj odpowiedzialności odnoszący się do pracowników ochrony uprawnionych do zawierania umów        w zakresie ochrony osób i mienia. Takimi zaś są osoby, które uzyskały odpowiednią koncesję i prowadzą działalność gospodarczą w tym zakresie. Osoby te odpowiadają także za działania innych osób, z pomocą których zobowiązanie wykonują (art. 474 kc). Chcąc się zwolnić od odpowiedzialności, osoba taka musi udowodnić, że winy nie ponosi, że przy wy­konywaniu zobowiązania dołożył należytej staranności, np. jako firma ochroniarska przy zabezpieczeniu imprezy masowej zapewnił we właściwym czasie i miejscu odpowied­nią liczbę pracowników ochrony, właściwie oznaczonych, wyposażonych, ustawionych w odpowiednich miejscach, właściwie wykonujących swoje obowiązki.

Ustawa  z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia określa           w przepisach karnych art. 48, 49, 50 trzy stany faktyczne przestępstw jakie mogą pojawić się w związku z uregulowaniami w niej zawartymi. Ustawodawca uznał, że opisane w wyżej wymienionych przepisach odstępstwa od zasad przewidzianych w tej ustawie są tak bardzo szkodliwe, iż wymagają zagrożenia sankcją karną. Sankcja ta jest wynikiem odpowiedzialności karnej pracownika ochrony osób i mienia.

Artykuł 48 ustawy mówi: „Kto wbrew obowiązkowi nie zapewnia fizycznej lub technicznej ochrony obszaru, obiektu lub urządzeń, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Niedopełnienie obowiązku zapewnienia fizycznej lub technicznej ochrony obiektowi, obszarowi lub urządzeniu jest występkiem umyślnym. W tym przypadku sprawca wie, że ciąży na nim taki obowiązek i świadomie go nie wykonuje. Obowiązek zapewnienia ochrony może wynikać z ustawy, np. obowiązek taki mają kierownicy jednostek bezpośrednio zarządzający obszarami, obiektami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie        i umieszczonymi w ewidencji wojewody lub też obowiązek ten może wynikać     z innych przepisów, a nawet umów. Strona przedmiotowa tego przestępstwa polega na braku fizycznej lub technicznej ochrony, a więc na nie czynieniu tego, do czego sprawca przestępstwa był zobowiązany. Wystąpienie skutku nie ma znaczenia dla bytu tego przestępstwa, jest to bowiem występek formalny.

Art. 49 ustawy określa iż: „Kto prowadzi działalność gospodarczą              w zakresie usług ochrony osób i mienia bez wymaganej koncesji,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat. 2”. Prowadzenie więc działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia bez wymaganej koncesji,  jest równoznaczne z prowadzeniem tej działalności wbrew przepisom ustawy. Nielegalna działalność gospodarcza ma miejsce wtedy, gdy osoba prowadząca ją nie ubiegała się o koncesję i dlatego jej nie posiada oraz wtedy, gdy prowadzi działalność gospodarczą pomimo cofnięcia koncesji. Należy przyjąć, że odpowiedzialność karna osoby prowadzącej działalność gospodarczą zachodzi także wtedy, gdy prowadzi ją niezgodnie z warunkami koncesji, co wynika z, redakcji przepisu art. 49 ustawy, który mówi o wymaganej koncesji, a nie o koncesji w ogóle.

Natomiast art. 50 stanowi, że: „Pracownik ochrony, który przy wykonywaniu zadań przekroczył upoważnienia lub nie dopełnił obowiązku, naruszając w ten sposób dobro osobiste człowieka, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5”. Artykuł ten mówi o przekroczeniu uprawnień lub niedopełnienie obowiązku przez pracownika ochrony przy wykonywaniu zadań ochronnych, które spowodowały naruszenie dobra osobi­stego człowieka. Dobrem osobistym w rozumieniu art. 50 może być np.: wolność, nienaruszalność mieszkania lub lokalu, cześć, godność, nietykalność cielesna.

Dla bytu tego przestępstwa niezbędne jest wskazanie, które z uprawnień zostało przekroczone lub który z konkretnych obowiązków nie został przez pracownika ochrony dopełniony. Ten katalog uprawnień i obowiązków wyni­kać może            z przepisów ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy albo z zakresu czynności na danym stanowisku lub przy wykonywaniu określonej czynności. Innym koniecznym warunkiem odpowiedzialności z art. 50 jest wystąpienie skutku w posta­ci naruszenia dobra osobistego człowieka. Między niedopełnieniem obowiązku lub przekroczeniem uprawnień a skutkiem               w postaci naruszenia dobra osobistego człowieka musi istnieć związek przyczynowy. Oznacza to, że skutek w postaci narusze­nia dobra osobistego człowieka jest bezpośrednio wynikiem przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez pracownika ochrony. Bez tego przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków skutek nie nastąpiłby.

              Trzecią z rozróżnianych odpowiedzialności jest odpowiedzialność dyscyplinarna w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków wynikają­cych z treści stosunku pracy. Pracownicy ochrony podlegają odpowiedzialności porządkowej oraz odpowiedzialności materialnej.

Istota odpowiedzialności porządkowej polega na możliwości stosowania wobec pra­cownika sankcji typu represyjnego, tj.  kar za nieprzestrzeganie ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciw­pożarowych. Kary, obok wydawania wiążących poleceń pracownikom, stanowią w ręku pracodawcy środek realizacji jego uprawnień kierowniczych.

Na katalog kar składają się: kara upomnienia, kara nagany oraz kara pieniężna  w wy­miarze za jedno przewinienie do wysokości jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Kara pieniężna może być stosowana tylko za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub ppoż, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy. Podstawą ukarania pracownika może być wyłącznie zawinione naruszenie obowiąz­ków pracowniczych. Nie wystarcza sama, obiektywna bezprawność działania lub zanie­chania pracownika. Stopień winy (umyślność, niedbalstwo, lekkomyślność), jak również rodzaj naruszenia obowiązków i dotychczasowy stosunek pracownika do pracy bierze się pod uwagę przy stosowaniu kary.

Kara porządkowa nie może być zastosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

Zastosowanie kary może nastąpić dopiero po uprzednim wysłuchaniu pracownika. O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj i datę naruszenia obowiązków pracowniczych oraz informując o możliwości i terminie złożenia sprzeciwu.

Pracownik może wnieść sprzeciw w terminie siedmiu dni od zawiadomienia go o ukaraniu. W terminie czternastu dni od zawiadomienia pracownika                    o odrzuceniu sprzeciwu przez pracodawcę pracownik może wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej kary. Zatarcie nałożonej kary następuje po roku nienagannej pracy. W terminie wcześniejszym kara może być uznana za niebyła, na podstawie decyzji pracodawcy.