Niepełnosprawność intelektualna

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Niepełnosprawność intelektualna, obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego - zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności i odpowiedzialności).

Jeżeli IQ Wechslera wynosi pomiędzy 70 – 90 i stan ten nie ma podłoża organicznego, a zachodzi deficyt umiejętności mówi się o ociężałości umysłowej (DSM IV - niepełnosprawnosć wyuczona).

Według definicji WHO: istotne obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, oraz trudności w zachowaniu przystosowawczym, występujące przed 18. r.ż.[1]

Terminologia [edytuj]

Sformułowanie "niepełnosprawność intelektualna" jest stosunkowo nowe, terminologia z nim związana nie jest w pełni uporządkowana a jej zakres podlega pewnej zmienności zależnie od aspektu w jakim jest rozpatrywane (kryteria medyczne, społeczne, pedagogiczne).

Sama nazwa powstała na skutek trendów w pedagogice specjalnej i psychologii, mających na celu odejście od terminów stygmatyzujących osoby niepełnosprawne, takich jak używane dawniej w formalnej diagnostyce psychiatrycznej określenia debilizm, imbecylizm i idiotyzm.

Zostały one, w 1959 roku w Wielkiej Brytanii zastąpione pojęciem subnormaloności intelektualnej w stopniu niższym niż normalny i znacznie niższym. Inne określenia, takie jak:

·         oligofrenia (mało - myślenie od greckiego: oligos - mało, phren - rozum)

·         upośledzenie umysłowe

·         niedorozwój umysłowy

·         osłabienie rozwoju umysłowego

·         upośledzenie rozwoju psychicznego

·         zahamowanie rozwoju psychicznego

·         obniżona sprawność psychiczna

są obecnie także uważane za wartościujące i zaleca się zastępowanie ich terminem "niepełnosprawność intelektualna".

Należy podkreślić, że w obowiązujących klasyfikacjach ICD-10 oraz DSM-IV wciąż używane jest nazewnictwo "upośledzenie umysłowe" i w tej formie stosuje się je w medycynie oraz rehabilitacji. Wiąże się to z dużym rozpowszechnieniem tych wyrażeń w międzynarodowej nomenklaturze, co pozwala na zrozumienie ich przez różne środowiska w wielu krajach. Warto zwrócić uwagę także na terminy, które opisywały deficyty intelektu jako będące tożsame z właściwościami psychicznymi. Takie ujmowanie zjawiska jak obniżona sprawność psychiczna sprawiły, że po dziś dzień spotkać można osoby dla których niepełnosprawność intelektualna jest tym samym, co choroba psychiczna.

Dawna klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej [edytuj]

na podstawie R.Kościelak: Psychologia kliniczna, Skrypt Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 1987

Klasyfikacja deficytów intelektualnych [edytuj]

Zobacz w Wikiźródłach:
ICD-10
DSM IV

Obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego w DSM IV [edytuj]

Poniżej 70 punktów IQ Wechslera:

·         69 – 55 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim: poziom intelektualny charakterystyczny dla 12 roku życia. Ta forma deficytu intelektualnego stanowi najwięcej rozpoznań. Osoby takie są samodzielne i zaradne społecznie, nie powinny jednak wykonywać zawodów wymagających podejmowania decyzji, ponieważ nie osiągnęły etapu myślenia abstrakcyjnego w rozwoju poznawczym. Życie rodzinne przebiega bez trudności. W socjalizacji mogą nabywać zaburzeń osobowościowych, ze względu na atmosferę otoczenia i stosunek innych. Obecnie istnieje tendencja do wprowadzania zajęć korekcyjnych, przy intensywniejszym trenigu poznawczym w dłuższym czasie osoby z upośledzeniem w stopniu lekkim osiągają podobne wyniki co osoby z przeciętnym IQ. Do 12 r.ż. brak różnic rozwojowych.

·         54 – 40 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym: funkcjonowanie intelektualne na poziomie 9 r.ż. W okresie przedszkolnym istnieją trudności z nabywaniem reguł społecznych(lojalność, współdziałanie), a także niezręczność fizyczna, powolny rozwój motoryczny. Poza tym do r.ż. rozwój jest prawidłowy. Osoby takie mogą nabywać umiejętności samoobsługowe, nie gubią się w dobrze znanym terenie, mogą pracować w zakładach pracy chronionej. Nie powinny zakładać rodzin.

·         39 – 25 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym: poziom rozwoju 6-latka. Około 4-5 r.ż. zauważalne spóźnienie rozwoju psychofizycznego. Osoby te mogę opanować samoobsługę, przy stałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne do wyuczenia zawodu. Moga podejmować prace nie wymagające kwalifikacji.

·         poniżej 25 IQ Wechslera - upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim: poziom funkcjonowania odpowiadający 3 r.ż. Możliwe jest opanowanie tylko najprostszej samoobsługi. Osoby te żyją krótko, rodza się najczęściej zdeformowane fizycznie, przez całe życie wymagają opieki instytucjonalnej.

Niepełnosprawność intelektualna w ICD-10 [edytuj]

Kryteria diagnostyczne

·         F70 Upośledzenie umysłowe, lekkie

1. Istotnie niższe od przeciętnego funkcjonowanie intelektualne, iloraz inteligen­cji zbliżony do 70 lub mniej, określany za pomocą indywidualnie dobranych testów inteligencji .

2. Współwystępujące deficyty lub upośledzenie zdolności przystosowania przynajmniej w dwóch spośród wymienionych dziedzin:

·         porozumiewania się

·         zaradności osobistej

·         prowadze­nia domu

·         stanowienia o sobie

...