PRACA Z DZIECKIEM RYZYKA DYSLEKSJI JUŻ W PRZEDSZKOLU
Pracuję w 3 – oddziałowym przedszkolu wiejskim w Konarach jako nauczyciel wychowawca (w tym roku prowadzę 5–latki ) oraz jako pedagog – terapeuta. W bieżącym roku szkolnym prowadzę zajęcia korekcyjno – kompensacyjne z grupą 12 dzieci, u których PPP w Rawiczu zdiagnozowała deficyty rozwojowe (symptomy ryzyka dysleksji).
Wszystkie dzieci w grupie mają zaburzone funkcje słuchowo – językowe, dwoje dzieci obok tych funkcji ma zaburzone również funkcje wzrokowe. U innych dzieci usprawniania wymaga także koordynacja wzrokowo – ruchowa (4) lub (i) orientacja przestrzenna (5).
Dzieci są podzielone na 3 zespoły po 4 osoby w każdym. Każdy zespół ma zajęcia 1x w tygodniu po 1 godz. Zajęcia odbywają się w sali przedszkolnej po południu, po zajęciach planowych tj. ok. godz. 15.00.
Praca korekcyjno – kompensacyjna odbywa się na 5 płaszczyznach, które się nawzajem przeplatają w trakcie jednego zajęcia, ponieważ obok funkcji zaburzonych należy maksymalnie usprawniać funkcje nie zaburzone w celu kompensowania funkcji zaburzonych.
1. Usprawnianie funkcji słuchowo – językowych.
2. Usprawnianie funkcji wzrokowych.
3. Usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej.
4. Doskonalenie orientacji przestrzennej.
5. Kształcenie umiejętności czytania – gdy dzieci znają 2 – 3 spółgłoski i kilka samogłosek.
Pracuję głównie w oparciu o analityczno – syntetyczną metodę sylabową, ale nie tylko. Wykorzystuję elementy Metody Dobrego Startu (ze względu na ograniczenia czasowe na zajęciach wykorzystuję tylko elementy, natomiast w pracy dydaktycznej z 5, 6-latkami pracuję całościowo tą metodą),elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, elementy kinezjologii edukacyjnej.
Przykłady ćwiczeń, które chcę zaprezentować są wynikiem mojej wieloletniej pracy, obserwacji, doświadczeń oraz wiedzy na temat pracy z dzieckiem ryzyka dysleksji, którą zdobyłam na studiach podyplomowych z zakresu terapii pedagogicznej na UAM w Poznaniu, na kursie Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz w Gdańsku oraz na kursie doskonalącym Dysleksja Rozwojowa organizowanym przez Polskie Towarzystwo Dysleksji w Gdańsku i prowadzonym przez wybitne autorytety w tej dziedzinie: prof. Martę Bogdanowicz, prof. Grażynę Krasowicz – Kupis, mgr Marię Pietniun, mgr Renatę Czabaj.
1. Usprawnianie funkcji słuchowo – językowych w okresie przed literowym (październik – listopad) odbywa się głównie na materiale obrazkowym. Oto niektóre ćwiczenia:
Ø Tworzenie wyrazów z pierwszych sylab nazw obrazków:
ku – bek ra – dio
Razem z dzieckiem nazywamy obrazki, dziecko dzieli na sylaby, zapamiętuje pierwsze sylaby, z których tworzy nowy wyraz.
Ø Tworzenie wyrazów z ostatnich sylab nazw obrazków:
faj - ka o - sa
Postępowanie, jak wyżej. Dziecko zapamiętuje ostatnie sylaby, z których tworzy nowy wyraz.
Ø Tworzenie wyrazów przez dobieranie głosek do całej nazwy obrazka:
olej kogut
Nazywamy wraz z dzieckiem obrazki. Zadaniem dziecka jest dołożenie do całej nazwy obrazka z lewej pierwszej głoski obrazka z prawej k – olej i nazwać nowy wyraz.
Ø Tworzenie wyrazów przez zastąpienie ostatniej głoski nazwy obrazka inną głoską:
kot cytryna
Razem z dzieckiem nazywamy obrazki. Kot zdecydował, że nie lubi ostatniej głoski i ją wyrzucił. Co zostało? (dziecko nazywa pozostałą cząstkę „ko” i zapamiętuje ją). Poprosił cytrynę, aby pożyczyła mu swoją pierwszą głoskę i dołożył ją do tej cząstki, która mu została. W co zamienił się kot? (dziecko dokłada do zapamiętanej cząstki ko c i samodzielnie wybrzmiewa nowy wyraz).
Ø Rozpoznawanie rymów:
Razem z dzieckiem nazywamy obrazki: krowa, taczka, sowa. Zadanie dziecka polega na odłożeniu na bok obrazka, którego nazwa nie rymuje się.
Ø Tworzenie wyrazów z rozsypanki literowej – te ćwiczenia stosuję dopiero wtedy, gdy dziecko w miarę dobrze radzi sobie z sylabami. Chodzi o to, aby nie literowało wyrazów, a samodzielnie łączyło litery w sylaby:
b
d
u
a
Zadaniem dziecka jest połączenie liter strzałkami w sensowny wyraz. Początkiem wyrazu jest podkreślona litera.
Ø Eliminowanie „intruza”
Zadaniem dziecka jest odłożenie na bok obrazka, który jest inny od pozostałych.
Ø Dorysowywanie brakujących elementów z wzorem (i bez wzoru).
Zadaniem dziecka jest uzupełnić brakujące elementy figury w oparciu o wzór.
Ø Rozpoznawanie liter „ d” wśród liter graficznie podobnych.
Zadaniem dziecka jest rozpoznanie wszystkich liter „d” i zakreślenie ich w środku niebieskim pisakiem.
Ø Porównywanie, identyfikowanie i rozpoznawanie sylab.
la ma
la ta
lo ki
la to
lot ka
Zadaniem dziecka jest wybranie i odczytanie dowolnego wyrazu, podzielenie go na slaby, odszukanie tych sylab na „drzewku sylabowym” i pokolorowanie tych sylab takim samym kolorem jak wyraz u góry.
Ø Zakreskowywanie liniami poziomymi wnętrza konturów:
Zadanie dziecka polega na zakreskowaniu wnętrza konturu drzewa liniami poziomymi prowadzonymi od strony lewej do prawej. Lew pilnuje zawsze lewej strony i nigdy nie wolno kierować się w jego stronę, lecz oddalać się od niego.
Tego typu ćwiczenia stosuję już u 5–latków w celu zautomatyzowania kierunku od lewej do prawej.
Ø Kreślenie linii ciągłych pomiędzy dwoma liniami szerzej rozstawionymi.
Pomóż Magdalenie na hulajnodze – pisaku bezpiecznie dotrzeć na plac zabaw.
Zadaniem dziecka jest poprowadzenie linii ciągłej najpierw paluszkiem, ołówkiem i kilka razy kolorowymi pisakami tak, aby nie dotykać krawędzi i nie wykraczać poza nie.
Ø Pisanie swego imienia wewnątrz szablonu.
Każde dziecko otrzymuje szablon swego imienia i kreśli litery wewnątrz szablonu początkowo pod kierunkiem nauczyciela, rodzica po to aby zachowywać kierunek kreślenia poszczególnych elementów liter.
Tego typu ćwiczenia stosuję również u 5-latków, które próbują drukować swoje imiona, aby nie nabyły złych nawyków, które trudno później wykorzenić.
Ø Pisanie po śladzie liter z jednoczesnym rytmicznym recytowaniem prostej rymowanki – wykorzystuję tu elementy Metody Dobrego Startu.
Pisząc po śladzie litery A, a, wymawiaj rytmicznie wierszyk:
A – li – na, A – li – na ,
to ład – na dziew – czy – na.
Ø Rozpoznawanie i nazywanie podstawowych kierunków: góra, dół, w prawo, w lewo.
Zadaniem dziecka jest odszukanie np. wszystkich dłoni, które wskazują kierunek w lewo i pokolorowanie ich na zielono.
Ø Nazywanie położenia figur względem linii oraz względem siebie.
Zadanie dziecka polega na tym, aby w oparciu o pełen układ figur znajdujących się na górze, określić jakiej figury brakuje, i w którym miejscu ma się ona znaleźć (nad, pod linią, z prawej, z lewej strony czy między figurami).
Ø Poruszanie się po labiryncie zgodnie z instrukcją słowną.
Ø Rozpoznawanie miejsca wyrazu na tablicy określonego kierunkiem przez nauczyciela i odczytanie go sylabami, całościowo.
Dziecko otrzymuje polecenia typu:
ü Przeczytaj wyraz, który znajduje się w prawym górnym rogu,
ü Przeczytaj wyraz, który znajduje się z prawej s. wyrazu soki
ü Przeczytaj wyraz, który znajduje się między wyrazami lody i bary.
ü Przeczytaj wyraz, który znajduje się nad wyrazem maki.
ü Przeczytaj wyraz, który znajduje się pod wyrazem soki itp...
Paulinka99